Chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ

Các vị thuốc có tác dụng hỗ trợ điều trị đau lưng

Giới thiệu một số bài thuốc hỗ trợ điều trị đau lưng từ các vị thuốc đơn giản gồm: thận lợn, xương dê, vừng đen, thịt chim sẻ, hạt sen, rau hẹ và hạt hẹ, hoài sơn, hạt dẻ, đỗ trọng, nhục thung dung,…

Đau lưng thuộc phạm vi chứng “Yêu thống” trong y học cổ truyền do nhiều nguyên nhân dẫn đến, trong đó phần nhiều là do thận hư.

Cổ nhân quan niệm rằng: Lưng là phủ của thận. Thận chủ cốt tuỷ. Thận tinh hư suy thì tinh tuỷ không đầy đủ dẫn đến đau lưng. Có thể dùng một số bào thuốc sau:

 - Thận lợn: Vị ngọt mặn, tính bình, có công dụng bổ thận, cường yêu (làm khoẻ lưng), ích khí, hoãn giải yêu thống do thận hư. Lấy thận để bổ thận đó chính là một trong những ví dụ điển hình của việc ứng dụng thuyết “dĩ tạng bổ tạng” trong y học cổ truyền. Dân gian thường dùng món ăn - bài thuốc: Thận lợn 1 đôi lọc bỏ màng trắng bên trong đem hầm với đỗ trọng 10g ăn hàng ngày để chữa chứng yêu thống.

- Xương dê: Bất luận là xương sống hay xương ống chân đều có công dụng bổ thận khí, cường gân cốt và làm khoẻ lưng gối. Sách bản thảo cương mục viết: Xương sống dê có công dụng bổ thận, làm thông mạch Đốc, chuyên trị yêu thống hạ lỵ; xương ống chân dê chủ trị tỳ hư, thận hư không thể nhiếp tinh và làm khoẻ lưng gối. Kinh nghiệm dân gian thường dùng xương ống chân dê sao cháy rồi tán thành bột mịn, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần từ 3 - 6 g với rượu nhạt đun nóng để chữa đau lưng mạn tính.

- Vừng đen: Vị ngọt, tính bình, có công dụng bổ can thận. Sách Bản thảo cương mục cho rằng: Vừng đen có khả năng trị ngũ tạng hư tổn, làm tăng khí lực và làm vững gân cốt. Sách Thọ thân dưỡng lão tân thư chủ trương dùng rượu vừng đen để trị chứng đau khớp, tứ chi yếu liệt và lưng đau gối mỏi ở người già. Dân gian thường dùng cháo vừng đen để bổ thận và chữa chứng yêu thống.

- Thịt chim sẻ: Vị ngọt, tính ấm, có công dụng bổ thận tráng dương, ích tinh và làm ấm lưng gối. Sách Nhật hoa tử bản thảo viết rằng: “Ma tước nhục tráng dương ích khí, noãn yêu tất” (thịt chim sẻ có tác dụng tráng dương ích khí và làm ấm lưng gối). Dân gian thường dùng chim sẻ 5 - 10 con làm sạch, rán vàng rồi đem nấu với 50 - 100g gạo tẻ thành cháo, cho thêm 3 củ hành tươi và gia vị vừa đủ, chia ăn vài lần trong ngày để chữa đau lưng mạn tính.

- Hạt sen: Vị ngọt, tính ấm, có công dụng dưỡng tâm, ích thận, bổ tỳ. Sách Nhật hoa tử bản thảo cho rằng: liên tử có tác dụng trị yêu thống. Sách Bản thảo cương mục cũng viết: “Liên tử giao tâm thận, hậu tràng vị, cố tinh khí, cường cân cốt, bổ hư tổn, lợi nhĩ mục, trừ hàn thấp”. Bởi vậy, hạt sen rất thích hợp với chứng đau lưng mạn tính do thận hư hoặc có kèm theo hàn thấp.

- Rau hẹ và hạt hẹ: Công dụng ôn trung, hành khí, tán huyết, “làm ấm lưng gối” (Nhật hoa tử bản thảo), “trị dương hư thận lãnh, dương đạo bất chấn, hoặc yêu tất lãnh thống” (Phương mạch chính tông). Dân gian thường dùng rau hẹ xào với dầu vừng ăn hoặc dùng rau hẹ 60g rửa sạch, ép lấy nước cốt rồi hoà với một chút rượu vang uống để chữa chứng đau lưng mạn tính. Hạt hẹ có công dụng bổ can thận, làm ấm lưng gối, tráng dương cố tinh, dùng rất tốt cho những người đau lưng mỏi gối do lạnh. Sách Trấn nam bản thảo viết: “Phi tử bổ can thận, noãn yêu tất” (hạt hẹ bổ can thận, làm ấm lưng gối)

- Hoài sơn: Công dụng ích thận, kiện tỳ, bổ phế. Sách Biệt lục Viết: “Hoài sơn chỉ yêu thống” (hoài sơn có công dụng chữa đau lưng). Mỗi ngày dùng 30g đến 60g ninh nhừ, chế thêm đường phèn làm đồ tráng miệng.

 - Hạt dẻ: Công dụng bổ thận khí, kiện tỳ vị, làm mạnh lưng gối. Sách Thiên kim yếu phương viết: “Sinh thực chi, thậm trị yêu cước bất toại”. Nhà bác học Lý Thời Trân khuyên rằng: để trị chứng đau lưng mỗi ngày nên ăn 10 hạt dẻ hoặc giả nấu cháo hạt dẻ ăn thường xuyên.

- Hải sâm: Công dụng bổ thận, trị chứng đau lưng và đau gối. Sách Bản thảo tùng tân viết: “Hải sâm bổ thận ích tinh, tráng dương liệu nuy”. Sách Thực vật nghi kỵ viết: “Hải sâm bổ thận kinh, ích tinh tủy”. Kinh nghiệm dân gian khuyên những người đau lưng nên dùng hải sâm, thận dê, đỗ trọng, hồ đào nhục, xương sống lợn, lộc giác giao và kỷ tử nấu canh ăn hàng ngày.

- Đỗ trọng: Vị ngọt, tính bình, có công dụng bổ can thận, cường gân cốt, bổ lưng gối. Sách Thần nông bản thảo kinh viết: “Đỗ trọng chủ yêu cốt thống, bổ trung ích tinh khí, kiện cân cốt. Kinh nghiệm dân gian khuyên những người đau lưng nên dùng 50g đỗ trọng hầm với thận lợn ăn hàng ngày.

- Tỏa dương: Tính ấm, vị ngọt, có công dụng bổ thận tráng dương, làm mạnh gân cốt. Sách Nội mông cổ trung thảo dược viết: “ Tỏa dương trị dương nuy di tinh, lưng đau gối mỏi”. Kinh nghiệm dân gian khuyên những người đau lưng nên nấu cháo tỏa dương ăn hàng ngày.

- Nhục thung dung: Tính ấm, vị chua ngọt hơi mặn, có công dụng bổ thận ích tinh, đùng rất tốt cho những người bị đau lưng. Sách Bản thảo chính nghĩa viết: “Yêu giả thận chi phủ, thận hư tắc yêu thống, nhục dung bổ thận, thị dĩ trị chi” (lưng là phủ của thận, thận hư tất đau lưng, nhục dung có công dụng bổ thận, nên được dùng để trị đau lưng).

- Hà thủ ô: Công dụng bổ can thận, dưỡng tinh huyết. Sách Bản thảo cương mục viết: “Hà thủ ô năng dưỡng huyết ích can, cố tinh ích thận, cường cân cốt, ô long phát, vi tư bổ thực dược” (hà thủ ô dưỡng huyết bổ can, cố tinh ích thận, làm mạnh gân cốt, làm đen râu tóc, đúng là thức ăn, vị thuốc bổ dưỡng vậy)

-  Đông trùng hạ thảo: Tính ấm, vị ngọt, có công dụng bổ hư tổn, ích tinh khí. Sách Dược tính khảo viết : “Đông trùng hạ thảo bí tinh ích khí, chuyên bổ mệnh môn. Kinh nghiệm dân gian khuyên những người bị đau lưng nên dùng đông trùng hạ thảo 3g đến 5g hầm cách thủy với gà trống ăn mỗi tuần 1 lần.

 33937-ntm.002951_cac-vi-thuoc-co-tac-dung-ho-tro-dieu-tri-dau-lung.pdf .