Trồng trọt

Sâu cuốn lá lúa

Tìm hiểu về sâu cuốn lá lúa phổ biến ở đồng bằng sông Cửu Long: đặc tính sinh học, thời điểm xuất hiện, biện pháp phòng trị sâu cuốn lá lúa.

Sâu cuốn lá lúa là sâu hại phổ biến trên vùng lúa thâm canh cao, đồng bằng sông Cửu Long, sâu cuốn lá xuất hiện và gây hại quanh năm, tuy nhiên thường phổ biến trong vụ đông xuân và hè thu.

1. Đặc tính sinh học: Sâu cuốn lá (Cnaphalocrosis medinalis, Guenee) có vòng đời khoảng 1 tháng.

Bướm có màu vàng phấn nhạt, cánh có dạng tam giác, trên cánh có hai sọc ngang, bướm đẻ trứng mặt trên lá gần gân chính, 4 - 7 ngày sau bướm nở ra sâu non, sâu non có 5 tuổi, sâu tuổi 1 đến tuổi 3 hầu như gây hại rất ít, thiệt hại chủ yếu là sâu tuổi 4 - 5, sâu gây hại bằng cách nhả tơ kết hai mép lá lại thành ống, sống và gây hại trên trong bằng cách cạp chất mô xanh có diệp lục tố, chỉ chừa lại lớp biểu bì, nên ruộng bị hại trông xơ xác, nhìn từ xa thấy bạc trắng. Do lá bị cuốn, diệp lục tố bị hao hụt nên diện tích quang hợp giảm, khiến lúa sinh trưởng kém, hạt bị lép, lửng, năng suất sụt giảm, ngoài ra vết thương nơi mép lá còn tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây bệnh cháy bìa lá, đốm sọc trong…

Thông thường ta chỉ tìm thấy 1 sâu trong 1 lá cuốn, khi gây hại xong, sâu di chuyển sang lá bên cạnh và tiếp tục gây hại. Thường 1 sâu cuốn lá gây hại từ 3 - 5 lá trong suốt vòng đời của nó. Sâu hóa nhộng ngay bên trong lá cuốn, nhộng có màu nâu đậm. Sâu cuốn lá thường gây hại từ giai đoạn đẻ nhánh đến ngậm sữa, tuy nhiên phổ biến nhất là giai đoạn từ đòng - trổ ( 40 - 60 ngày sau sạ).

Theo nhiều nghiên cứu, sâu cuốn lá gây hại sớm (trước 30 ngày sau cấy hay 40 ngày sau sạ) không làm giảm năng suất, tuy nhiên giai đoạn đòng - trổ , nếu sâu cuốn lá xuất hiện với mật số cao, có thể làm giảm năng suất, trong trường hợp nầy cần thiết phải phun thuốc trừ sâu tuy nhiên cần cân nhắc hiệu quả kinh tế.  Theo khuyến cáo của Cục Bảo vệ thực vật, nếu sâu cuốn lá xuất hiện với mật độ trên 50 con/m2 vào giai đoạn đẻ nhánh hay trên 30 con/m2 vào giai đoạn đòng trổ thì mới cần phun thuốc trừ sâu và không phun khi bướm bước vào giai đoạn đẻ trứng.

Thiên địch: Thiên địch sâu cuốn lá rất phong phú, gồm:

Nhóm ký sinh: Ký sinh trứng: Ong đa phôi, ong Trogogamma japonicum; Ký sinh sâu non: Ong cự, ong cự nâu vàng, ong kén nhỏ, ong đen…

Nhóm ăn mồi: Bọ cánh cứng ba khoang, dế nhảy, chuồn kim, đuôi kìm…

Nhóm gây bệnh: Nấm Beauveria bassianae, Nomurea rileyi…

Trong 3 nhóm trên, nhóm thiên địch ký sinh là quan trọng nhất. Theo nhiều nghiên cứu vào đầu vụ thiên địch ký sinh thường cao vào đầu vụ và giảm dần vào cuối vụ, nguyên nhân có thể do sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

2. Phòng trị: Phòng trị sâu cuốn lá nhất thiết phải theo hướng tổng hợp, gồm:

Vệ sinh đồng ruộng, làm sạch cỏ bờ,

Sạ cấy đồng loạt,

Mật độ sạ cấy vừa phải,

Bón cân đối hợp lý, không bón thừa đạm, bón đạm muộn,

Thăm đồng thường xuyên để phát hiện và phòng trừ sớm khi bướm xuất hiện hay sâu còn non chưa gây hại lại dễ phòng trừ,

Nếu sâu cuốn lá xuất hiện với mật số quá cao nhất là vào lúc lúa giai đoạn đòng - trổ có khả năng hại đến năng suất thì phải phun thuốc ngay.

Cần chú ý để đạt hiệu quả nên: Phun sớm khi sâu còn tuổi nhỏ. Phun đủ lượng nước khuyến cáo. Nên luân phiên thuốc vì sâu cuốn lá hình thành tính kháng thuốc tương đối nhanh. Nên phun thuốc vào lúc sáng sớm hay chiều mát. Các loại thuốc có thể dùng trị sâu cuốn lá: Comda gold 5 WG, Saikumi 39.35 SC, Binhtox 3.8EC, Secsaigon 25 EC, nếu mật số sâu quá cao có thể pha với Fenbis 25 EC. Các loại trên có thể pha cùng dầu khoáng SK 99 EC để làm tăng hiệu quả phòng trừ.

25635-ntm.003328-kinh-nghiem-bung-cay-khong-bi-chet.pdf

ThS. Huỳnh Kim Ngọc