Khoa học - Y dược

Bệnh gan trong HIV: Phát hiện ra gen mang lại mục tiêu điều trị mới (20/12/2018)

Một gen mới hỗ trợ bảo vệ chúng ta khỏi sự bùng phát tàn phá dịch hạch cũng có thể giúp bảo vệ sức khỏe gan ở những người nhiễm HIV.

Các nhà nghiên cứu tìm đến một đột biến di truyền quan trọng để tìm ra phương pháp điều trị xơ gan tốt hơn cho những bệnh nhân HIV.

Bệnh dịch hạch, hay còn được cho là “cái chết đen”, rất có thể đã xóa sổ khoảng một nửa dân số của châu Âu thời Trung cổ. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người sống sót sau đợt bùng phát dịch hạch trong quá khứ rất có thể có một đột biến có tên gọi là CCR5-delta 32 trong gen CCR5.

Hiện tại nhóm nghiên cứu Trường Đại học Cincinnati tại Ohio, Trường Đại học Maryland tại College Park, và Viện Research Triangle, gần khu vực Bethesda, NC, đang xem xét liệu đột biến gen tương tự có thể giúp bảo vệ người nhiễm HIV và viêm gan C khỏi bị đe dọa đến tính mạng hay không bị tổn thương gan.

Các nhà nghiên cứu do tiến sĩ Kenneth Sherman dẫn đầu đã nghiên cứu trên hai nhóm người tham gia: nhóm đầu tiên là nhóm nghiên cứu đoàn hệ thuộc Chương trình nghiên cứu Multicenter Hemophilia Cohort Study, và nhóm thứ hai tham gia thử nghiệm lâm sàng một loại thuốc thử nghiệm điều trị HIV.

Các phát hiện của nghiên cứu mới này đã được công bố trên tạp chí Clinical Infectious Diseases mới đây. 

Trong phần đầu của nghiên cứu, nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ những người tham gia nghiên cứu thuần tập thuộc chương trình nghiên cứu Multicenter Hemophilia Cohort Study, bao gồm những người, trong những năm 1980, được điều trị chứng chảy máu (rối loạn chảy máu).

Vào thời điểm đó, những người này bị tiếp xúc với các vật dụng y tế do không được vệ sinh đúng cách nên có mang vi-rút HIV và siêu vi viêm gan C.

Tiến sĩ Sherman cho biết: “Nếu những cá nhân này không sớm chống lại các biến chứng của HIV, nhiều người trong số họ tiếp tục bị bệnh gan tiến triển nhanh chóng mà chúng ta biết đương nhiên xảy ra trong bối cảnh viêm gan C và HIV không được điều trị. Đây là một nhóm có tiến triển xơ hóa gan nhanh chóng”. 

“Câu hỏi chúng tôi đưa ra là, liệu xuất hiện một tập hợp con những người mang gen dẫn đến khiếm khuyết trong CCR5 (là một thụ thể quan trọng đối với một số phần tử then chốt của hệ thống miễn dịch điều chỉnh tình trạng viêm)”?

Nhìn vào đoàn hệ này, các nhà nghiên cứu tập trung vào xem xét dữ liệu của những người cung cấp đầy đủ các thông tin y tế liên quan trong thời gian 4 năm.

Trong nhóm này, các nhà khoa học đã cố gắng tìm ra những người có dấu hiệu bị xơ hóa gan (sẹo ở gan) - dấu hiệu cho thấy có sự tổn thương trong cơ quan này - và họ có mang đột biến gen CCR5-delta 32 hay không.

Theo nhóm nghiên cứu giải thích, CCR5-delta 32 có tác dụng hỗ trợ sức khỏe của người nhiễm HIV vì nó ảnh hưởng đến thụ thể CCR5. Đây là “cửa ngõ” chính mà virus sử dụng để xâm nhập vào các tế bào miễn dịch đặc biệt và tiêu diệt chúng.

“Niềm tin của chúng tôi là sự đột biến gen này sẽ mang lại lợi thế cho những người chứa gen đột biến này trong việc giảm nguy cơ phát triển xơ hóa gan tiến triển”, tiến sĩ Sherman nói.

Ông nói thêm: “Chúng tôi đã ghép những bệnh nhân có và không có gen đột biến và sử dụng các biện pháp xơ hóa gan liên quan đến việc sử dụng bảng điều khiển sinh học gọi là chỉ số ELF (xơ hóa gan tăng cường). Kết quả là những bệnh nhân bị đột biến dường như có ít tiến triển xơ hóa hơn bằng biện pháp mà chúng tôi sử dụng so với những người không có đột biến”. 

“Đó là bằng chứng cho thấy sự hiện diện của đột biến CCR5 có thể làm thay đổi tỷ lệ tiến triển xơ hóa ở bệnh nhân nhiễm viêm gan C và HIV”, Tiến sĩ Kenneth Sherman nói. 

Kết quả thử nghiệm lâm sàng đầy hứa hẹn

Những người tham gia trong nhóm thứ hai bao gồm những người bị nhiễm HIV nhưng không biết bị mắc bệnh gan. Họ được dùng Cenicriviroc, một loại thuốc thử nghiệm có tác dụng ngăn chặn thụ thể CCR5 và do đó có khả năng ngăn chặn hoạt động của HIV. Cenicriviroc cũng có thể ngăn chặn một thụ thể tương tự khác gọi là CCR2.

Sau 1 năm dùng thuốc thử nghiệm, những người tham gia dùng liều cao cho thấy ít dấu hiệu xơ hóa gan,. Điều này gợi ý rằng gen giúp bảo vệ tổ tiên của chúng ta khỏi sự bùng phát dịch bệnh hạch tàn phá cũng có thể giúp bảo vệ sức khỏe gan ở những người nhiễm HIV.

“Nếu CCR5 và / hoặc CCR2 dẫn đến giảm xơ hóa gan bất kể nguồn gốc của nó, chúng ta có thể ngăn chặn hậu quả của tổn thương gan”, tiến sĩ Sherman lưu ý.

Tuy nhiên, ông cảnh báo, các loại thuốc mà mọi người dùng để điều trị HIV đôi khi gây ra gan nhiễm mỡ và các dạng tổn thương gan khác. 

Tiến sĩ Sherman nhấn mạnh: “Nếu CCR5 và CCR2 là trung tâm của các con đường dẫn đến xơ gan, chúng ta có thể được điều chế thông qua CCR5 và phong tỏa CCR2”. 

Nguồn: P.T.T (NASATI)/www.vista.gov.vn

Cập nhật: 12/12/2018