Khoa học và đời sống

Biện pháp xử lý sau khi bị côn trùng họ Hymenoptera đốt (22/08/2023)

Phân biệt các loại côn trùng họ Hymenoptera:

Một số loài ong, ong bắp cày, ong mật, ong vò vẽ có chung khả năng đốt nhờ dùng lưỡi kim hoặc mỏ nọc để tiêm một loại độc tố vào nơi đốt. Các vết đốt của chúng thường gây đau và có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Để tiếp cận một cách tốt hơn với các vết đốt lo ngại này, bạn cần biết cách để tiêu diệt độc tố, tránh nhiễm trùng và xử lý các phản ứng dị ứng.

Sự thực về cách giảm đau sau khi bị đốt: Sau khi bị ong đốt, bạn cần tuân theo các bước sau:

Xác định loài côn trùng đã đốt bạn; Lấy vòi kim của ong ra ngay lập tức bằng móng tay hoặc thậm chí bằng một tấm thẻ tín dụng. Việc sử dụng nhấn vết đốt có thể gây ra sự thâm nhập thêm độc tố sâu vào vùng bị đốt. Nếu vết đốt nằm trên tay, hãy tháo nhẫn và vòng đeo tay; Tiêu diệt độc tố bằng nguồn nhiệt (sấy tóc, bật lửa): độc tố nhạy cảm với nhiệt độ; Rửa vùng bị đốt bằng nước và xà phòng, sau đó khử trùng vì những con côn trùng này tiếp xúc với đất (nguy cơ nhiễm trùng uốn ván); Đặt một viên đá lạnh bọc trong khăn lên vùng bị đốt để ngăn sưng. Lạnh làm giảm viêm nhiễm hiệu quả; Để làm dịu phản ứng viêm nhiễm, bạn có thể sử dụng tinh dầu hoa oải hương aspic (Lavandula latifolia) trong điều trị bằng thảo dược: 2-3 giọt tinh dầu nguyên chất được thoa lên vùng bị đốt, nhiều lần trong ngày; Trong trường hợp đau hơn, bạn có thể dùng thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen nếu có sẵn;  Trong trường hợp ngứa và đỏ, bạn có thể áp dụng kem chống dị ứng sau khi đã loại bỏ kim hoặc mũi kim và vùng bị đốt đã được khử trùng đúng cách; Dừng mọi hoạt động vận động và giữ tĩnh tại trong vòng 30 phút. Triệu chứng sẽ dần dần giảm đi. Nếu không có dấu hiệu tồi tệ hơn, bạn có thể tiếp tục hoạt động bình thường sau đó; Nếu bạn nuốt phải con côn trùng, có nguy cơ bị đốt bên trong miệng. Điều đầu tiên cần làm là mút viên đá. Trong trường hợp khó chịu khi nuốt hoặc thở, hãy gọi ngay số cấp cứu. Nếu con côn trùng tiếp tục vào dạ dày, nó thường sẽ chết ngay sau đó.

Sự phức tạp của hợp chất độc tố trong côn trùng:

Thành phần hóa học của độc tố là phức tạp. Enzymes (phospholipase, hyaluronidase...), peptides (kinine...), amines (histamine...), axit amin... Nhất là các enzyme (phospholipase và hyaluronidase) thường dẫn đến sự hình thành của các immunoglobulin gây ra phản ứng dị ứng (Ig E). Tất cả các vết đốt côn trùng nên được theo dõi trong vòng 48 giờ. Nếu sau thời gian này vết thương vẫn đỏ, nóng, sưng to và đau vẫn kéo dài, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Sưng, nổi mẩn... Làm thế nào khi phản ứng dị ứng với độc tố xảy ra? Nguy cơ lớn là dị ứng sau cú đốt, đặc biệt là khi có tiền sử hoặc bị đốt nhiều lần. Dấu hiệu sẽ thể hiện qua sự sưng nhanh chóng của vùng bị đốt như đỏ, đau hoặc một vùng tổn thương lan rộng. Có thể có tình trạng ngứa ngáy. Cách chữa trị vết đốt sưng to: Nếu vùng bị tổn thương sưng to đáng kể, hãy tham khảo ý kiến dược sĩ của bạn để được tư vấn về thuốc chống dị ứng không cần đơn để chống lại sự dị ứng. Việc dùng corticoid và một số loại thuốc chống dị ứng cũng nên được thực hiện sau khi được tư vấn bởi bác sĩ. Khi nào bạn cần lo lắng sau cú đốt? Cho dù là ong bắp cày, ong mật, ong vò vẽ, việc nhận ra các tình huống đòi hỏi phải nhập viện ngay là rất quan trọng. Điều này đặc biệt cần thiết khi phản ứng dị ứng làm bạn khó thở (sốc phản vệ) và ngay lập tức nghĩ ngay đến chứng sưng Quincke. Dấu hiệu cảnh báo sau cú đốt: Sự sưng to xuất hiện trên khuôn mặt, với cảm giác nóng rát và căng trên môi và mắt. Có thể kèm theo các triệu chứng khác: buồn nôn, tiêu chảy, sốt, đau đầu, huyết áp giảm, hiếm khi có cơn co giật và mất ý thức. Hành động khi sưng Quincke: Sưng Quincke có thể gây chết người. Trong trường hợp này, hãy gọi ngay số cấp cứu. Biện pháp chính để điều trị sưng Quincke là tiêm cấp cứu adrenaline. Những người có nguy cơ hoặc đã từng trải qua phản ứng tương tự sau khi bị đốt luôn nên mang theo kim tiêm adrenaline. Mặc dù hiếm hoi, nhưng cơ hội để bạn gặp phải sự dị ứng nghiêm trọng sau cú đốt và sưng Quincke là khá ít.

Dưới đây là một số biện pháp để tránh bị cắn bởi côn trùng họ Hymenoptera:

Không nên đi trần chân trên cỏ; Đậy cẩn thận lon nước đóng chai khi chưa dùng hết khi ở ngoài trời hoặc ở nơi thiên nhiên, bởi vì côn trùng có thể ẩn trong đó; Không nên dùng các sản phẩm có mùi hương hấp dẫn côn trùng (nước hoa, lớp phủ tóc, kem chống nắng có mùi); Đừng đỗ xe gần các thùng rác không được đóng kín; Cẩn thận khi tổ chức bữa tiệc ngoài trời hoặc dùng bữa ngoài trời: vì một số loài ong thích đường, thịt, ánh sáng (nến, đèn…); Nếu một con côn trùng tiến đến gần bạn: đừng làm các động tác đột ngột hoặc không kiểm soát, hãy giữ bình tĩnh và đẩy nó đi một cách nhẹ nhàng; Tránh gần khu vực của tổ ong; Tránh mặc quần áo có màu quá sáng giống như màu hoa; Nếu bạn có dị ứng: hãy thông báo cho những người xung quanh và mang theo một bộ trang thiết bị cấp cứu, bao gồm adrenaline tiêm, thuốc chống dị ứng và corticoid uống.

P.A.T (NASATI), theo Santé Magazine, 8/2023

Ngày cập nhật: 22/8/2023

https://vista.gov.vn/vi/news/khoa-hoc-doi-song/bien-phap-xu-ly-sau-khi-bi-con-trung-ho-hymenoptera-dot-7209.html