Khoa học và đời sống

Các nhà nghiên cứu cảnh báo ống hút giấy có thể gây hại và không tốt cho môi trường hơn ống hút nhựa (05/09/2023)

Trong phân tích đầu tiên về chủ đề này ở châu Âu và là phân tích thứ hai trên thế giới, các nhà khoa học Bỉ đã thử nghiệm 39 nhãn hiệu ống hút và phát hiện ra nhóm hóa chất tổng hợp được gọi là chất poly- và perfluoroalkyl (PFAS). Cụ thể, PFAS được tìm thấy trong phần lớn các ống hút và phổ biến nhất là trong các ống hút làm từ giấy và tre. Kết quả nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Food Additives & Contaminants.

PFAS được sử dụng để sản xuất các sản phẩm hàng ngày, từ quần áo ngoài trời đến chảo chống dính, có khả năng chống nước, nhiệt và vết bẩn. Tuy nhiên, chúng có khả năng gây hại cho con người, động vật hoang dã và môi trường. PFAS phân hủy rất chậm theo thời gian và có thể tồn tại hàng nghìn năm trong môi trường, do đó, chúng được gọi là "hóa chất vĩnh viễn". PFAS có liên quan đến một số vấn đề sức khỏe, bao gồm phản ứng kém với vắc-xin, nhẹ cân khi sinh, bệnh tuyến giáp, cholesterol cao, tổn thương gan, ung thư thận và ung thư tinh hoàn.

TS. Thimo Groffen, nhà khoa học môi trường tại Đại học Antwerp và là đồng tác giả nghiên cứu cho rằng: “Ống hút làm từ vật liệu có nguồn gốc thực vật, như giấy và tre, thường được quảng cáo là bền vững và thân thiện với môi trường hơn ống hút nhựa. Tuy nhiên, sự hiện diện của PFAS trong những ống hút này có nghĩa là điều đó không hẳn đúng”.

Ngày càng nhiều quốc gia, trong đó có Vương quốc Anh và Bỉ, đã cấm bán các sản phẩm nhựa sử dụng một lần như cả ống hút, do đó, ống hút từ thực vật đã trở thành lựa chọn thay thế phổ biến.

Một nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra PFAS trong ống hút từ thực vật ở Mỹ. Do đó, TS. Groffen và các cộng sự muốn tìm hiểu xem liệu điều tương tự có xuất hiện trong những sản phẩm được bán ở Bỉ hay không. Trong nghiên cứu, các nhà khoa học đã mua 39 nhãn hiệu ống hút khác nhau được làm từ 5 loại vật liệu, gồm có giấy, tre, thủy tinh, thép không gỉ và nhựa.

Ống hút chủ yếu được lấy từ các cửa hàng, siêu thị và nhà hàng bán đồ ăn nhanh, sau đó đã trải qua hai vòng kiểm tra PFAS. Phần lớn các nhãn hiệu (27/39, 69%) có chứa PFAS, với tổng số 18 loại PFAS khác nhau được phát hiện.

Ống hút giấy chứa nhiều PFAS nhất, với các hóa chất được phát hiện ở mức 18/20 (90%) nhãn hiệu được thử nghiệm. PFAS cũng được phát hiện với tỷ lệ 4/5 (80%) ở nhãn hiệu ống hút tre, 3/4 (75%) ở nhãn hiệu ống hút nhựa và 2/5 (40%) trong nhãn hiệu ống hút thủy tinh. Tuy nhiên, PFAS không có trong cả năm loại ống hút thép được thử nghiệm.

PFAS phổ biến nhất là axit perfluorooctanoic (PFOA), đã bị cấm trên toàn cầu kể từ năm 2020. Ngoài ra, axit trifluoroacetic (TFA) và axit trifluoromethanesulfonic (TFMS) là PFAS "chuỗi siêu ngắn" có khả năng hòa tan trong nước ở mức cao và do đó có thể rò rỉ từ ống hút vào đồ uống.

Nồng độ PFAS dù thấp nhưng hãy lưu ý rằng hầu hết mọi người có xu hướng chỉ thỉnh thoảng sử dụng ống hút nên ít gây rủi ro cho sức khỏe con người. Tuy nhiên, PFAS có thể tồn tại trong cơ thể trong nhiều năm và nồng độ sẽ tích tụ theo thời gian.

Vẫn chưa rõ liệu PFAS được các nhà sản xuất bổ sung vào ống hút để chống thấm hay đó là kết quả của tình trạng ô nhiễm. Các nguồn ô nhiễm tiềm ẩn bao gồm đất nơi nguyên liệu có nguồn gốc thực vật được trồng và nước được sử dụng trong quá trình sản xuất. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng sự hiện diện của hóa chất trong hầu hết các nhãn hiệu ống hút giấy có nghĩa là trong một số trường hợp, PFAS có thể được sử dụng làm lớp phủ chống thấm nước. Nghiên cứu còn có những hạn chế khác như không xem xét liệu PFAS có rò rỉ khỏi ống hút thấm vào chất lỏng hay không.

N.P.D (NASATI), theo https://phys.org/news/2023-08-apers-straws-environment-plastic-versions.html#google_vignette, 24/8/2023

Ngày cập nhật: 05/9/2023

https://vista.gov.vn/vi/news/khoa-hoc-ky-thuat-va-cong-nghe/cac-nha-nghien-cuu-canh-bao-ong-hut-giay-co-the-gay-hai-va-khong-tot-cho-moi-truong-hon-ong-hut-nhua-7257.html