Khoa học - Y dược

Chất ức chế enzym ngăn chặn sự phát triển của khối u não chết người (28/05/2018)

Các nhà nghiên cứu tại trường Y Northwestern đã ngăn chặn được sự phát triển của u nguyên bào đệm, một dạng ung thư não xâm lấn bằng cách ức chế enzym CDK5. Phát hiện nghiên cứu có triển vọng cải tiến các liện pháp hiện có.

Hình ảnh minh họa.

PGS.TS. Subhas Mukherjee và là đồng tác giả nghiên cứu cho biết: "Tỷ lệ tử vong do u nguyên bào đệm đã thay đổi không nhiều trong 30 năm qua. Temozolomide, loại thuốc điều trị u nguyên bào đệm hiện nay phát huy hiệu quả phần nào khi khối u tái phát và một trong những hạn chế chính với u nguyên bào đệm là chúng có xu hướng tái phát".

CDK5 là protein kinase, loại enzym làm thay đổi chức năng của protein và đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh protein và enzym. Dù CDK5 trước đây được biết đến có liên quan đến các rối loạn thoái hóa thần kinh như Alzheimer, nhưng tác động của nó đến u nguyên bào đệm gần đây đã được chứng minh.

Khả năng u nguyên bào đệm tái phát ở mức cao một phần là do các tế bào gốc u thần kinh đệm, tự tái tạo các tế bào gốc ung thư thúc đẩy sự phát triển của khối u. PGS.TS. Mukherjee, người từng nghiên cứu các tế bào gốc u thần kinh đệm từ khi ông làm nghiên cứu sinh tiến sỹ tại trường Đại học Emory, đã tiến hành sàng lọc gen trên các mô hình ruồi giấm với 29 mô hình riêng biệt, mỗi mô hình có một gen duy nhất bị bất hoạt.

Nhóm nghiên cứu đã nhận thấy khối u của ruồi giấm đã nhỏ lại và số lượng tế bào gốc ung thư giảm sau khi gen mã hóa CDK5 bị bất hoạt. Ở người, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng số lượng lớn bệnh nhân u nguyên bào đệm có mức enzym cao, sau khi phân tích dữ liệu di truyền về bệnh nhân u nguyên bào đệm trong Tập bản đồ Gen ung thư - cơ sở dữ liệu di truyền về 11.000 bệnh nhân ung.

Dựa vào việc điều chỉnh sự phát triển của CDK5, các nhà nghiên cứu đã sử dụng chất ức chế CDK5 cho các tế bào của u nguyên bào đệm ở người. Kết quả là chất ức thế này đã ngăn chặn sự phát triển của khối u và khiến cho các tế bào gốc ung thư hoạt động không bằng tế bào gốc, do mất một số khả năng tự tái tạo. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra rằng 2 trong số 3 loại chính u nguyên bào đệm có CDK5 biểu hiện ở mức cao, nên những bệnh nhân có u nguyên bào đệm trung mô sẽ không thu được được kết quả tương tự.

PGS.TS. Mukherjee dự đoán liệu pháp tương lai sẽ là lựa chọn điều trị đầu tiên kết hợp với phương pháp hóa trị. Dữ liệu sơ bộ cho thấy CDK5 là trung tâm gây tái phát khối u, do đó, có thể hình dung chất ức chế CDK5 sẽ hoạt động theo 2 cách - ngăn chặn sự phát triển của khối u và hiện tượng tái phát. 

Nguồn: N.T.T (NASATI)/www.vista.gov.vn

Cập nhật: 18/5/2018