Khoa học xã hội và Nhân văn

Dân số thế giới có thể vượt quá 11 tỷ người vào năm 2100 (09/10/2015)

John R. Wilmoth, Giám đốc Ủy ban dân số Liên Hợp Quốc (LHQ) dự báo dân số thế giới sẽ tăng từ mức 9,7 tỷ người hiện nay lên 11,2 tỷ người vào năm 2050, là do tỷ lệ sinh gia tăng tại nhiều nơi ở châu Phi cận Sahara. Xác suất tăng dân số thế giới trong thế kỷ này sẽ ở mức 23%.

Dựa vào các mô hình thay đổi nhân khẩu học trước đây, ước tính dân số toàn cầu sẽ tăng từ 9,5 tỷ người lên 13,3 tỷ người vào năm 2100. Ở Hoa Kỳ, đến cuối thế kỷ này, dân số sẽ tăng bình quân 1,5 triệu người/năm, nâng mức tổng số hiện nay là 233 triệu người lên 450 triệu người.

Yếu tố chính thúc đẩy tăng dân số toàn cầu là sự gia tăng dân số ở châu Phi. Châu lục này hiện có 1,2 tỷ người, nhưng dự báo sẽ nâng lên khoảng 3,4 - 5,6 tỷ người vào cuối thế kỷ này. Nguyên nhân là do tỷ lệ sinh duy trì ở mức cao trong thời gian dài và tỷ lệ sinh hiện nay giảm không đáng kể. Trong thập kỷ qua, tổng tỷ suất sinh (TFR) ở châu Phi đã sụt giảm, nhưng với tốc độ chỉ bằng ¼ so với châu Âu, châu Mỹ latinh và Caribê vào thập niên 70.

Ở một số nước châu Phi, sự sụt giảm TFR dường như đã chững lại. Ví dụ, ở Nigeria, nước đông dân nhất châu lục, tỷ lệ sinh cao dẫn đến dự báo tổng dân số sẽ tăng hơn 4 lần vào năm 2100 từ 182 triệu người lên 752 triệu người.

Nghiên cứu kỹ hơn các dự báo toàn cầu, Wilmoth cho rằng châu Á có dân số 4,4 tỷ người, có thể vẫn là châu lục đông dân nhất thế giới với dự kiến tăng lên mức đỉnh điểm là 5,3 tỷ người vào giữa thế kỷ này và đến cuối thế kỷ này sẽ giảm còn khoảng 4,9 tỷ người.

Báo cáo của LHQ cũng xem xét tốc độ già hóa dân số tại nhiều quốc gia dựa vào tỷ số hỗ trợ tiềm năng (PSR) tương đương với số người trong độ tuổi từ 20 - 64 chia cho số người trong độ tuổi trên 65 và thường được xem là số lượng lao động trên số người nghỉ hưu. Nhật Bản hiện đang có PSR thấp nhất ở mức 2,1, tiếp sau là Italia  2,6.

Hoa Kỳ có tuổi trung bình của dân số dự báo sẽ tăng từ 38 tuổi hiện nay lên 44,7 tuổi vào năm 2100, PSR sẽ giảm từ 4 xuống còn 1,9. Các quốc gia khác sẽ có tỷ lệ PSR giảm mạnh vào cuối thế kỷ này là các nước sau:

• Đức giảm từ 2,9 hiện nay xuống còn 1,4

• Trung Quốc từ 7,1 xuống 1,4

• Mêhicô từ  8,7 còn 1,4

• Bănglađét từ 11,2 còn 1,6.

Chỉ có năm quốc gia được dự báo sẽ có PSR cao hơn 5 vào năm 2100, đó là Niger, Somalia, Nigeria, Gambia và Angola. Niger sẽ có PSR cao nhất với 6,5.

Các dự báo này có ý nghĩa quan trọng đối với việc xây dựng chính sách của chính phủ các nước. Tăng dân số nhanh ở các nước có tỷ lệ sinh cao có thể làm trầm trọng các vấn đề còn tồn tại liên quan đến môi trường (khan hiếm tài nguyên và ô nhiễm), y tế (tỷ lệ tử vong ở bà mẹ và trẻ em), kinh tế (thất nghiệp, lương thấp và nghèo đói), chính phủ (giảm đầu tư cho y tế, giáo dục và hạ tầng) và xã hội (bất ổn chính trị và tội phạm), Wilmoth giải thích.

Các nước đang phát triển có dân số trẻ nhưng tỷ lệ sinh thấp như Trung Quốc, Braxin và Ấn Độ đang phải đối mặt với viễn cảnh già hóa dân số mạnh mẽ vào cuối thế kỷ này.

Nguồn: vista.vn (Theo Physorg)