Khoa học tự nhiên

Kinh ngạc trước vật thể kỳ lạ liên tục phát nổ trong vũ trụ (10/11/2021)

Giới thiên văn đang theo dõi một vật thể vũ trụ bí ẩn liên tục gây ra khoảng 1.652 vụ nổ năng lượng, gọi là “vụ nổ vô tuyến nhanh” (FRB) - một hiện tượng bí ẩn lần đầu quan sát được vào năm 2007.

Giới thiên văn đang theo dõi một vật thể vũ trụ bí ẩn liên tục gây ra khoảng 1.652 vụ nổ năng lượng chỉ trong một thời gian ngắn.

Mặc dù các nhà nghiên cứu vẫn còn bối rối không rõ điều gì dẫn đến những vụ nổ này, họ hy vọng việc theo dõi chặt chẽ sẽ giúp sớm tìm ra câu trả lời.

Thực thể được đề cập tới có tên gọi là “vụ nổ vô tuyến nhanh” (FRB) - một hiện tượng bí ẩn lần đầu quan sát được vào năm 2007. FRB tạo ra các xung vô tuyến của phổ điện từ; những xung này chỉ kéo dài vài phần nghìn giây nhưng tạo ra nhiều năng lượng tương đương với những gì Mặt trời tạo ra trong một năm.

Có những FRB chỉ phát ra năng lượng một lần. Nhưng một số - bao gồm FRB 121102, nằm trong một thiên hà lùn (thiên hà nhỏ gồm vài tỷ ngôi sao, cách xa chúng ta 3 tỷ năm ánh sáng) sẽ lặp lại các vụ nổ.

Sau khi sử dụng loại kính viễn vọng vô tuyến chuyên dụng FAST của Trung Quốc, một nhóm các nhà khoa học đã quyết định tiến hành nghiên cứu sâu rộng về FRB lặp lại này.

Bing Zhang, nhà vật lý thiên văn tại Đại học Nevada, Las Vegas, nói rằng chiến dịch chỉ nhằm thu thập dữ liệu thông thường về thực thể cụ thể này.

Ông Zhang nói thêm FAST là kính thiên văn vô tuyến nhạy nhất thế giới, vì vậy nó có thể phát hiện ra những thứ mà các đài quan sát trước đây có thể đã bỏ sót.

Trong khoảng 60 giờ, các nhà nghiên cứu đã theo dõi FRB 121102 phát nổ 1.652 lần, đôi khi lên đến 117 lần mỗi giờ. Con số này nhiều hơn đáng kể so với bất kỳ FRB lặp lại nào được biết đến trước đây.

Hầu hết FRB xảy ra ở khoảng cách rất xa và điều này gây khó khăn cho nhóm nghiên cứu. Vào năm 2020, nhóm thiên văn đã tìm thấy một FRB bên trong dải Ngân hà, cho phép họ xác định nguồn gốc sao từ - một loại sao neutron.

Tất cả các sao neutron đều có từ trường mạnh. Từ trường cực mạnh của sao từ - mạnh hơn Trái đất hàng nghìn tỷ lần - đôi khi có thể tạo ra các vụ nổ năng lượng.

Tuy nhiên, vẫn chưa thể xác định tất cả FRB đều là sao từ hay không và cách từ trường tạo ra FRB. Nhưng nếu FRB 121102 là một sao từ, dữ liệu mà Zhang và các đồng nghiệp của ông thu thập được cho thấy các vụ nổ nhanh đang xảy ra ngay trên bề mặt của ngôi sao, chứ không phải trong khí và bụi xung quanh.

Nhưng FRB 121102 đôi khi có những vụ nổ xảy ra liên tiếp nhanh chóng, chỉ vài nghìn giây nối tiếp nhau. Điều đó có nghĩa là chúng không thể đến từ khí và bụi xung quanh vì vật chất giữa các ngôi sao cần thời gian để nóng lên, cho phép chúng phóng ra sóng vô tuyến, sau đó nguội lại trước khi phát ra một vụ nổ khác. Vài phần nghìn giây không đủ dài để quá trình này xảy ra lặp đi lặp lại.

Tuy kính thiên văn FAST giúp nắm bắt thêm được nhiều thông tin về FRB 121102, các nhà nghiên cứu vẫn chưa thể đưa ra kết luận điều gì đã dẫn đến các vụ nổ này và cần nhiều thời gian hơn để nghiên cứu./.

Nguồn: Phương Linh/vietnamplus.vn

Ngày cập nhật: 07/11/2021

https://www.vietnamplus.vn/kinh-ngac-truoc-vat-the-ky-la-lien-tuc-phat-no-trong-vu-tru/750856.vnp