Khoa học kỹ thuật và công nghệ

Kỷ lục tốc độ mới của tàu cao tốc CR450: bước tiến công nghệ đường sắt Trung Quốc (03/11/2025)

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về giao thông tốc độ cao, Trung Quốc tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu với mẫu tàu cao tốc CR450. Được phát triển bởi Tập đoàn Đường sắt Quốc gia Trung Quốc (CRRC), CR450 không chỉ lập kỷ lục tốc độ mới mà còn đại diện cho sự kết hợp hoàn hảo giữa đổi mới kỹ thuật và nhu cầu di chuyển hiện đại. Với thiết kế hướng tới tốc độ vận hành thương mại 400 km/h và thử nghiệm lên tới 450 km/h, CR450 hứa hẹn thay đổi cách thức kết nối các thành phố lớn, góp phần thúc đẩy kinh tế và giảm phát thải carbon. Thành tựu này không chỉ là kết quả của nghiên cứu nội địa mà còn học hỏi từ công nghệ quốc tế, đánh dấu sự trưởng thành của ngành đường sắt Trung Quốc.

CR450 đã đạt tốc độ ấn tượng 453 km/h trong các cuộc thử nghiệm gần đây, vượt qua giới hạn của các mẫu tàu trước đó. Đặc biệt, khi hai đoàn tàu chạy ngược chiều nhau, tốc độ tương đối đạt 896 km/h, chứng minh khả năng ổn định ở mức cao nhất thế giới cho tàu bánh xe thông thường. Điều này được thực hiện trên tuyến đường sắt cao tốc Thượng Hải - Trùng Khánh - Thành Đô, nơi CR450 phải tích lũy ít nhất 600.000 km chạy thử để đảm bảo an toàn và độ tin cậy trước khi phục vụ hành khách. So với CR400 Fuxing hiện hành, CR450 tăng tốc từ 0 lên 350 km/h chỉ trong 4 phút 40 giây, nhanh hơn đáng kể nhờ hệ thống động lực học tối ưu.

Lịch sử phát triển đường sắt cao tốc tại Trung Quốc bắt đầu từ năm 2008 với tuyến Bắc Kinh - Thiên Tân, đánh dấu sự khởi đầu của mạng lưới lớn nhất thế giới hiện nay, vượt 45.000 km vào năm 2025. Ban đầu, Trung Quốc nhập khẩu công nghệ từ Nhật Bản và châu Âu, như hệ thống Shinkansen và TGV, nhưng nhanh chóng nội địa hóa và cải tiến. Đến năm 2010, các mẫu tàu CRH đã đạt tốc độ 380 km/h, và sự đầu tư khổng lồ từ chính phủ đã biến đường sắt cao tốc thành biểu tượng của sức mạnh kinh tế. Sự phát triển này không chỉ giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông mà còn kết nối các khu vực nông thôn với đô thị, thúc đẩy đô thị hóa bền vững.

Công nghệ cốt lõi của CR450 nằm ở hệ thống động cơ nam châm vĩnh cửu, cải thiện hiệu suất 4% so với động cơ không đồng bộ của CR400, mang lại công suất mạnh mẽ hơn và tiết kiệm năng lượng. Thiết kế khí động học được nâng cấp với mũi tàu dài 15 mét, hình dạng sắc nét giảm lực cản không khí, và khung gầm kín hoàn toàn, giúp giảm tổng lực cản 22%. Chiều cao tàu giảm 200 mm, bánh xe ít lộ ra hơn, kết hợp vật liệu nhẹ như sợi carbon, làm cho CR450 êm ái, ít tiếng ồn và thân thiện với môi trường. Những cải tiến này dựa trên nghiên cứu từ Viện Khoa học Đường sắt Trung Quốc, tích hợp AI để giám sát thời gian thực và dự đoán bảo dưỡng.

Quá trình thử nghiệm CR450 bắt đầu từ cuối năm 2024, với các bài kiểm tra nghiêm ngặt về hiệu suất, bao gồm khả năng chịu lực, ổn định ở tốc độ cao và tích hợp hệ thống tín hiệu. Hiện tại, tàu đang được đánh giá trên tuyến trung tâm Thành Đô - Trùng Khánh, dự kiến hoàn tất vào năm 2026 trước khi đưa vào khai thác thương mại. Các thử nghiệm gần với điều kiện thực tế sẽ bao gồm thời tiết khắc nghiệt và tải trọng hành khách, đảm bảo an toàn tuyệt đối. Sự thành công của CR450 sẽ mở đường cho thế hệ tàu cao tốc tiếp theo, có thể đạt 500 km/h trong tương lai gần.

So sánh với các đối thủ quốc tế, CR450 vượt trội hơn Shinkansen N700S của Nhật Bản (tốc độ vận hành 300 km/h) và TGV của Pháp (320 km/h), dù TGV từng lập kỷ lục 574 km/h trong thử nghiệm năm 2007. Ngay cả Shanghai Maglev, tàu từ trường của Trung Quốc, đạt 431 km/h nhưng chỉ hoạt động trên tuyến ngắn 30 km. CR450 nổi bật nhờ chi phí xây dựng thấp hơn và khả năng tích hợp vào mạng lưới rộng lớn, trong khi các hệ thống châu Âu tập trung vào hiệu quả năng lượng nhưng tốc độ thấp hơn.

Tác động kinh tế của CR450 và đường sắt cao tốc Trung Quốc là khổng lồ, giảm thời gian di chuyển giữa các thành phố lớn từ hàng giờ xuống phút, thúc đẩy du lịch, thương mại và đầu tư. Mạng lưới này đã tạo hàng triệu việc làm, kết nối hơn 90% dân số và góp phần giảm khí thải bằng cách thay thế máy bay và ô tô. Về mặt xã hội, nó thúc đẩy bình đẳng khu vực, giúp các tỉnh kém phát triển tiếp cận thị trường lớn, đồng thời nâng cao tiêu chuẩn sống.

Tóm lại, kỷ lục của CR450 không chỉ là thành tựu kỹ thuật mà còn khẳng định vai trò lãnh đạo của Trung Quốc trong giao thông tương lai. Với sự đầu tư liên tục, đường sắt cao tốc sẽ tiếp tục phát triển, mang lại lợi ích toàn cầu thông qua xuất khẩu công nghệ. CR450 mở ra kỷ nguyên mới, nơi tốc độ và bền vững song hành./.

P.T (NASTIS), theo Global Times, 10/2025

Ngày cập nhật: 27/10/2025

https://www.vista.gov.vn/vi/news/khoa-hoc-ky-thuat-va-cong-nghe/ky-luc-toc-do-moi-cua-tau-cao-toc-cr450-buoc-tien-cong-nghe-duong-sat-trung-quoc-12189.html