Khoa học và sản xuất

Kỹ thuật nuôi thỏ sinh sản (28/03/2016)

Nuôi thỏ đang là xu hướng được nhiều nhà nông quan tâm bởi dễ nuôi và lợi nhuận cao. Để nuôi thỏ đạt năng suất tốt, việc chọn con đực, con cái giống và chăm sóc thỏ sinh sản là rất quan trọng. Sau đây, chúng tôi xin hướng dẫn kỹ thuật chọn giống và chăm sóc thỏ sinh sản:

1. Chọn giống

a. Chọn thỏ con làm giống

- Chọn thỏ con nhanh  nhẹn trong bầy có thỏ bố, thỏ mẹ tốt, thỏ làm giống có thể cai sữa muộn hơn khoảng 6 tuần tuổi thay vì 3 - 4 tuần.

- Sau khi đã cai sữa, nên tách riêng con cái và đực ngay, hoặc có thể lùi lại 1 - 2 tuần sau.  Khi cai sữa thỏ con, bắt thỏ mẹ ra khỏi chuồng và để thỏ con ở lại chuồng cũ để tránh lạ chuồng. Tiêm phòng cho thỏ phải tránh lúc thỏ yếu và 2 lần tiêm phải cách nhau khoảng 1 tháng.

- Khi thỏ được 4 tháng, tách riêng từng con và nuôi trong lồng riêng, sau đó đánh số cho thỏ giống để phân biệt và lập phiếu kiểm soát sinh trưởng, sinh sản của thỏ cái và thỏ đực.

b. Chọn thỏ cái

Chọn thỏ cái to con nhưng không quá mập; dài và rộng ngang nhau, nhất là phần mông; đầu tương đối nhẹ; lông mướt mịn. Thông thường, khó chọn được thỏ cái tốt nếu chỉ căn cứ vào hình dáng bên ngoài. Vì thế, cần chọn những con thỏ cái có mẹ đẻ nhiều, nuôi con tốt. 

c. Chọn thỏ đực

Chọn thỏ đực tương đối quan trọng, vì nó có khả năng truyền đặc tính của mình rộng rãi hơn thỏ cái. Tiêu chuẩn chọn thỏ đực: to con, đầu to vừa phải; ngực, mông và vai to; lưng rộng; chân sau to. 

2. Chăm sóc thỏ sinh sản

a. Cách chăm sóc thỏ đực

- Yêu cầu đối với thỏ đực là phối được nhiều thỏ cái và đạt tỷ lệ thụ thai cao, thường đạt tỷ lệ trung bình trên 70%. Tránh thỏ đực quá béo hay quá gầy. Tránh cho thỏ ăn quá nhiều, làm cho thỏ đực lười, sản xuất tinh trùng kém.

- Chế độ ăn, ngoài rau cỏ, cần bổ sung thêm lúa, ngô hay đỗ, có thể cho ăn lúa 3 ngày liên tục, kết quả phối giống thụ thai sẽ rất tốt. Thức ăn cần giàu đạm và vitamin, nhất là vitamin A và E, vì chúng có vai trò quan trọng trên cơ sở phát triển tế bào và mô cơ. Thường một thỏ đực có thể phối cho từ 9 - 12 thỏ cái. Tuổi thỏ đực có thể sử dụng từ 8 - 12 tháng tuổi.

b. Tuổi cho thỏ sinh sản

- Nên phối cho thỏ ở giai đoạn 8 tháng tuổi đối với thỏ đực và 6 tháng đối với thỏ cái.

- Một thỏ đực có thể phối 8 - 12 thỏ cái (trung bình là 10 con). Thời gian sử dụng thỏ giống tùy thuộc vào: số con thỏ cái đẻ và tình trạng sức khỏe thỏ cái. Nếu thỏ cái đẻ 5 lứa/năm thì có thể sử dụng trong vòng 3 năm, sau đó vỗ béo bán thịt. Với thỏ đực có thể sử dụng trong 3 năm tùy tình trạng sức khỏe và khả năng phối giống của nó.

3. Phối giống và đẻ

a. Thỏ cái lên giống

- Trường hợp thỏ cái không chịu cho thỏ đực nhảy, có thể kích thích thỏ cái như sau: bỏ thỏ cái vào lồng thỏ đực trong vài giờ, sau đó bắt thỏ cái ra. Hoặc bỏ một nắm cỏ của lồng thỏ đực cho vào trong lồng thỏ cái, cũng có thể nhốt thỏ cái kế lồng thỏ đực từ 24 - 48 giờ. Sau đó, thỏ cái có thể chịu cho nhảy. 

b. Cho thỏ phối giống

- Thường cho thỏ phối giống vào sáng sớm hay chiều mát, nếu phối trong điều kiện nóng sẽ không thuận lợi.

- Bắt thỏ cái bỏ nhẹ nhàng vào lồng thỏ đực, không nên bắt thỏ đực bỏ vào lồng thỏ cái do có thể làm cho thỏ đực hoảng sợ với môi trường mới không chịu phối. Phải quan sát thỏ nhảy, khi nhảy được thỏ cái, thỏ đực sẽ kêu lên một tiếng và ngã sang bên cạnh là đạt. Chỉ nên cho thỏ nhảy từ 1 - 2 lần, không nên để thỏ cái trong lồng thỏ đực suốt đêm làm mất sức cả thỏ đực và cái.

c. Chăm sóc thỏ cái có thai

- Thời gian mang thai của thỏ là 30 ngày, có thể sớm hoặc muộn hơn 1 - 2 ngày. Thỏ có thai, nên đặt thỏ ở nơi yên tĩnh, kín đáo và sau 14 - 15 ngày nên khám thai,  không khám thai sau ngày thứ 18.

- Cách khám thai bằng tay: Bắt thỏ cái đặt nhẹ nhàng trên mặt sàn, tay phải nắm lỗ tai và vai thỏ, tay trái đặt dưới mình thỏ giữa 2 chân sau và trước vùng xương chậu, đặt ngón cái một bên và 4 ngón còn lại một bên, lướt nhẹ nhàng từ trước ra sau, nếu gặp một cục tròn nhỏ như sâu chuỗi là thỏ có thai. Sau đó cho thỏ vào lồng rộng hơn, có nước uống thường xuyên, có cỏ đầy đủ và thêm thức ăn bổ sung, bột cá, bánh dầu.

d. Cho thỏ đẻ

- Thông thường, thời gian mang thai của thỏ là 1 tháng, tuy nhiên thỏ có thể đẻ sớm hay muộn hơn 1 - 2 ngày. Ta cần thiết phải chuẩn bị ổ đẻ cho thỏ, ổ có thể được đóng bằng gỗ hoặc dùng các rổ bằng tre hay nhựa, cho vào một ít vải vụn. Trước khi đẻ, thỏ mẹ sẽ cắn lông ở bụng và lót vào ổ. Thỏ đẻ nhanh (khoảng 15 - 20 phút) và tự ra nhau thai. Cần theo dõi để đem thỏ con ra, đôi khi giúp mở bao ối tránh thỏ con bị ngạt; ngoài ra còn tránh thỏ mẹ đạp, cắn hoặc ăn con (nhất là ở lứa đầu) sẽ giúp giảm tỷ lệ hao hụt, đồng thời lấy nhau thai chôn.

4. Chăm sóc giai đoạn đầu đời

- Thỏ con cần được sự giúp đỡ để bú mẹ, đặc biệt là thỏ mẹ ở lứa đầu, mỗi ngày cho bú chỉ 1 lần vào buổi sáng. Thỏ con sơ sinh có thể tách ra khỏi mẹ để vào ổ lót bằng nhựa nơi khô ráo, ấm áp và tránh bị thỏ mẹ vào ổ đẻ bới con văng ra hay đè chết. Thỏ con bú đầy đủ sẽ ngủ yên và da căng bóng, trường hợp thiếu sữa thỏ sẽ cựa quậy nhiều và nhăn da, gầy còm.

- Thỏ mẹ sau khi sinh nên được tiêm kháng sinh 3 ngày để phòng viêm nhiễm sinh dục (viêm tử cung, viêm vú). Có thể tiêm một trong các loại kháng sinh sau: Forloxin (1 ml/8 - 10 kg thể trọng, ngày/lần, 3 ngày liên tục) hoặc Vime-Apracin (1 ml/5 - 7 kg thể trọng, ngày/lần, 3 ngày liên tục) hoặc Ceptiket (1ml/10 kg thể trọng, ngày/lần, 3 ngày liên tục).

- Bồi dưỡng: Do chu kỳ khai thác rất ngắn, nên cần bồi dưỡng tốt, có thể dùng thêm các loại sản phẩm sau theo cách xen kẽ, mỗi ngày một loại, 1 liều tiêm dưới da: Vime Canlamin (1 ml/5 kg thể trọng) hoặc Vime-ATP (0,5 - 1 ml/con) hoặc Canxi-Magne (0,5 - 1 ml/con) hoặc Vimekat (1 ml/5 kg thể trọng).

- Thỏ con rất dễ nhiễm E.coli từ môi trường nuôi, từ mẹ… nên có thể phát bệnh từ rất nhỏ (ngay tuần đầu). Việc điều trị tương đối khó do thỏ thường bị nhiễm khuẩn huyết, biểu hiện thần kinh như: nghiêng đầu, ngoẹo cổ, run giật, giật bắn khi bị chạm trúng mình, bụng trướng,… và chết. Có thể áp dụng biện pháp phòng bằng kháng sinh ở ngày thứ 5 - 7 với: Aralis (1 ml/5 kg thể trọng uống 3 ngày liên tục).

- Bệnh cầu trùng gây ảnh hưởng trên thỏ rất nặng nề và khó điều trị, nhất là cầu trùng gan. Nên phòng cầu trùng ngay từ giai đoạn đầu đời. Dùng Vicox Toltra, 1 ml/2,5 kg thể trọng.

- Thỏ mở mắt từ 9 - 13 ngày, có thể tập ăn tại lồng của thỏ con bằng rau xanh tốt và các loại thức ăn bổ sung có chất lượng mà không cần cho theo mẹ. Thông thường chúng ta cai sữa chúng từ 30 - 35 ngày tuổi.

- Cần tiêm phòng bệnh nguy hiểm nhất và rất phổ biến ở Việt Nam đối với thỏ là bệnh xuất huyết thỏ lúc 2 tháng tuổi. Dùng Vaccine xuất huyết thỏ liều 1 ml/con. Nên lặp lại liều 2 sau đó 4 tuần để tăng cường miễn dịch, sau đó định kỳ 5 - 6 tháng lặp lại một liều.

Nguồn: Tạp chí Người chăn nuôi