Khoa học - Y dược

Máy quét cơ thể thay đổi tế bào chúng ta như thế nào? (08/12/2020)

Máy quét sân bay được coi là vô hại về mặt sinh học. Máy sử dụng sóng terahertz không có tác dụng ion hóa. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu Nhật Bản vừa phát hiện tia terahertz có ảnh hưởng đến tế bào.

Sóng terahertz không những có thể phát hiện đồ vật bằng kim loại ẩn dưới quần áo chúng còn phát hiện mọi vật kể cả chất lỏng.

Cách đây vài năm, tại các sân bay còn phổ biến một thiết bị dò tìm có hình dạng như một khung cửa tại điểm kiểm tra an ninh, máy phát ra âm thanh báo động nếu đối tượng bị kiểm tra có kim loại ở đâu đó trên hoặc trong cơ thể. Mấy năm gần đây thiết bị này đã được thay thế bằng các máy quét cơ thể hiện đại hơn, đối tượng bị kiểm tra đứng trong vài giây giơ cánh tay lên ​​trong khi một thanh dọc di chuyển một lúc xung quanh người. Máy quét ở sân bay được coi là vô hại về sinh học.

Sóng terahertz không những có thể phát hiện đồ vật bằng kim loại ẩn dưới quần áo chúng còn phát hiện mọi vật kể cả chất lỏng. Trên màn hình hiện lên các sọc dọc với mầu sắc khác nhau tại các bộ phận trên cơ thể, khi có khả nghi nhân viên an ninh có thể dễ dàng xác định vị trí cần kiểm tra.

Sóng terahertz - giống như ánh sáng nhìn thấy hoặc sóng vô tuyến - là bức xạ điện từ. Ở tần số từ 30 đến 300 terahertz (THz = nghìn tỷ dao động mỗi giây) trong phổ điện từ, tần số của chúng nằm giữa tần số của ánh sáng hồng ngoại và vi sóng. Bước sóng của sóng terahertz nằm trong khoảng từ một milimet đến mười micromet.

Trong thế kỷ trước, sóng terahertz là một Terra incognita (vùng đất chưa được ai biết tới). Người ta không thể tạo ra cũng không phát hiện ra nó mà chỉ biết nó đang tồn tại. Hiện nay có một số quy trình kỹ thuật có thể  tạo ra sóng terahertz. Ngoài ra đã có các máy dò nhạy cảm đối với bức xạ này. Và do đó, kể từ khi chuyển giao thiên niên kỷ, nhiều ứng dụng cho các làn sóng mới lạ đã được phát triển - máy quét ở sân bay là một trong số đó.

Sóng Terahertz có thể xuyên qua giấy, nhựa và vải vóc nhưng không xuyên qua được kim loại. Sóng bị độ ẩm hấp thụ vì thế chúng chỉ có thể lan tỏa trong không khí vài trăm mét. Trong nghiên cứu sóng terahertz được sử dụng vào việc phân tích các loại nguyên liệu mới. Nguyên liệu hấp thụ và phản chiếu sóng này như thế nào, nói lên nhiều điều về đặc tính của nguyên liệu đó.

Ngược lại với tia Röntgen, năng lượng của sóng terahertz quá nhỏ khiến chúng không  có tác dụng ion hóa và làm hỏng bộ gene. Do đó, nó được coi là an toàn về mặt sinh học, đây cũng là điều kiện tiên quyết để terahertz được sử dụng trong kiểm tra an ninh.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu Nhật Bản tại Trung tâm Nghiên cứu Quang tử Cao cấp Riken mới đây đã tiết lộ sóng terahertz trong tế bào sống có thể ảnh hưởng đến hoạt động của một số protein tuy nhiên không làm chết tế bào.

Các tác giả của nghiên cứu này, công bố trên tạp chí Scientific Reports, tỏ ra lạc quan, vì phát hiện này có thể mở ra khả năng mới trong việc điều trị có mục tiêu đối với một số chức năng của tế bào, bao gồm cả điều trị chống ung thư. Tuy nhiên các nhà khoa học Nhật Bản cũng ý thức được, với khám phá mới này cần xem xét lại về sự an toàn của sóng terahertz đối với con người.

Giáo sư Chiko Otani, phụ trách nhóm nghiên cứu - Riken khẳng định: “Ngày nay sóng Terahertz sẽ được ứng dụng dưới nhiều hình thức. Do đó điều quan trọng là phải hiểu đầy đủ về ảnh hưởng của nó đến mô sinh học – một mặt để đánh giá đúng về các rủi ro có thể có, mặt khác để tìm ra các khả năng mới trong việc sử dụng chúng”.

Một điều hết sức rõ ràng ngay từ đầu là: Do sóng Terahertz không thể xuyên sâu vào cơ thể con người đầy chất lỏng, cho nên nếu có tác động về sinh học trên tế bào thì cũng chỉ hạn chế ở tế bào da. Đây là vấn đề đáng để nghiên cứu kỹ hơn.

Nguồn: Xuân Hoài/tiasang.com.vn

Ngày cập nhật: 05/12/2020

https://tiasang.com.vn/-doi-moi-sang-tao/May-quet-co-the-thay-doi-te-bao-chung-ta-nhu-the-nao-26703