Khoa học và sản xuất

Ngăn ngừa gia cầm cắn mổ nhau (29/05/2015)

Biểu hiện của của hiện tượng này là con vật mổ, cắn xé, ăn thịt, lông và cơ quan nội tạng của nhau. Hiện tượng này xảy ra ở tất cả các đàn gia cầm, từ gà, vịt, gà tây đến cút, trĩ, ở cả đàn gà thịt và gà đẻ trứng.

Hiện tượng cắn mổ nhau nếu không được phát hiện sớm và khống chế ngay từ đầu thì sau đó rất khó kiểm soát và gây thiệt hại về kinh tế.

Nguyên nhân:

Mật độ đàn lớn: Hiện tượng cắn mổ nhau thường xảy ra ở đàn có mật độ lớn.

Quá nóng: Cắn mổ nhau cực kỳ nhạy cảm với nhiệt độ chuồng quá nóng.

Quá sáng: Ánh sáng mạnh và kéo dài kích thích hiện tượng cắn mổ nhau.

Thiếu thức ăn và nước uống, trong tình trạng này, gia cầm phải đánh nhau để tranh giành thức ăn và nước uống.

Khẩu phần mất cân bằng: Có thể giàu năng lượng, thấp xơ, có thể thiếu protein, mất cân đối axit amin và thiếu một số chất dinh dưỡng khác như vitamin, chất khoáng.

Trộn lẫn gia cầm có tuổi khác nhau, hay có những đặc điểm ngoại hình khác nhau vào chung một đàn, dẫn đến gia cầm mổ cắn nhau.

Ở chuồng gà đẻ, ổ đẻ sáng quá hoặc thiếu ổ đẻ cũng dễ gây cắn mổ nhau, gà mái đẻ rất thích mổ hậu môn đồng loại.

Chuồng nuôi và không gian chuồng chật chội, hạn chế tập quán bới tìm và làm tổ cũng gây hiện tượng cắn mổ nhau.

Biện pháp ngăn ngừa:

Trước hết phải kiểm soát các khẩu phần ăn, các khẩu phần phải đáp ứng đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng theo tuổi và giống.

Không gian máng ăn phải đầy đủ để con vật được tiếp xúc đồng loạt với thức ăn, giúp ngăn ngừa trong đàn có những con nhẹ cân hơn, chúng thường là nạn nhân của hiện tượng cắn mổ nhau.

Đủ nước uống và không gian máng uống, nước uống sạch và không quá lạnh trong mùa rét và quá nóng trong mùa hè. Trong mùa nóng nên dùng nước có pha muối ăn (5 gram muối cho 1 lít nước).

Thời gian chiếu sáng và cường độ sáng đều ảnh hưởng đến hiện tượng cắn mổ nhau. Cần phải tuân thủ chế độ ánh sáng trong quy trình của từng giống. Không dùng bóng điện có ánh sáng trắng trên 40W để úm gà. Nếu phải sưởi ấm bằng bóng có cường độ lớn hơn thì dùng bóng có ánh sáng huỳng quang đỏ.

Gia cầm bị hấp dẫn bởi máu và vết thương, do vậy cần nhanh chóng loại bỏ khỏi đàn những con bị thương. Hàng rào của chuồng không được có các vật sắc nhọn làm rụng lông, rách da hay gây các thương tích khác.

Không gian chuồng cần đặt các vật để thoả mãn tập tính đào bới, tìm kiếm. Tốt nhất nên treo trên thành chuồng các bó rau cỏ xanh vừa để gà tìm mổ vừa bổ sung thêm vi chất dinh dưỡng. Khi có hiện tượng cắn mổ nhau, có thể dùng thức ăn bột thay cho thức ăn viên để con vật giành nhiều thời gian cho việc lựa tìm các hạt thức ăn mà quên cắn mổ nhau.

Trong chuồng gà mái đẻ bố trí đủ ổ đẻ, giữ cho các ổ hơi tối để hạn chế gà tìm mổ lỗ hậu môn. Có điều kiện làm các sào đậu cho gà, trên sào đậu gà khó mổ hậu môn của nhau hơn so với khi gà ở trên mặt đất.

Cắt mỏ: Cắt mỏ là biện pháp phổ biến để ngăn ngừa hiện tượng cắn mổ nhau ở gà. Tuy nhiên cần chú rằng mỏ gia cầm giống như bàn tay người không chỉ dùng để tìm nhặt thức ăn mà còn để rỉa lông, làm tổ…

Gà nuôi thịt cắt mỏ lúc 7-10 ngày tuổi, gà hậu bị trứng cắt lúc 7-8 tuần hay 12-16 tuần. Gà con, cắt cả hai mỏ một lúc, mỏ trên cắt 1/3-1/4 tính từ đầu mỏ đến lỗ mũi, gà hậu bị mỏ trên cắt cách lỗ mũi 6mm, mỏ dưới để dài hơn mỏ trên và cách vết cắt của mỏ trên 3mm.

Chú ý chỉ cắt mỏ những hôm trời mát, mùa nóng chỉ nên làm vào buổi sáng sớm. Thêm vitamin K vào nước uống (20mg/lít) 2 ngày trước và 3 ngày sau khi cắt mỏ. Thêm vitamin C vào nước (20mg/lít) cùng với vitamin K. Trong 4-7 ngày sau khi cắt mỏ, đảm bảo độ dày của lớp thức ăn trong máng tối thiểu là 5cm, vì gà không mổ được lớp thức ăn ở đáy máng vào lúc này. Tránh tiêm phòng 1 tuần trước và 2 tuần sau khi cắt mỏ.

Cắn mổ nhau là một hiện tượng phổ biến trong chăn nuôi gia cầm tập trung, hiện tượng này có thể xảy ra ngay cả khi đàn gia cầm được quản lý tốt. Tuy nhiên những biện pháp ngăn ngừa trên được áp dụng một cách chặt chẽ và nghiêm túc thì sẽ hạn chế được nó.

Nguồn: Sở NN&PTNT Hưng Yên