Khoa học và sản xuất

Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật trồng giống nho Hạ Đen nhập nội từ Trung Quốc tại một số tỉnh Trung du Miền Núi phía Bắc (30/12/2025)

Nho là loại cây trồng có nguồn gốc rất sớm trên trái đất, các nhà khoa học đã kết luận rằng cây nho có cùng tuổi phát sinh với loại người. Nho được trồng trọt như một cây trồng chủ yếu vào thế kỷ thứ XI, XII sau công nguyên. Cho đến nay, cây nhọ đã được trồng trên cả 5 châu lục.

Tại Việt Nam, thông qua Trung tâm Khảo cứu Nông nghiệp Ninh Thuận (trước giải phóng), cây nho đã được du nhập vào nước ta từ Thái Lan, Nam Triều Tiên và Mỹ từ năm 1970. Sau năm 1975, do chưa có định hướng phát triển cây nho nên vườn tập đoàn giống nho đã bị chặt phá. Lúc đầu chỉ tồn tại 04 giống nho trong vườn cây ăn quả của Trung tâm Nghiên cứu Cây Bông Nha Hố (Red Cardinal, Ribier, Muscat de St. vallier và Alden) nhưng sau đó cây nho du nhập vào Việt Nam qua nhiều hình thức khác nhau với số lượng trên 150 giống. Tập đoàn giống nho này bao gồm cả các giống nho ăn tươi, nho rượu và nho dùng làm mứt. Diện tích trồng nho của cả nước tập trung chủ yếu ở khu vực Ninh Thuận, Bắc Bình Thuận và gần như không xuất hiện tại các tỉnh miền Bắc.

Tuy nhiên, đa số nông dân vẫn bón phân theo cảm tính, đôi khi bón quá nhiều phân hóa học, làm tăng giá thành sản xuất, nhưng năng suất nho vẫn không tăng do giảm hiệu lực phân bón. Việc sử dụng phân hóa học chưa hợp lý, chưa có cơ sở khoa học và quá lạm dụng phân hóa học (nhất là đạm - Ure, SA) đã làm chua và chai cứng đất trồng nho, làm mất cân đối dinh dưỡng trong đất và làm giảm vi sinh vật có lợi, khó thoát nước, bộ rễ nho phát triển kém, cây nho dễ bị nhiễm sâu bệnh, chất lượng quả giảm (màu sắc, độ ngọt), làm giảm giá trị thương phẩm của quả nho. Đồng thời do mất cân bằng trong hệ sinh thái cây nho đã làm sâu bệnh ngày càng gia tăng, người trồng nho phải sử dụng rất nhiều loại thuốc BVTV đã làm tăng giá thành đầu tư và việc lạm dụng thuốc hóa học đó đã làm cho môi trường ở vùng sản xuất nho ngày càng ô nhiễm. Dư lượng thuốc BVTV có thể còn tồn lưu trong trái nho, gây e ngại cho người tiêu dùng. Cùng với việc trồng nho Hạ đen 1 vụ/năm làm sản lượng nho Hạ đen không cao, không khai thác hết tiềm năng năng suất của cây nho Hạ đen.

Xuất phát từ thực tiễn trên, Chủ nhiệm đề tài Phùng Duy Hiếu cùng nhóm nghiên cứu tại Trường Đại học Nông - Lâm Bắc Giang thực hiện đề tài “Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật trồng giống nho Hạ Đen nhập nội từ Trung Quốc tại một số tỉnh Trung du Miền Núi phía Bắc” với mục tiêu xây dựng được quy trình kỹ thuật canh tác giống nho Hạ đen trên địa một số tỉnh trung du miền núi phía Bắc nhằm mang lại hiệu quả kinh tế cao và sản xuất nông nghiệp bền vững.

Cây nho được trồng chủ yếu để lấy quả và làm nguyên liệu chế biến thực phẩm ở nhiều quốc gia trên thế giới. quả nho có giá trị dinh dưỡng cao, hàm lượng đường tổng số chiếm 15-25%, protein 0,03%-0,17%, các chất khoáng hòa tan 0,03-0,6%, tanin 0,01-0,1%… và còn chứa nhiều axit amin, axit tartaric, axit malic, axit xitric và các vitamin. Các thương hiệu rượu cô-nhắc, vang của Pháp, Ý, Chile… nổi tiếng thế giới đều sử dụng nguyên liệu là quả nho.

Hiện nay, diện tích nho trên thế giới khoảng 10 triệu ha, sản lượng ước đạt 65,167 triệu tấn. Trong đó, châu Âu chiếm 60% sản lượng nho thế giới. Tại châu Á, diện tích và sản lượng nho đã tăng lên trong những năm gần đây với tổng diện tích đạt khoảng 1,7 triệu ha. Diện tích nho các nước châu Á - Thái Bình Dương (Úc, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam) khoảng 370.000 ha với sản lượng khoảng 5 triệu tấn và năng suất bình quân đạt 14 tấn/ha.

Nho dùng để chế biến rượt vang chiếm trên 50% sản lượng toàn thế giới. Các nước đứng đầu về sản xuất rượu vang nho là Pháp, Ý (chiếm trên 20% sản lượng rượu), Tây Ban Nha, Liên Xô (cũ)  sản lượng trên 3-6 triệu lít rượu/ năm. Tại Úc, 85% sản lượng nho dùng để chiến biến rượu.

Theo số liệu thống kê của FAO. Trên thế giới có khoảng 7.586.600 ha diện tích trồng nho. Trong đó, khoảng 71% sản lượng nho được dùng để sản xuất rượu vang, 27% để dùng ăn tươi và 2% dùng làm nho khô. Các nước sản xuất nho nhiều với sản lượng lớn hơn 1 triệu tấn bao gồm các nước: Trung Quốc, Ý, Hoa Kỳ.

Sau thời gian nghiên cứu, đề tài đã thu được những kết quả như sau:

Công thức bón đạm có ảnh hưởng đến thời gian ra hoa, công thức bón đạm càng cao thì thời gian quả nho bắt đầu chín đến thu hoạch càng dài. Tại mức bón đạm 300kgN/ha có thời gian quả bắt đầu chín đến thu hoạch dài nhất, mức bón đạm 280kgN/ha cho số chùm hoa/cành, số chùm/cây, chiều dài hoa và một số yếu tố cấu thành năng suất và năng suất cao nhất. Năng suất nho Hạ đen dao động từ 18,5-24,6 tấn/ha.năm.

Thuốc Actara 25WG (hoạt chất Thiamethoxam ở liều lượng 0,032kg/ha) có hiệu quả phòng trừ bệnh sương mai tốt nhất trong các loại thuốc thử nghiệm.

Thời điểm cắt cành tốt nhất vào thời điểm 20/01; xử lý thuốc Thiorea trên cây nho Hạ đen ở vụ đông xuân nhằm thuốc đẩy mầm cây phát triển nhanh tập trung, tỷ lệ ra hoa cao, ở nồng độ Thiorea 3% đạt kết quả cao nhất (sau 30-32 ngày tỷ lệ bật chồi đạt 80% và tỷ lệ hoa/ chồi đạt 92-95%); cắt cành sau 6 lá cây nho bật mầm trong thời gian ngắ (9,3 ngày) và số lượng hoa/chồi cao nhất (95%).

Có thể tìm đọc toàn văn báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 21042/2022) tại Cục Thông tin, Thống kê./.

 Đ.T.V (NASTIS)

 Ngày cập nhật: 18/12/2025

https://www.vista.gov.vn/vi/news/ket-qua-nghien-cuu-trien-khai/nghien-cuu-bien-phap-ky-thuat-trong-giong-nho-ha-den-nhap-noi-tu-trung-quoc-tai-mot-so-tinh-trung-du-mien-nui-phia-bac-12538.html