Khoa học - Y dược

Nội tiết tố irisin có thể làm giảm mảng bám bệnh Alzheimer và bệnh lý rối loạn trong não (28/09/2023)

Các nhà nghiên cứu trước đây đã phát triển mô hình nuôi cấy tế bào 3D đầu tiên của con người về bệnh Alzheimer (AD) cho thấy hai dấu hiệu chính của tình trạng này; sự hình thành các chất lắng đọng beta amyloid theo sau là rối loạn tau; hiện đã sử dụng mô hình để điều tra xem liệu hormone cơ bắp do tập thể dục irisin có ảnh hưởng đến bệnh lý beta amyloid hay không.

Như đã báo cáo trên tạp chí Neuron, nhóm nghiên cứu do Bệnh viện Đa khoa Massachusetts- Hoa Kỳ (MGH) dẫn đầu đã phát hiện ra những kết quả đầy hứa hẹn cho thấy các liệu pháp dựa trên irisin có thể giúp chống lại AD. Nghiên cứu đã tiết lộ rằng irisin hiện diện trong não người và chuột; mức độ của nó giảm ở những bệnh nhân mắc AD và trên mô hình chuột mắc bệnh này.

Để kiểm tra xem irisin có đóng vai trò nhân quả trong mối liên hệ giữa tập thể dục và giảm beta amyloid hay không, Tiến sĩ Se Hoon Choi và Eun Hee Kim cùng với đồng nghiệp nghiên cứu bổ sung đã áp dụng hormone này vào mô hình nuôi cấy tế bào 3D của AD.

Tiến sĩ Se Hoon Choi cho biết: “Đầu tiên, chúng tôi phát hiện ra rằng việc điều trị bằng irisin đã làm giảm đáng kể bệnh lý amyloid beta. Thứ hai, tác dụng này của irisin là do hoạt động của neprilysin tăng lên do mức độ neprilysin được tiết ra từ các tế bào trong não gọi là tế bào hình sao tăng lên”.

Neprilysin là một enzyme phân hủy beta amyloid đã được phát hiện thấy tăng cao trong não của những con chuột mắc bệnh AD đã tiếp xúc với việc tập thể dục hoặc các tình trạng khác dẫn đến giảm beta amyloid.

Các nhà khoa học thậm chí còn phát hiện ra nhiều chi tiết hơn về cơ chế đằng sau mối liên hệ của irisin với việc giảm mức beta amyloid. Ví dụ, họ đã xác định integrin αV/β5 là thụ thể mà irisin liên kết trên tế bào hình sao để kích hoạt các tế bào tăng mức độ neprilysin.

Hơn nữa, họ phát hiện ra rằng sự liên kết của irisin với thụ thể này làm giảm tín hiệu của các con đường liên quan đến hai protein chính: kinase điều hòa tín hiệu ngoại bào (ERK) và chất kích hoạt tín hiệu của phiên mã 3 (STAT3). Giảm tín hiệu ERK-STAT3 là rất quan trọng để tăng cường neprilysin do irisin gây ra.

Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng ở chuột, irisin được tiêm vào máu có thể xâm nhập vào não, khiến nó có khả năng hữu ích như một liệu pháp điều trị.

Tiến sĩ Rudolph Tanzi cho biết: “Phát hiện của chúng tôi chỉ ra rằng irisin là chất trung gian chính làm tăng nồng độ neprilysin do tập thể dục dẫn đến giảm gánh nặng beta amyloid, gợi ý một lộ trình mục tiêu mới cho các liệu pháp nhằm ngăn ngừa và điều trị bệnh Alzheimer”.

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2023-09-exercise-induced-hormone-irisin-alzheimer-disease.html, 8/9/2023