Khoa học - Y dược

Protein mới có thể giúp phát hiện sớm ung thư phổi (05/06/2018)

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một chỉ dấu sinh học đặc trưng riêng cho bệnh ung thư phổi, mà có thể cho phép các chuyên gia chăm sóc sức khỏe sớm phát hiện ra bệnh trong khi vẫn còn ở giai đoạn 1 trước khi khối u lan rộng.

Ung thư phổi là dạng ung thư phổ biến thứ hai ở nam giới và phụ nữ và là nguyên nhân gây ung thư hàng đầu ở cả hai giới.

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) ước tính rằng, vào năm 2018, có khoảng 154.050 người ở Hoa Kỳ sẽ bị chết vì căn bệnh này. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thừa nhận có 1,69 triệu ca tử vong trên toàn thế giới là do ung thư phổi gây ra. Lý do chính đằng sau lý do tại sao ung thư phổi có tỷ lệ tử vong cao như vậy là do bệnh thường chỉ được chẩn đoán khi đã ở giai đoạn tiên triển.

Trong thực tế, có khoảng ba phần tư số người bị ung thư phổi đã trải qua những triệu chứng trước khi họ đi khám sức khỏe, và, vào thời điểm đó, ung thư đã lan rộng sang các bộ phận khác của phổi hoặc các vùng cơ quan khác trong cơ thể. 

Yuichi Sato, khoa Chẩn đoán phân tử tại Trường Đại học Khoa học Y tế Kitasato thuộc tỉnh Kanagawa, Nhật Bản, cho biết: “Việc phát hiện ra bệnh ở giai đoạn sớm khi mà có thể điều trị bằng phẫu thuật là một khâu khám bệnh cực kỳ quan trong để có thể nâng cao hiệu quả tiên lượng tình trạng bệnh”. “Chúng ta đòi hỏi các chỉ dấu sinh học có giá trị hơn để có thể giúp chẩn đoán sớm được bệnh”, Sato, người đứng đầu một nghiên cứu cho thấy đã xác định một loại protein có thể giúp chẩn đoán ung thư phổi trong khi ở giai đoạn 1, nói thêm. 

Theo ACS, tỷ lệ sống của những người bị ung thư phổi được chẩn đoán ở giai đoạn 1 dao động từ 68 đến 92%. Protein mới này được gọi là protein 4 liên quan đến cytoskeleton (CKAP4), và nó được cho là một chỉ dấu sinh học ung thư phổi. Những tiềm năng ứng dụng của nó đã được trình bày chi tiết trên tạp chí The American Journal of Pathology.

CKAP4 tốt hơn các dấu ấn sinh học hiện nay

Để khai thác chỉ dấu tiên lượng mới này cho bệnh ung thư, Sato và các đồng nghiệp đã phát triển một kháng thể đơn dòng được gọi là kháng thể monoclonal. Đây là một loại kháng thể được sử dụng để chống ung thư trong liệu pháp miễn dịch.

Kháng thể đơn dòng monoclonal hoạt động bằng cách nhận ra một số protein nhất định trên tế bào. Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng kháng thể được gọi là KU-Lu-1 để xem xét liệu nó có thể nhận ra các protein ung thư trong máu của 271 người bị ung thư phổi hay không.

Họ cũng nghiên cứu hành vi của KU-Lu-1 trong máu của 100 người khỏe mạnh. Kết quả cho thấy kháng thể này đã phát hiện thấy CKAP4 trong mô ung thư phổi và tế bào khối u.

Có mắc ung thư phổi không? Xét nghiệm máu này có thể trả lời

Một xét nghiệm máu đơn giản, không xâm lấn có thể thay đổi cách chúng ta chẩn đoán ung thư phổi.

Sato và nhóm nghiên cứu giải thích tầm quan trọng của những phát hiện của họ, nhấn mạnh vị trí của CKAP4 trong số các dấu ấn sinh học hiện có đối với chẩn đoán ung thư phổi.

Ryo Nagashio, đồng tác giả nghiên cứu, giải thích rằng bốn chỉ dấu sinh học chính hiện đang được sử dụng để phát hiện ung thư phổi là: carcinoma embryonic antigen (CEA); sialyl Lewis X antigen; squamous cell carcinoma antigen (SCCA); cytokeratin fragment (CYFRA) 21-1.

Nhưng không chỉ dấu nào trong số này đủ nhạy cảm để phát hiện ung thư ở giai đoạn đầu tiên. Chỉ dấu CEA, CYFRA và SCCA được biết là có độ nhạy lần lượt là 30–52%, 17–82% và 24–39%, ông cho biết. Độ nhạy của một chỉ dấu sinh học chẩn đoán dựa vào tỷ lệ phần trăm việc ứng dụng nó để phát hiện ra tổng số người mắc bệnh. Khi sử dụng thuật toán máy học, các nhà khoa học nhận thấy CKAP4 cho thấy có độ nhạy cảm ở giữa pham vi 69 và 81%.

Điều quan trọng, độ nhạy cảm của chỉ dấu sinh học vẫn cao ngay cả khi bệnh ung thư phổi ở giai đoạn 1, có nghĩa là nồng độ CKAP4 trong máu ở những người mắc bệnh giai đoạn đầu của bệnh này là cao. “Kết quả của nghiên cứu của chúng tôi cung cấp bằng chứng cho thấy protein CKAP4 có thể là một dấu hiệu chẩn đoán huyết thanh đầu tiên mới cho ung thư phổi”, Nagashio kết luận. “Việc sử dụng CKAP4 làm chất đánh dấu sinh học có thể thay đổi phương pháp chuẩn đoán hiện tại liên quan đến điều trị bệnh nhân ung thư phổi, và độ chính xác chẩn đoán có thể được cải thiện rõ rệt khi kết hợp CKAP4 cùng với các dấu hiệu thông thường”, Yuichi Sato nói.

Nguồn: P.T.T (NASATI)/www.vista.gov.vn

Cập nhật: 29/5/2018