Khoa học và sản xuất

Quy trình kỹ thuật trồng gấc đem lại hiệu quả cao nhất (05/03/2018)

         Để giúp tăng hiệu quả kinh tế cho mô hình trồng gấc của bà con nông dân, trong bài viết này, chúng tôi khuyến cáo bà con áp dụng đúng quy trình kỹ thuật trồng gấc.

Kỹ thuật trồng gấc

1. Giai đoạn 1: Chuẩn bị

- Chuẩn bị đất trồng: Cây gấc không kén đất, nhưng khuyến cáo chọn đất tốt để trồng. Nơi trồng gấc không bị úng và có khả năng thoát nước tốt khi mưa lớn.

- Đào hố: hố trồng có chiều dài 1-1,2 m, rộng 1-1,2 m và độ sâu từ 40-60 cm. Khoảng cách giữa các hố: hố × hố: 3- 4 m. Hàng × hàng: 4-5 m. Để riêng lớp đất mặt bên cạnh hố đào. Không đào hố trồng gấc ngay cạnh gốc cây trồng khác đang sống, nên đào với khoảng cách 1,5-2 m so với gốc cây trồng khác nếu trồng xen canh hoặc trồng trên đất vườn tạp.

- Xử lý hố trồng và tiến hành bón lót :

Trộn phần lớp đất vừa đào từ hố lên với các loại phân bón sau: Gavi-Bio: 0,5 kg/hố, GV- hữu cơ vi sinh: 2 kg/hố, phân chuồng hoai: 10-15 kg/hố, Super lân 0,5-0,6 kg/hố. Chế phẩm sinh học có chứa Trichoderma 0,5-1 kg/hố.

(Các bước trên thực hiện trước khi trồng 5-7 ngày).

- Thiết kế giàn: Giàn có thể dựng bằng các cây tạp, tre nứa hoặc cột bêtông. Bên trên gác các cành tre hoặc đan bằng dây thép hoặc dùng dây cước một sợi (đường kính dây khoảng 2 mm) đan thành lưới (kích thước mắt lưới: 40 cm x 40 cm), sau đó căng lên giàn. Giàn bằng lưới cước chi phí thấp và có thể giữ được từ 3-5 năm. Chiều cao của mặt giàn so với mặt đất bình quân là 2 m, phải đảm bảo giàn không bi chùng khi cây bò lên hoặc khi gấc ra quả.

2. Giai đoạn 2: Tiến hành trồng cây

Chuẩn bị hố ngay trước khi trồng

- Dọn vệ sinh xung quanh hố (cỏ dại, cây cối…)

- Xới nhẹ lại đất trong hố trồng

- Cuốc 2 lỗ nhỏ ngay giữa hố để đặt cây gấc giống, khoảng cách giữa 2 lỗ trong cùng 1 hố tối thiểu là 35 cm.

- Khi đã xử lý hố đất trồng 5-7 ngày thì tiến hành trồng cây con

Lưu ý: Nếu trồng cây giống thực sinh, khuyến cáo trồng 2 cây gấc trong 1 hố, vì: chúng ta theo dõi sau năm đầu tiên thu quả, cây nào quả ít, hoặc không ra quả, quả nhỏ hoặc bị sâu bệnh nặng, ta tiến hành cắt bỏ cây đó đi để cây gấc còn lại phát triển tốt hơn và đảm bảo nguồn thu hoạch gấc. Đối với cây ghép hoặc cây hom, trồng 1 hố từ 1 đến hai cây. Thông thường, năm đầu tỷ lệ đậu quả thấp, lượng quả chưa nhiều. Cho nên, để tăng sản lượng và khả năng thụ phấn tự nhiên chúng ta nên trồng 2 cây.

3. Giai đoạn 3: Tưới nước và chăm sóc

- Tưới nước: Cây gấc cần đất đủ ẩm nhưng rất sợ úng, do đó phải tưới đủ nước và thoát nước ở gốc cây cho tốt. Ở giai đoạn này, cây cần độ ẩm của đất: 80-85%.+ Khi thời tiết nắng nóng: phải tiến hành tưới nước, phủ rơm rạ, bao ni long để giữ ẩm cho cây.

- Đào kênh tiêu nước: Ở những vườn gấc trũng, ngập nước vào trời mưa, phải tiến hành đào kênh tiêu nước. Mỗi kênh tiêu nước có kích thước rộng 50cm, sâu 30cm để thoát nước dễ dàng khi trời mưa lớn.

- Sau 7 ngày tiến hành phun men sinh học Gavi-TriBio 5% dưới gốc và trên lá, với liều lượng pha loãng 300 lần.

4. Giai đoạn 4: Sau trồng 15-30 ngày.

- Bắt ngọn leo lên giàn và thường xuyên bắt các ngọn phân tán đều trên giàn.

- Kiểm tra sâu, bệnh hại trên cây, nếu thấy có xuất hiện thì phải thực hiện phòng trừ.

- Trong quá trình theo dõi, nếu thấy dây gấc nào vươn dài, nhỏ, yếu, bị sâu ăn lá thì tiến hành cắt bỏ để nhường dinh dưỡng nuôi dây khác.

- Khi cây con bắt đầu leo lên giàn ( khoảng tuần thứ  đến tuần thứ 7 kể từ ngày trồng), tiến hành bón lót Phân NPK (16-16-8) 0,3-0,5 kg/hố.Trong giai đoạn này cần tiến hành phun thêm Gavi-TriBio 5% pha loãng 300 lần để tăng cường sức để kháng cho cây, hạn chế sâu bệnh hại.

- Sau 2 tháng kể từ ngày trồng, cần bón thêm chế phẩm Gavi-Bio 0,5 kg/hố để phòng trừ bệnh hại, tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng cho cây.

5. Giai đoạn 5:  Bón thúc khi gấc đã phủ lên giàn

- Cách bón: Đào rãnh rộng 10cm và sâu 10cm hoặc cào nhẹ lớp đất mặt trên hố gấc sâu 5-10cm, rồi tiến hành rải phân hữu cơ vi sinh: 3kg trộn đều với đất dưới rãnh. Sau đó, cuốc xới nhẹ lấp phân vào hố và tiến hành tưới nước.

- Chủ động tưới nước giữ ẩm cho cây khi không có mưa, phải đảm bảo độ ẩm từ 70-80%.

- Theo dõi sâu bệnh và thực hiện phun thuốc phòng trừ sâu bệnh hại, đồng thời kết hợp phun Gavi-TriBio 5% để bảo vệ quả và cây trước sự tấn công của sâu bệnh hại.

6. Giai đoạn 6: Gấc bắt đầu ra hoa, kết quả (sau trồng khoảng tháng thứ 3, thứ 4)

-  Tiến hành bón thúc cho cây bằng phân trung vi lượng có gốc Canxi-Bo nhằm kích thích sự phát triển quả, tăng khả năng ra hoa, đậu quả.

Cách phun: Pha 10ml/16 lít nước phun đều dưới tán lá, nách lá, quả, quanh gốc. Phun làm 2 lần mỗi lần cách nhau khoảng 10 ngày, phun vào buổi sáng sớm hoặc khi chiều mát trời.

- Tưới nước: Giai đoạn ra hoa và phát triển quả, cây gấc cần phải cung cấp đủ nước cho cây, giai đoạn này cần giữ độ ẩm cho đất 70-80%.

Cách phòng trừ sâu bệnh hại có thể gặp trên cây gấc

1. Sâu hại:

+ Bọ dừa: Bọ cánh cứng dài 8mm cánh màu vàng ăn phá hoại lá gấc. Phòng trừ bằng cách xịt các loại thuốc như Tata 25WG xịt đều trên lá.

+ Rầy mềm: Bu mặt dưới lá hút nhựa, xịt Decis 50ND hoặc Vicidi-M 50ND 20-30ml/bình 8 lít.

+ Nhện đỏ: Tập trung nhiều ở mặt dưới lá thường thấy trong mùa nắng làm úa lá vàng, xoắn lá, dây gấc mọc cằn cỗi phòng trừ bằng cách phun Alfamite 15EC hoặc SK Enpray 99EC xịt đều trên lá.

+ Ruồi quả cây: Phá hại nặng khi gấc có quả. Ruồi chích quả đẻ trứng ấu trùng phát triển phá vỏ quả làm thối quả, trị bằng cách phun xịt dung dịch Oncol 20EC liều lượng 30ml/8lít, vệ sinh lượm đốt bỏ các quả gấc thối rụng.

+ Sâu xanh: Sâu xanh ăn hại lá gấc: giai đoạn non chúng thường cuốn lá để làm tổ, sau đó chúng tiến hành ăn khuyết lá, làm cho lá gấc. dùng thuốc Padan 95SP liều lượng 10-15 g/10 lít vào chiều mát.

2. Bệnh hại thường gặp:

+ Đốm lá: Lá gấc bị bệnh mặt trên có nhiều chấm vàng, mặt dưới có các chất xám sau đó lá chết héo. Dây gấc bị bệnh phát triển kém không cho quả hoặc cho ít quả, quả nhỏ phẩm chất kém, phòng trị bằng cch xịt dung dịch Viben-C hoặc Viroral 50BTN lên lá.

+ Bệnh cháy lá: Lá gấc bị bệnh cháy thành đốm hoặc cháy khô cả lá phòng trị giống như bệnh đốm lá.

+ Bệnh hoa lá: Lá gấc bị bệnh thường bị đốm vàng xoắn lá dây mọc còi cọc không cho quả, bệnh do cực vi trùng gây ra không có thuốc trị, phòng trừ bằng cách nhổ bỏ phun thuốc trị bọ dừa và rầy mềm truyền bệnh cũng giảm bớt bệnh.

+ Tuyến trùng: Tuyến trùng làm rễ, dây gốc bị tuyến trùng phá hoại trông còi cọc phát triển kém, vàng cho quả hoặc không cho quả. Phòng trừ bằng cách rải một hố 30 g Vifuran 10H hoặc 20 g Vimoca 10G khi gieo hạt hoặc trồng cây con.

Nguồn: Tạp chí Người chăn nuôi