Khoa học và đời sống

Thử nghiệm nhà vệ sinh đầu tiên trên thế giới không dùng nước và hoạt động bằng nấm (27/11/2025)

Các nhà nghiên cứu tại Đại học British Columbia (UBC) vừa đưa vào thử nghiệm MycoToilet, nhà vệ sinh đầu tiên trên thế giới không dùng nước và hoạt động nhờ nấm tại Vườn Bách thảo nằm trong khuôn viên của Đại học UBC. Mẫu toilet có thiết kế hiện đại và bền vững này với khả năng biến chất thải của con người thành phân compost giàu dinh dưỡng nhờ mạng lưới sợi nấm (rễ nấm), có thể được lắp đặt tại các công viên, vùng sâu vùng xa và những nơi không có hệ thống cấp thoát nước.

Thiết kế bền vững, sẵn sàng lắp đặt

Nhà vệ sinh dạng mô-đun này chỉ cần bảo trì 4 lần mỗi năm và có cả lối vào phù hợp cho xe lăn. Khác với các nhà vệ sinh sử dụng hóa chất truyền thống, thường chứa formaldehyde và nhiều hóa chất buộc phải xử lý chất thải như rác thải độc hại, MycoToilet mang đến giải pháp an toàn, thân thiện với môi trường, đồng thời bảo đảm sự thoải mái và vệ sinh cho người dùng.

Cấu trúc nhà vệ sinh được ghép từ các tấm gỗ đã qua xử lý, bên ngoài ốp gỗ tuyết tùng chống mục tự nhiên và được đốt xém bề mặt để tăng khả năng kháng khuẩn. Quạt điện công suất thấp được lắp đặt để lưu thông không khí. Bên trong toilet là gỗ và thép không gỉ kết hợp với kết cấu thông gió bằng tuyết tùng cùng các ngăn chứa sợi nấm hút mùi, nên tránh mùi hôi thường thấy ở các nhà vệ sinh kết hợp sản xuất phân compost (composting toilet).

Hoạt động của MycoToilet

Hệ thống trong MycoToilet sẽ tách chất lỏng và chất rắn. Chất thải rắn đi vào khoang lót sợi nấm, tại đây nấm hút mùi và vi sinh vật sẽ phân hủy chất thải thành phân compost.

TS. Steven Hallam, đồng tác giả nghiên cứu giải thích: “Nấm phân hủy rất hiệu quả sinh khối, bao gồm cả chất thải của người và động vật. Chúng tiết ra enzyme biến đổi chất thải thành các hợp chất đơn giản hơn, đồng thời duy trì cộng đồng vi sinh thúc đẩy quá trình phân hủy hiếu khí. Hệ thống này không cần thêm nước, điện hay hóa chất”.

Các nhà nghiên cứu sẽ theo dõi cách cộng đồng vi sinh vật tương tác với nấm để tối ưu hóa quá trình phân hủy hiếu khí và tránh mùi do ủ phân yếm khí. Kết quả thử nghiệm tại phòng thí nghiệm cho thấy lớp lót sợi nấm loại bỏ hơn 90% hợp chất gây mùi.

Thử nghiệm thí điểm bắt đầu từ ngày 26 tháng 9

Chương trình thử nghiệm kéo dài sáu tuần sẽ để người dùng thực tế đánh giá hệ thống, đồng thời theo dõi quá trình biến đổi nhờ sợi nấm. MycoToilet khi đi vào hoạt động ổn định, sẽ tạo ra khoảng 600 lít đất hữu cơ và 2.000 lít phân bón lỏng mỗi năm, giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học.

PGS. Joseph Dahmen nhấn mạnh: “Nếu thành công, MycoToilet có thể trở thành giải pháp tự vận hành, tiết kiệm chi phí quản lý chất thải tại các công viên, đô thị, cộng đồng vùng xa và các khu vực đang phát triển”./.

N.P.D (NASTIS), theo Techxplore, 10/2025

Ngày cập nhật: 11/11/2025

https://www.vista.gov.vn/vi/news/cac-linh-vuc-khoa-hoc-va-cong-nghe/thu-nghiem-nha-ve-sinh-dau-tien-tren-the-gioi-khong-dung-nuoc-va-hoat-dong-bang-nam-12270.html