Khoa học và sản xuất

Chăn nuôi lợn trên nền đệm lót lên men (19/09/2012)

Đệm lót lên men là công nghệ mới trong chăn nuôi lợn, bước đầu cho hiệu quả kinh tế và có nhiều ưu thế so với phương pháp nuôi lợn truyền thống như lợn tăng trọng nhanh mà tiêu tốn thức ăn lại thấp hơn; lợn khỏe mạnh, đồng đều, ít bị bệnh, đặc biệt khắc phục được tình trạng lợn bị thối bàn chân, lông da bóng mượt và sạch, thịt chắc, thơm ngon, giảm tồn dư kháng sinh, và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Để nuôi lợn trên nền đệm lót đạt hiệu quả cao, cần lưu ý một số vấn đề sau:

1. Thiết kế đệm lót lên men:

 * Chuẩn bị nguyên liệu (Để làm cho 20m² chuồng có đệm lót dày 60cm)

 - Trấu và mùn cưa: Số lượng đảm bảo rải đủ độ dày 60cm

 - Bột ngô: 15 kg

 - Chế phẩm Balasa N01: 2 kg

 - Cách chế 200 lít dịch men: Cho 1 kg men gốc và 10kg bột ngô vào thùng, sau đó cho thêm 200 lít nước sạch (nếu nhiệt độ ngoài trời dưới 15 độ C thì dùng nước ấm) khuấy đều, đậy kín. Để ở chỗ ấm trong thời gian trên 24 giờ là có thể dùng được, mùa đông có thể kéo dài đến 2 ngày. Chế dịch men phải làm trước 1 - 2 ngày.

 - Cách xử lý bột ngô: Lấy khoảng 2 lít dịch men đã làm trước đó cho vào 5 kg bột ngô, xoa cho ẩm đều sau đó để ở chỗ ấm. Xử lý bột ngô phải thực hiện trước 5 – 7 giờ.

 Chú ý: Các nguyên liệu làm chất độn phải đảm bảo tiêu chuẩn: có độ sơ cao, có độ trơ cứng không dễ bị làm mềm nhũn và có lượng chất dinh dưỡng nhất định, không độc, không gây kích thích.

 * Các bước làm đệm lót:

 Bước 1: Rải lớp trấu dày 30 cm

 Bước 2: Dùng vòi phun nước sạch (phun như mưa) lên lớp trấu cho đến khi đạt độ ẩm 40% (bốc một nắm trấu trên tay quan sát thấy trấu thấm nước, bóp chặt không thấy nước làm ướt tay là được). Lưu ý, khi phun nước phải dùng cào đảo để cho trấu ẩm đều và làm phẳng mặt.

 Bước 3: Tưới đều 100 lít dịch men, sau đó rải đều một phần bã ngô có trong dịch men lên trên mặt lớp trấu.

 Bước 4: Tiếp tục rải lớp mùn cưa dày 30 cm lên trên lớp trấu

 Bước 5: Phun nước sạch đều lên trên mặt lớp mùn cưa đến khi đạt độ ẩm khoảng 20%. Chú ý khi phun nước phải dùng cào đảo để cho mùn cưa ẩm đều. Thử bằng cách: quan sát thấy mùn cưa thấm nước trở nên sẫm màu, sau đó lấy một nắm mùn cưa bóp mạnh có cảm giác nước hơi thấm ướt ra tay nhưng hạt mùn cưa vẫn tơi rời là được.

 Bước 6: Rải đều 5 kg bột ngô đã xử lý lên trên mặt lớp mùn cưa

 Bước 7: Tưới đều 100 lít dịch men còn lại lên lớp mùn cưa sau đó rắc đều hết phần bã ngô còn lại lên mặt lớp mùn cưa

 Bước 8: Lấy tay xoa đều lên toàn bộ bề mặt lớp mùn cưa

 Bước 9: Đậy kín toàn bộ bề mặt bằng bạt hoặc bằng ni-lông

 Bước 10: Lên men

2. Thả lợn vào chuồng:

 Trước khi thả lợn vào chuồng có thể nhặt phân lợn có sẵn bỏ vào rải rác một số nơi trên đệm lót để không tạo cho lợn có thói quen thải phân một chỗ.
Mật độ nuôi: lợn lớn: 1 con/1,2 m²; lợn nhỏ: 1 con/ 0,8 – 1 m². Qua các nghiên cứu cho thấy, với mật độ này sẽ đảm bảo sự tiêu hủy hết phân và kéo dài được tuổi thọ của đệm lót. 

3. Quản lý và bảo dưỡng đệm lót:

 * Quản lý đệm lót:

 - Phải đảm bảo độ ẩm của đệm lót.  Tầng trên cùng luôn giữ độ ẩm ở 20% để đảm bảo sự lên men tiêu hủy phân tốt (nắm trên tay có cảm giác mùn cưa thấm đều nước, quan sát thấy có mầu thẫm hơn so với khi khô là đạt độ ẩm 20%). Ở độ ẩm 20% này, lợn sống thoải mái, không cảm thấy khó chịu, da được bảo vệ tốt, ít bị ban đỏ nổi mẩn ngứa như nuôi trên nền xi măng.

 Để đảm bảo cho tầng trên đệm lót không khô và ẩm quá, cần chú ý phun ẩm bằng vòi phun (như mưa phùn). Đặc biệt tránh tình trạng chuồng bị hắt nước mưa và nước từ vòi uống chảy ra làm ướt đệm lót.

 - Phải đảm bảo độ tơi xốp của đệm lót.  Đệm lót có tơi xốp thì sự tiêu hủy phân mới nhanh. Vì vậy hàng ngày phải chú ý xới tơi đệm lót với độ sâu khoảng 15 cm, đặc biệt ở chỗ độn lót có hiện tượng kết tảng.

 - Cần thường xuyên quan sát phân. Đặc điểm của nền đệm lót là khi phân thải sẽ được vùi lấp tốt do sự vận động của lợn. Tuy nhiên, nếu phát hiện thấy phân nhiều ở một chỗ cần phải nhanh chóng dải đều và vùi lấp.

 Nếu lượng phân quá nhiều, không được phân giải hết, có thể hót bớt phân đi. Trong trường hợp, nuôi lợn có trọng lượng > 60kg/con thì lượng phân và nước tiểu thải nhiều, lợn ít vận động và có thói quan ỉa đái tập trung một nơi cho nên đệm lót chỗ đó dễ bị hỏng do không tiêu hủy hết phân và nước tiểu. Vì vậy cần có biện pháp để lợn không ỉa đái tập trung một chỗ.

 Trong trường hợp cá biệt, lợn bị bệnh ỉa chảy nặng thì cần cách ly, chỗ phân lợn bệnh cần rắc vôi hoặc phun chế phẩm men, sau đó vùi sâu xuống 30cm.

 * Bảo dưỡng đệm lót:

 - Căn cứ vào mùi đệm lót để xác định nó hoạt động tốt hay không, bằng cách khi ngửi thấy có mùi của nguyên liệu kèm mùi của phân lên men, không có mùi thối là đệm lót hoạt động tốt. Nếu còn phân và có mùi thối là lên men không tốt, cần phải bảo dưỡng như sau: Xới tung đệm lót ở độ dày 15cm để cho tơi xốp trong trường hợp có kết tảng và độ ẩm cao, sau đó bổ sung thêm dịch chế phẩm men.

 - Thường thì sau 1 hoặc 2 đợt nuôi nếu đệm lót bị sụt giảm mới cần bổ sung thêm 5 – 10% chất độn và chế phẩm men.

 4. Chống nóng trong mùa hè:

 - Lát gạch hoặc láng xi măng khoảng 1/3 diện tích nền chuồng để làm chỗ nằm cho lợn khi nhiệt độ bên ngoài quá cao.

 - Dùng quạt hoặc lắp hệ thống phun mù với các đầu phun được lắp đặt ở từng ô chuồng. 

- Mở toàn bộ cửa để đảm bảo lưu thông không khí.

 5. Vấn đề sử dụng thức ăn:

 Để sự tiêu hủy phân, nước tiểu được triệt để và kéo dài tuổi thọ của đệm lót, trong quá trình nuôi cần kết hợp cho lợn ăn thức ăn lên men hoặc men tiêu hóa. Việc sử dụng thức ăn lên men hoặc men tiêu hóa sẽ có tác dụng giảm thải phân và độ thối của phân, giảm chi phí thức ăn, giảm tỷ lệ mắc bệnh, tăng hiệu quả kinh tế. Cần chú ý cho lợn ăn một lượng thức ăn thích hợp, không dư thừa.

 Tuổi thọ của đệm lót có thể duy trì vài năm. Nếu thực hiện tốt vấn đề quản lý và bảo dưỡng như đã nêu ở trên thì có thể duy trì thời gian sử dụng trên 6 năm.

 Nguồn:Trung tâm Khuyến nông Quốc gia