Khoa học và sản xuất

Làm gì khi lợn gặp một số vấn đề trong khi sinh (09/05/2016)

Trong số này, chúng tôi xin giới thiệu đến bà con cách xử lý một số vấn đề lợn nái gặp phải trong quá trình sinh đẻ.

Bước 1: Xác định lợn nái khó sinh, bà con sẽ gặp một trong số các trường hợp sau đây:

- Đẻ thiếu con.

- Biểu hiện căng thẳng, thở hổn hển.

- Lợn nái cố rặn đẻ nhưng không thấy lợn con sinh ra.

- Sinh ra lợn con chết lưu.

- Số lượng con lớn nhưng tử cung không co bóp, ít co bóp hoặc co bóp không đủ lực (thường thấy ở lợn nái già).

- Lợn con kích cỡ lớn, nhưng xương chậu của lợn nái nhỏ.

- Hai hoặc nhiều lợn con cùng đi vào ống sinh sản một lúc.

- Lợn nái bị bệnh viêm vú, viêm tử cung (MMA) cấp tính.

- Lợn con chết trong tử cung.

- Lợn con chết khô.

- Lợn nái quá béo.

Bước 2: Xem xét vấn đề

- Chuẩn bị một thùng chứa nước sạch có pha chất khử trùng nhẹ (Dettol, Betadine) và chất bôi trơn sản khoa (gel KY, dầu ăn).

- Không sử dụng chất tẩy rửa hoặc xà phòng làm chất bôi trơn.

- Tuyệt đối không cố đưa tay khô vào âm đạo của lợn nái.

Bước 3: Rửa kỹ bàn tay và cánh tay để kiểm tra

- Móng tay phải được cắt ngắn.

- Nếu lợn nái đang nằm nghiêng về bên trái, sử dụng tay trái. Nếu lợn nái đang nằm nghiêng về bên phải, sử dụng tay phải.

- Chụm các ngón tay lại và đưa vào âm đạo, tiến dần tới cổ tử cung và xa hơn cho đến khi cảm nhận được lối vào từng sừng tử cung.

Bước 4: Tiêm oxytocin  20-30  IU, tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch

- Nhằm đẩy nhanh quá trình đẻ, hạn chế ra máu và tăng tiết sữa.

- Liều dùng theo chỉ dẫn của bác sĩ thú y hoặc trên sản phẩm.

Bước 5: Tiêm kháng sinh tác dụng nhanh và thuốc kháng viêm không chứa Steroid (NSAID) (ví dụ: APA Dichlo I)

- Tiêm Ceftiofur 2 lần, vào ngày lợn đẻ và 1 ngày sau khi lợn đẻ để phòng ngừa viêm nhiễm. Đồng thời, cho lợn nái dùng Flunixin hoặc Diclofenac hoặc Paracetamol sau khi lợn đã đẻ (cùng ngày tiêm Ceftiofur) nếu cần thiết.

Bước 6: Thường xuyên theo dõi lợn nái trong suốt 24 tiếng tiếp theo để đảm bảo viêm nhiễm không phát triển ở bầu vú hoặc tử cung:

- Theo dõi nhau thai đã xuất ra hết chưa?

- Lợn nái gọi lợn con đến bú sữa một cách bình thường không?

- Lợn nái có thể đứng lên ăn uống bình thường không?

* Lưu ý các ảnh hưởng do sưng vú và tắc sữa:

+ Quá nhiều dịch trong tuyến vú.

+ Lợn hậu bị và lợn nái không sốt, mất tính ngon miệng.

+ Tuyến vú ở lợn nái cứng lại, khó chịu nhưng không đau.

+ Tiết sữa non ít hơn và chất lượng kém hơn.

+ Lợn con bị tiêu chảy trong suốt thời gian bú sữa.

+ Lợn con cai sữa sẽ có đáp ứng miễn dịch kém.

+ Nguy cơ dẫn đến bệnh hô hấp ở lợn sơ sinh và lợn choai.

 * Cách kiểm soát và phòng ngừa:

- Chương trình tiêm phòng ngừa bằng kháng sinh phải được thực hiện ở lợn nái trước và sau khi sinh. Dùng các loại sau:

+ Oxytetracycline LA vào thời điểm 5 - 7 ngày trước khi sinh.

+ Amoxy + Gentamicin  (APA Amox Gen S) hoặc Amoxy + Enrofloxacin vào thời điểm 1 - 2 ngày trước khi sinh.

+ Ceftiofur (APA CeftiofurS) + NSAID + Oxytocin vào ngày sinh.

+ Ceftiofur(APA CeftiofurS) + NSAID vào thời điểm 1 ngày sau khi sinh.

(Có thể tiêm thêm 1 mũi kháng sinh cùng loại với ngày trước đó nếu lợn nái bỏ ăn).

- Phát hiện sớm vấn đề và điều trị trên từng con lợn nái.

- Tiêm Oxytocin 1 - 2 ml; 2 lần/ngày (sáng/chiều).

- Tái kiểm tra chế độ ăn uống ở giai đoạn cuối thai kỳ, đặc biệt là 7 ngày trước khi sinh:

+ Nếu cho ăn quá nhiều, năng lượng và protein dư thừa có thể gây ra bệnh viêm tử cung ở lợn nái sắp sinh.

+ Áp dụng khẩu phần ăn 2,5 kg/ngày cho lợn nái trước khi sinh vào ngày đầu tiên lợn được đưa vào chuồng đẻ cho đến khi lợn đẻ, sau đó chuyển sang chế độ ăn dành cho lợn cho bú với lượng thức ăn tối đa cho đến khi lợn con cai sữa.

+ Thêm nước sạch vào máng thức ăn để lợn ăn được nhiều hơn và giảm nguy cơ mắc bệnh viêm vú, viêm tử cung trong giai đoạn cho con bú.

- Để đảm bảo rằng lợn nái trước khi đẻ không có triệu chứng táo bón:

+ Tăng cường chất xơ (> 5,5%) trong thức ăn lúc mang thai.

+ Cung cấp đủ nước uống cho lợn trước khi sinh.

+ Đảm bảo chuồng trại thông gió tốt, mát mẻ để lợn không căng thẳng, không thở hổn hển.

Để tăng cường sức khỏe cho lợn nái và cải thiện cân nặng của lợn con cai sữa, bà con chăn nuôi cần nắm được những vấn đề trên và xử lý lợn đúng hướng dẫn.

Nguồn: Tạp chí Người chăn nuôi