Khoa học kỹ thuật và công nghệ

Ô nhiễm ánh sáng làm cho cá trở nên can đảm hơn (24/12/2018)

Ánh sáng nhân tạo vào ban đêm cũng làm cho cá bảy màu dũng cảm hơn trong ngày, theo một nghiên cứu hành vi của các nhà nghiên cứu thuộc Viện Sinh thái Nước ngọt và Thủy sản Nội địa (IGB) và Viện Phát triển Con người Max Planck. Đem cá vào ánh sáng nhân tạo vào ban đêm, không chỉ làm cá hoạt động nhiều hơn trong đêm, mà còn làm cho chúng nổi lên nhanh hơn từ những nơi ẩn nấp trong ngày, có thể làm tăng khả năng tiếp xúc với những loài săn mồi. Tuy nhiên, ánh sáng về đêm không ảnh hưởng đến tốc độ bơi lội hoặc hành vi của chúng ban ngày.

Ô nhiễm ánh sáng làm cho cá bảy màu can đảm hơn vào ban ngày. Ảnh: David Bierbach, IGB

Ô nhiễm ánh sáng có thể có nhiều ảnh hưởng đến quá trình sinh thái. Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng ánh sáng nhân tạo vào ban đêm có thể có một số hậu quả trực tiếp về hoạt động ban đêm và các cách chuyển động của động vật. Nhiều loài động vật, ví dụ như chim và côn trùng, bị thu hút bởi các nguồn ánh sáng nhân tạo vào ban đêm và có thể, kết quả là, mất khả năng định hướng. Nhưng làm thế nào ánh sáng nhân tạo vào ban đêm ảnh hưởng đến hành vi của các cá thể trong ngày, khi nguồn ô nhiễm ánh sáng không xuất hiện, phần lớn là không rõ.

Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã thử nghiệm cách tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo vào ban đêm ảnh hưởng đến hành vi của cá trong ngày. Họ sử dụng cá bảy màu là loài nghiên cứu, cá nước ngọt nhiệt đới và là một trong những sinh vật mô hình của khoa học hành vi động vật. Các nhà khoa học đã nghiên cứu ba nhóm. Mỗi nhóm được tiếp xúc với các điều kiện ánh sáng tương tự trong ngày, nhưng lại chiếu sáng khác nhau ban đêm. Nhóm đầu tiên trải nghiệm bóng tối hoàn toàn vào ban đêm; nhóm thứ hai được giữ ở mức ánh sáng thấp vào ban đêm, so sánh với độ sáng ban đêm dưới đèn đường; và nhóm thứ ba trải nghiệm ánh sáng rực rỡ vào ban đêm. Sau mười tuần tiếp xúc, các nhà khoa học đã tiến hành các xét nghiệm hành vi để nghiên cứu hậu quả của việc tiếp xúc với ánh sáng ban đêm vào các hành vi ban ngày.

Kết quả: Cá rời nơi ẩn nấp nhanh hơn trong ngày và bơi thường xuyên hơn ở các khu vực nguy hiểm, khu vực mở của hồ cá khi tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo mạnh mẽ, nhưng cũng yếu, vào ban đêm. Do đó, cá tiếp xúc ánh sáng làm tăng sự sẵn sàng chấp nhận rủi ro. “Hậu quả của hành vi này rất khó dự đoán, nhưng có thể đặt những con cá vào nguy cơ bị ăn thịt bởi chim hoặc các loài cá khác", nhà nghiên cứu David Bierbach của IGB, đồng tác giả của nghiên cứu cho biết. Con cá tiếp xúc với ánh sáng không khác biệt về tốc độ bơi và tính xã hội, so với cá đối chứng. Ralf Kurvers, tác giả chính của nghiên cứu cho biết: “Chúng tôi nghi ngờ rằng ánh sáng ban đêm gây ra phản ứng căng thẳng ở cá, và cá thường tăng nguy cơ bị stress”. Cũng ở người, sự gián đoạn của đêm có thể gây ra phản ứng căng thẳng. Ví dụ, các nhân viên cứu hỏa ngủ ít giờ hơn trong đêm có nồng độ hoóc môn stress cortisol cao.

Nguồn: Đ.T.N (NASATI)/www.vista.gov.vn

Cập nhật: 06/12/2018