Khoa học và đời sống

Cách nhận biết, xử trí sớm sốt xuất huyết (11/09/2017)

          Sốt xuất huyết (SXH) là bệnh do virut Dengue gây ra, truyền từ người bệnh sang người lành qua vật chủ trung gian truyền bệnh chủ yếu là muỗi Aedes Aegypti. Bệnh lưu hành quanh năm ở nước ta nhưng dịch thường xảy ra vào cuối mùa hè, vào đầu mùa mưa.

Dấu hiệu nhận biết

Theo bác sĩ Nguyễn Thanh Sang, ĐH Y dược TP.HCM cho biết, giai đoạn 1 của bệnh sốt xuất huyết, đặc trưng là sốt cao đột ngột, thường từ 2 đến 7 ngày. Biểu hiện sốt 39 - 40 độ C, nhức mỏi, đau cơ, khớp, chán ăn, buồn nôn, mẩn da, viêm kết mạc… Ở giai đoạn này khó chẩn đoán là sốt xuất huyết.

Sau đó, đến giai đoạn 2 là chuyển nặng. Đặc trưng: Nhiệt độ bình thường, khiến các bậc cha mẹ lầm tưởng đã khỏi bệnh. Người bệnh bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo. Các dấu hiệu như đau bụng, nôn ói liên tục, li bì, bứt rứt. Hiện tượng xuất huyết ở da, nướu, mắt, ra huyết âm đạo ở bé gái... Người bệnh cần nhập viện nếu các dấu hiệu cảnh báo xuất hiện sau khi hết sốt hoặc kèm với sốt cao.

Xuất huyết: Đây là triệu chứng giúp chúng ta dễ nhận biết được trên lâm sàng. Xuất huyết thường xuất hiện từ ngày thứ 3 sau sốt trở đi. Dấu hiệu xuất huyết rất đa dạng: xuất huyết dưới da dạng nốt, chấm (đỏ như tôm luộc), xuất huyết niêm mạc (chảy máu cam, nôn ra máu, rong kinh...). Đôi khi có thể gặp xuất huyết nội tạng (chảy máu não). Cơ chế chảy máu trong SXH do 3 yếu tố: giảm tiểu cầu, giãn thành mạch và rối loạn yếu tố đông máu.

Cô đặc máu: Cũng từ ngày thứ 3 sau sốt, thành mạch máu giãn nở làm cho nước thoát ra khỏi lòng mạch. Hiện tượng thoát mạch này dẫn đến tình trạng cô đặc máu do giảm thể tích huyết tương và dẫn đến sốc. Sốc nhẹ (sớm) thường thấy trẻ vật vã, huyết áp hạ hoặc kẹt (chênh lệch giữa huyết áp tối đa và huyết áp tối thiểu dưới 20mmHg), chân tay lạnh, đái ít. Nặng hơn người bệnh lơ mơ, mê sảng, huyết áp không đo được, vô niệu.

Chữa trị thế nào?

Trong vụ dịch, mọi trường hợp SXH đều phải được các y bác sĩ khám bệnh và phân loại để điều trị, đặc biệt cần phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo nặng như đau bụng, nôn nhiều, xuất huyết niêm mạc, gan to và đặc biệt là tăng hematocrit, giảm nhanh tiểu cầu.

Trong thực tế, SXH nhẹ chiếm tỷ lệ lớn trong vùng có dịch. Người bệnh SXH nhẹ có thể điều trị tại nhà, các bậc cha mẹ, người thân cần những chú ý sau đây:

Chỉ hạ sốt khi sốt > 39⁰C, bởi vì sốt là vũ khí của cơ thể chống lại sự nhân lên của virut Dengue. Thuốc hạ sốt thường dùng là paracetamol với liều như sau:

+ Trẻ  dưới 1 tuổi: 60mg/1 lần uống.

+ Trẻ 1 đến 3 tuổi: 60mg - 120mg /1 lần uống.

+ Trẻ 6 đến 12 tuổi: 120mg /1 lần uống.

+ Trẻ em trên 12 tuổi và người lớn: 10mg/kg/1 lần uống.

Mỗi ngày uống không quá 4 lần. Không được dùng các thuốc hạ nhiệt nhóm aspirin, aspegic... vì các thuốc này có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.

Bù nước bằng đường uống: Oresol là dung dịch có thành phần nước và điện giải thích hợp với SXH. Tuy nhiên, dịch oresol khó uống (nhất là với bệnh nhi) có thể thay thế bằng nước cháo muối, nước hoa quả...

Điều quan trọng là phải theo dõi người bệnh, phát hiện các dấu hiệu nặng để kịp thời đưa đến bệnh viện như: sốt quá cao, không uống được do nôn và tiêu chảy, chân tay lạnh, vật vã, kích thích, lơ mơ, đái ít, xuất huyết lan rộng, chảy máu cam, chảy máu chân răng, đau bụng...

Nếu người bệnh SXH không được chẩn đoán, điều trị và theo dõi nhất là khi người bệnh có những dấu hiệu cảnh báo nặng, bệnh sẽ tiến triển nặng đe dọa đến tính mạng như sốc, rối loạn đông máu, xuất huyết nội tạng; đặc biệt xuất huyết não, người bệnh có thể tử vong.

Nguồn: Báo điện tử 24h