Thông tin ứng dụng kết quả nhiệm vụ KH&CN

Xây dựng mô hình sản xuất nấm kim châm theo tiêu chuẩn VietGAP gắn với truy xuất nguồn gốc và liên kết tiêu thụ sản phẩm tại xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng (08/01/2024)

Dự án "Xây dựng mô hình sản xuất nấm kim châm theo tiêu chuẩn VietGAP gắn với truy xuất nguồn gốc và liên kết tiêu thụ sản phẩm tại xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng"do Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng chủ trì thực hiện, Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Hải Phòng quản lý việc thực hiện nhiệm vụ và tổ chức đánh giá kết quả thực hiện vào tháng 12/2022. Dự án đã tiến hành xây dựng 01 mô hình sản xuất thực nghiệm tại hộ gia đình ông Đào Quang Vịnh - Hợp tác xã Vịnh Sáu, thôn 3, xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, quy mô 20 tấn nguyên liệu, chia 2 đợt sản xuất, mỗi đợt 10 tấn nguyên liệu. Đợt 1 từ tháng 12/2021-5/2022. Đợt 2 từ tháng 5-12/2022. Vùng sản xuất nấm được lựa chọn đáp ứng đủ điều kiện về sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, được phân tích giá thể trồng phù hợp TCVN 6496:2009, mẫu nước TCVN 6187:2009 và mẫu sản phẩm TCVN 8129:2009… phù hợp với Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 11892-1:2017 về thực hành nông nghiệp tốt trong trồng trọt.

Triển khai dự án, Ban chủ nhiệm cử 10 cán bộ kỹ thuật cơ sở tham gia lớp tập huấn về sản xuất nấm kim châm an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP gắn với truy xuất nguồn gốc và liên kết tiêu thụ sản phẩm tại thôn 3 xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. Sau khi được đào tạo, 10 cán bộ kỹ thuật đều nắm vững, vận dụng thành thạo các kỹ thuật sản xuất, có khả năng chủ động tổ chức triển khai mô hình. Nhiệm vụ cũng tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật cho 40 lượt người trong vùng triển khai dự án về quy trình công nghệ sản xuất nấm kim châm an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP gắn với truy xuất nguồn gốc và liên kết tiêu thụ sản phẩm.

Giống nấm kim châm được sử dụng trong mô hình thực nghiệm là giống FL3 có nguồn gốc từ Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển nấm. Đây là giống nấm có tiềm năng năng suất cao, chất lượng tốt, phù hợp với điều kiện sản xuất ở Việt Nam. Giống có khả năng sinh trưởng tốt trên nhiều loại giá thể, thời gian hình thành quả thể ngắn, năng suất cao và ổn định, trung bình đạt từ 300-600 kg/tấn nguyên liệu. Nấm được nuôi trồng trên giá thể được làm từ nhiều loại mùn cưa khác nhau kết hợp với phụ gia bột ngô và cám gạo. Quy trình trồng nấm kim châm tại mô hình thực nghiệm gồm nhiều công đoạn. Mùn cưa được tạo ẩm bằng nước vôi trong, thời gian ủ 4-5 ngày, độ ẩm 60-65%, pH từ 7,5-8, sau đó được phối trộn cùng phụ gia và được bổ sung dinh dưỡng, điều chỉnh nhiệt độ. Tiếp theo, nguyên liệu được đóng túi với lượng 800g/túi và tiến hành khử trùng, cấy giống từ 6-7g giống/bịch nguyên liệu. Công đoạn ươm bịch (nuôi sợi) được thực hiện ở nhiệt độ 23-25⁰C, độ ẩm 60-65%, không cần ánh sáng. Qúa trình chăm sóc được tiến hành với việc duy trì nhiệt độ 10-13⁰C, độ ẩm 85-95% dưới điều kiện ánh sáng mờ.

Giai đoạn ươm sợi nấm kim châm.

Kiểm tra mô hình sản xuất thử nghiệm nấm kim châm trong khuôn khổ dự án.

Qua 02 đợt sản xuất thử nghiệm cho thấy, tổng thời gian sinh trưởng và phát triển của nấm kim châm dao động từ 52-59 ngày. Số cụm nấm trung bình/bịch dao động từ 4,2-45,2 cụm/bịch. Chiều dài cuống nấm dao động từ 10,6-14,9 cm. Đường kính mũ nấm dao động từ 0,55-0,6 cm. Việc sản xuất nấm kim châm do đơn vị chuyển giao công nghệ cũng chính là đơn vị chứng nhận VietGAP hướng dẫn. Do vậy, các công đoạn từ xử lý giá thể; lựa chọn giống chất lượng, khỏe, vệ sinh lán trại sạch sẽ đảm bảo tiêu chuẩn, sử dụng đèn LED để chiếu sáng trong nhà lạnh; lắp đặt máy phun sương tạo độ ẩm trong phòng chăm sóc quả thể đều tạo môi trường tốt nhất để cây nấm sinh trưởng, phát triển. Bên cạnh đó, việc nông dân thực hiện ghi chép nhật ký sản xuất và Ban chủ nhiệm tiến hành kiểm soát sát sao và theo dõi chặt chẽ quá trình sản xuất cũng giúp hạn chế tỷ lệ sinh vật gây hại.  

Kết quả sản xuất thử nghiệm, năng suất nấm kim châm thực thu tươi đạt từ 1.431-1.971 kg/5.000 bịch nguyên liệu. Khối lượng nấm tươi thu được trong 1 bịch khi thu hoạch lần 1 dao động từ 205-280 g/bịch. Khối lượng nấm tươi thu được trong 1 bịch khi thu hoạch lần 2 dao động từ 82-115 g/bịch. Khối lượng cụm nấm trung bình khi thu hoạch đạt 68,3-78,6 g/cụm. Tổng năng suất nấm thu hoạch từ mô hình đạt 305 kg nấm tươi/tấn nguyên liệu, cho lợi nhuận từ 3.791.000 - 13.581.000 đồng tấn nguyên liệu (cao hơn 30% so với sản xuất nấm sò thông thường). Nghiên cứu cũng cho thấy, thời vụ sản xuất nấm kim châm tốt nhất là vào mùa Đông và mùa Xuân khi điều kiện thời tiết mát mẻ sẽ cho hiệu quả kinh tế cao hơn.

Về liên kết tiêu thụ sản phẩm, sản phẩm nấm kim châm được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP được cấp giấy chứng nhận VietGAP, mẫu mã đẹp, chất lượng tốt, được người tiêu dùng ưa chuộng, được xúc tiến giới thiệu, trưng bày, kết nối tiêu thụ tại 4 cửa hàng của: Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng, chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch rau Tím trên địa bàn thành phố… với sản lượng trên 60% tổng sản lượng thu hoạch (3,5 tấn nấm tươi), còn lại được tiêu thụ qua thương lái và thị trường Hà Nội.

Về hoạt động truy xuất nguồn gốc, các cán bộ Ban quản lý dự án và nông dân cũng được hướng dẫn kích hoạt tem bán sản phẩm và truy xuất nguồn gốc. Tuy nhiên thực tế cho thấy, việc truy xuất và kích hoạt tem phù hợp hơn với những đơn hàng đóng gói có khối lượng nhỏ như cửa hàng thực phẩm sạch, siêu thị, nhà hàng; còn nếu xuất bán đơn hàng lớn như đưa vào chế biến còn hạn chế, yêu cầu khay nhựa, túi đựng lớn, việc dán tem và đóng gói sẽ gặp nhiều khó khăn, khó kiểm soát.

Sản xuất nấm kim châm áp dụng theo tiêu chuẩn VietGAP gắn với truy xuất nguồn gốc và liên kết tiêu thụ sản phẩm đã góp phần nhằm nâng cao giá trị sản phẩm, giúp người tiêu dùng truy xuất được nguồn gốc xuất xứ sản phẩm, nâng cao thu nhập cho người sản xuất. 

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Dự án tại Trung tâm Thông tin, Thống kê khoa học và công nghệ Hải Phòng./.