Văn hóa - Xã hội Nông thôn

Giếng làng - “báu vật” của mỗi làng quê (10/02/2020)

Cùng với cây đa, mái đình, giếng làng hay bến nước đã góp phần vẽ nên bức tranh đặc trưng về làng quê vùng đồng bằng, trung du Bắc Bộ xưa. Bên cạnh những giá trị văn hóa đặc sắc, những chiếc giếng làng biểu trưng nguồn sống, là cầu nối giữa trời, đất và con người vẫn đang được người dân ở nhiều địa phương gìn giữ và sử dụng nguồn nước trong đời sống hàng ngày.

Dẫu không còn là nguồn cấp nước dùng cho dân chúng, nhưng nhiều làng quê vẫn giữ gìn nước giếng làng sạch sẽ.

Theo quan niệm dân gian, giếng nước tượng trưng cho sự dồi dào, sung mãn, sức sống của dân làng. Ở các làng quê vùng Đồng bằng Bắc bộ hiện vẫn còn dấu tích của những giếng cổ mà người dân vẫn còn đang sử dụng phục vụ cho đời sống, trong đó, nhiều giếng có niêm đại lên tới hàng trăm năm. Như nguồn mạch của văn hóa dân gian, người dân còn gắn cho những chiếc giếng những câu truyện, truyền thuyết, huyền thoại mang tính nhân văn thể hiện nét văn hóa tâm linh của cả cộng đồng.

Là nơi cung cấp nước sinh hoạt nên giếng làng được xem như “báu vật” của người dân. Giếng làng thường được khơi gần đường cái, ở nơi có nguồn nước dồi dào, không bao giờ cạn để vừa đảm bảo nguồn nước cung cấp, thuận lợi cho bà con sử dụng, vừa thể hiện mong muốn nơi khởi nguồn của sự sống luôn luôn sinh sôi, nảy nở, đầy ăm ắp, phát triển không ngừng. Cũng chính vì sự quý giá ấy mà giếng làng xưa được xây dựng khá kiên cố và vững chắc. Phần lớn giếng được xây dựng bằng chất liệu đá như: Đá cuội, đá ong… Trong đó, từ đáy giếng lên đến thành giếng được xếp bằng đá ong, đá cuội… tạo thế vững chắc cho thành giếng mà qua hàng trăm năm nay không bị sụt, lún. Đá ong còn góp phần lọc nước từ trong nguồn chảy ra, giúp nước trong, ngọt hơn.

Ngày nay, chính sách nông thôn mới làm thay đổi bộ mặt của nông thôn Việt Nam, theo đó, những nguồn nước sạch được đưa vào từng ngôi nhà nên nhiều nơi, người dân không còn sử dụng nước giếng làng. Nhưng không vì thế mà giếng làng lại bị lãng quên. Rất nhiều giếng làng vẫn được người dân chú trọng sửa chữa và lưu giữ như lưu giữ một báu vật quý và một phần ký ức của cha ông để lại.

Trải qua những biến thiên lịch sử, cuộc sống ở làng quê có nhiều đổi thay, cuộc sống được cải thiện, bà con không còn sử dụng nước giếng. Nhưng đây đó, ở mỗi làng vẫn còn những giếng cổ với dòng nước trong vắt, không bao giờ vơi cạn và bà con coi đó là mạch nguồn thiêng liêng cần gìn giữ cho mai sau.

Nguồn: Hồng Nhung/www.vov.vn