Văn hóa - Xã hội Nông thôn

Khôi phục nét đẹp lệ làng (19/05/2021)

          Khoảng hơn 20 năm về trước, mỗi dịp giỗ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, người dân thôn Trung Am, xã Lý Học (huyện Vĩnh Bảo) lại dâng mâm cỗ cúng, trong đó có món cá mè ta rán được bắt trong ao làng. Trải qua thời gian, ao dân bị bồi đắp, cá chẳng còn, lệ làng xưa dần mai một. Thể theo nguyện vọng của người dân thôn Trung Am, xã Lý học cho cải tạo, sửa sang ao. Công trình được thực hiện bằng nguồn kinh phí xã hội hoá, vừa khánh thành giai đoạn 1 vào ngày 21-4. Dự kiến dịp giỗ cuối năm nay, trong mâm cơm cúng, có thêm món tương truyền lúc còn sống, Trạnh Trình rất thích…

Tương truyền, trước kia, Trung Am là vùng đất cửa biển. Thôn được phù sa bồi đắp quanh những gò, đống mà thành. Ao làng là chứng tích của quá trình bồi đắp ấy, là điểm “tụ thuỷ” của làng. Theo các bậc cao niên nơi đây, thế đất “Rồng chầu, hổ phục”, “Quy nghênh, phượng vũ” giúp quê hương Trung Am có những người con tài đức vẹn toàn nổi danh sử sách.

Ao làng Trung Am xưa kia rộng hơn 3 sào, sâu khoảng 3 m. Ao chưa bao giờ cạn nước, là nơi dân làng đến gánh nước về sinh hoạt. Trong ao có nhiều cá, lớn nhất là có mè ta, có con nặng đến hơn 3kg. Tương truyền khi còn sống, Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm dùng nước ao sinh hoạt hàng ngày. Ngài rất thích ăn món cá mè rán được người dân bắt trong ao. Khi Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm mất, vào dịp giỗ hàng năm, các địa phương đều dâng mâm cỗ cúng. Trong đó, mâm cỗ của thôn Trung Am đặc biệt nhất. Bởi, ngoài bánh trôi, bánh dày, một số sản vật địa phương, luôn có đĩa đầy cá mè rán theo cách xưa.

Tuy nhiên, khoảng 20 năm trước, ao bị bồi đắp, mực nước còn chưa đến 1m, cá mè ta và nhiều loại cá khác “biệt tăm”. Lệ dâng cá mè rán trong mâm cỗ dịp giỗ ngài cũng dần mai một. Tại Lễ hội Đền thờ Trạng Trình năm 2019, cũng là dịp diễn ra lễ hội đón Bằng công nhân di sản văn hoá phi vật thể quốc gia, các bậc cao niên thôn Trung Am đề đạt chính quyền địa phương nguyện vọng phục dựng các nghi lễ cổ, trong đó có sửa sang, cải tạo ao làng, thả cá để dâng ngài và được chấp nhận.

Dự án với tổng số vốn khoảng 500 triệu đồng hoàn toàn bằng nguồn xã hội hoá. Được biết, khoản tiền đầu tư sửa sang, cải tạo ao làng giai đoạn 1 hoàn toàn do những người con Trung Am xa quê ủng hộ, trong đó anh Trần Văn Giang, hiện sinh sống tại thành phố Hồ Chí Minh ủng hộ 100 triệu đồng.  Anh Giang tâm sự “Với những người con xa quê như chúng tôi nói riêng, người dân thôn Trung Am nói chung, ai ai cũng khắc sâu ghi nhớ công lao của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm và các bậc tiền nhân…Vì thế, khi biết tin thôn dự định cải tạo, sửa sang ao để thả cá dâng cụ, dù điều kiện kinh tế không quá dư dả, tôi bàn với vợ con ủng hộ. Mọi người trong gia đình đều đồng ý, bởi không có cụ Trạng, không có các bậc tiền nhân, chúng tôi không có cuộc sống ấm no, hạnh phúc ngày nay.”./.

Nguồn: Báo Hải Phòng