Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Giải pháp cải thiện chỉ số đổi mới sáng tạo tại Hải Phòng (15/07/2024)

Đổi mới sáng tạo (ĐMST) giữ vai trò quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế mỗi quốc gia. Để đánh giá năng lực ĐMST của các quốc gia/nền kinh tế, Học viện Kinh doanh châu Âu (INSEAD), Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO) và Đại học Cornell (Hoa Kỳ) đã phối hợp phát triển phương pháp luận và xây dựng mô hình Chỉ số ĐMST toàn cầu (Global Inovation Index - GII). Với công cụ này, từ năm 2007, WIPO đã phối hợp với INSEAD và Đại học Cornell tổ chức thu thập thông tin, đánh giá, xếp hạng năng lực ĐMST của các quốc gia/ nền kinh tế trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Việt Nam được đánh giá là mạnh ở các chỉ số thuộc nhóm Đầu ra của đổi mới sáng tạo (bao gồm “Sản phẩm của tri thức và công nghệ”, và “Sản phẩm sáng tạo”). Việc chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và thành công trong thu hút đầu tư nước ngoài cho phép Việt Nam đạt thứ hạng cao ở chỉ số về “Hấp thụ tri thức”, “Dòng vốn đầu tư nước ngoài”, cũng như “Lan truyền tri thức”, hay “Đăng ký nhãn hiệu hàng hóa”. Việt Nam được đánh giá là còn yếu ở nhóm chỉ số về “Môi trường kinh doanh”, “Xếp hạng các đại học”, “Việc làm thâm dụng tri thức”, “Tỷ lệ lao động nữ có trình độ”, “Đăng ký sáng chế quốc tế PCT”, “Xuất khẩu dịch vụ ICT”, “Nhập khẩu dịch vụ ICT”. Để cải thiện chỉ số ĐMST, góp phần đẩy mạnh tăng trưởng, ngày 06 tháng 02 năm 2017, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 19/NQ-CP về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2017, định hướng đến năm 2020, trong đó có nội dung cải thiện chỉ số ĐMST.

Hải Phòng là thành phố cảng, cửa ngõ ra biển của các tỉnh phía Bắc, là đầu mối giao thông, trung tâm công nghiệp, dịch vụ lớn của cả nước, đồng thời cũng là một trong những trung tâm KH&CN và ĐMST. Các yếu tố quyết định điểm số và thứ hạng về ĐMST của Hải Phòng (Cải cách hành chính, Cải thiện môi trường ĐMST, Yếu tố con người phục vụ ĐMST, Ứng dụng CNTT và phát triển chính phủ điện tử, Phát triển KH&CN và hỗ trợ ĐMST) đều thuận lợi và ở mức độ khá cao so với bình quân chung của cả nước. Với mục tiêu nghiên cứu đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp cải thiện chỉ số đổi mới sáng tạo tại Hải Phòng. Năm 2019, Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn thành phố Hải Phòng triển khai thực hiện nghiên cứu khoa học cấp cơ sở:“Nghiên cứu giải pháp cải thiện chỉ số đổi mới sáng tạo tại Hải Phòng”, do ThS. Đoàn Thị Thu làm chủ nhiệm. Đây là vấn đề rất mới đối với Việt Nam (cả về lý luận lẫn thực tiễn) nên việc nghiên cứu để hiểu rõ bản chất, từ đó đề ra các nhiệm vụ, giải pháp nhằm cải thiện các chỉ số ĐMST ở địa phương, góp phần cải thiện chỉ số ĐMST của quốc gia là hết sức cần thiết.

Trên cơ sở đánh giá thực trạng ĐMST tại Hải Phòngthông qua các các yếu tố quyết định năng lực ĐMST của Hải Phòng bao gồm: Cải cách hành chính, cải thiện môi trường ĐMST; Yếu tố con người phục vụ ĐMST; Ứng dụng công nghệ thông tin và phát triển chính phủ điện tử; Phát triển KH&CN và hỗ trợ ĐMST. Nhóm nghiên cứu đã đề xuất các mục tiêu, nhiệm vụ và một số giải pháp cải thiện chỉ số ĐMST phục vụ phát triển kinh tế – xã hội thành phố Hải Phòng, cụ thể:

* Về mục tiêu: Nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của ĐMST đối với phát triển kinh tế - xã hội, về chỉ số ĐMST toàn cầu; tìm hiểu phương pháp, cách tính toán và ý nghĩa của các chỉ số xếp hạng, đồng thời cung cấp thông tin kịp thời để các tổ chức quốc tế có căn cứ xác thực trong đánh giá, xếp hạng; Tiếp tục tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, bình đẳng, thân thiện và minh bạch; tạo mọi điều kiện thuận lợi hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp ĐMST; thúc đẩy doanh nghiệp khoa học công nghệ phát triển…

* Về giải pháp: nhóm nghiên cứu đã đề xuất 04 nhóm giải pháp chủ yếu giúp cải thiện chỉ số ĐMST tại Hải Phòng bao gồm:

- Giải pháp cải cách hành chính, cải thiện môi trường ĐMST: Cần tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo việc triển khai cải cách hành chính của các cấp, ngành; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về cải cách hành chính; Củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân thành phố và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền các cấp; Tăng cường đối thoại giữa các cấp chính quyền với tổ chức, doanh nghiệp và công dân; Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; Từng bước hình thành doanh nghiệp điện tử và công dân điện tử song hành cùng chính quyền điện tử; Đổi mới công tác kiểm tra, giám sát cải cách hành chính nhà nước để bảo đảm công tác kiểm tra, giám sát được thực hiện thường xuyên, liên tục…

- Giải pháp về con người: Chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý giỏi thông qua thực hiện đổi mới cơ chế, phương thức tuyển dụng công chức, viên chức thành phố và đổi mới nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức đảm bảo hiệu quả bên cạnh việc xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp, đặc thù của thành phố; Xây dựng đội ngũ nhân lực khoa học và công nghệ chất lượng, tạo môi trường thuận lợi để cán bộ khoa học và công nghệ phát triển. Đầu tư, liên doanh, liên kết, nâng cấp, mở rộng hệ thống cơ sở đào tạo, bồi dưỡng nhân lực khoa học và công nghệ trình độ cao. Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện và thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, thu hút, trọng dụng, đãi ngộ, tôn vinh đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ; Chú trọng xây dựng đội ngũ chuyên gia, quản trị doanh nghiệp giỏi; Xây dựng đội ngũ lao động lành nghề, gắn kết giáo dục nghề nghiệp với thị trường lao động, việc làm bền vững và an sinh xã hội.

- Giải pháp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và xây dựng chính phủ diện tử: Về tổ chức, nhân lực cần hình thành đội ngũ cán bộ lãnh đạo và cán bộ chuyên trách về công nghệ thông tin tại tất cả các sở, ban, ngành, đơn vị, địa phương; Xây dựng, ban hành các tiêu chuẩn kết nối liên thông, các tiêu chuẩn dữ liệu, ứng dụng, hạ tầng đối với các nội dung trong đề án chính quyền điện tử thành phố Hải Phòng; Ưu tiên bố trí ngân sách cho ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước, đặc biệt cho mục tiêu xây dựng chính quyền điện tử thành phố. Xây dựng các cơ chế, chính sách xã hội hóa và thuê dịch vụ phù hợp, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp lớn tham gia vào quá trình xây dựng chính quyền điện tử thành phố Hải Phòng; Cần quảng bá, truyền thông sâu rộng đến người dân và doanh nghiệp về việc triển khai chính quyền điện tử của thành phố, bảo đảm cho người dân và doanh nghiệp trên địa bàn thành phố có thể tiếp cận sử dụng các dịch vụ hành chính công trực tuyến mức độ 3 và 4. Đưa nội dung về chính quyền điện tử vào chương trình ngoại khóa về công nghệ thông tin trong các trường học trên địa bàn thành phố. Các cơ quan báo chí trên địa bàn thành phố thường xuyên cung cấp tin tức, phóng sự… về chính quyền điện tử cũng như hướng dẫn người dân cách sử dụng các dịch vụ công trực tuyến, đáp ứng yêu cầu của người dân và doanh nghiệp.

- Giải pháp phát triển KH&CN và hỗ trợ ĐMST: Nâng cao hiệu quả mọi mặt của hoạt động nghiên cứu, ứng dụng KH&CN, gắn bó chặt chẽ với sản xuất và đời sống; Bảo đảm thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ tham mưu, tư vấn, phản biện, xây dựng căn cứ khoa học cho các chủ trương, chính sách, quyết định của thành phố trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng và an ninh góp phần quan trọng tạo ra sự chuyển biến rõ rệt về năng suất, chất lượng và hiệu quả của nền kinh tế; Đẩy mạnh hoạt động tìm kiếm, chuyển giao, ứng dụng và phát triển công nghệ, kỹ thuật cao làm đòn bẩy cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa các ngành, lĩnh vực trọng điểm; Tăng cường hỗ trợ phát triển tài sản trí tuệ; Củng cố, sắp xếp lại và phát triển các tổ chức KH&CN công lập của thành phố theo hướng mỗi ngành, mỗi lĩnh vực có những cơ sở trọng điểm;Chủ động mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm trong hợp tác trong và ngoài nước về KH&CN; Tập trung chỉ đạo bảo đảm đầu tư từ ngân sách cho KH&CN tối thiểu 2% tổng chi ngân sách thành phố hàng năm.

Để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 19-2017/NQ-CP về cải thiện chỉ số ĐMST, Hải Phòng cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức về vai trò của ĐMST đối với phát triển kinh tế - xã hội, về chỉ số ĐMST toàn cầu; xây dựng mục tiêu và những chỉ tiêu cụ thể, trên cơ sở đó, phân công trách nhiệm, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng cơ quan, đơn vị có liên quan chủ trì thực hiện.

Kết quả đề tài nghiên cứu này sẽ góp phần cung cấp các luận cứ lý luận cũng như thực tiễn trong quá trình ra quyết sách cũng như chỉ đạo điều hành việc cải thiện chỉ số ĐMST của các cơ quan hữu trách của Hải Phòng. 

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài tại Trung tâm Thông tin, Thống kê KH&CN Hải Phòng./.