Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Hỗ trợ hoạt động của các tổ chức huấn luyện, bồi dưỡng kiến thức nâng cao về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (10/12/2025)

Hoạt động khởi nghiệp có vai trò quyết định đối với sự phát triển kinh tế của bất kỳ một quốc gia nào vì nó góp phần tạo ra các doanh nghiệp mới, chiếm lĩnh những công đoạn giá trị gia tăng cao, triển khai những sáng kiến mới vào thực tiễn. Đối với các quốc gia đang phát triển như Việt nam thì hoạt động khởi nghiệp càng có vai trò quan trọng trong việc đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế. Đó là lý do tại sao trên thế giới các khóa đào tạo về khởi nghiệp được tổ chức ở nhiều trường đại học có uy tín, từ các trường kinh tế đến các trường kỹ thuật, dưới các hình thức khác nhau.

Tại Việt Nam, trong vòng một vài năm trở lại đây, Chính phủ đã xây dựng các chương trình hành động quốc gia khởi nghiệp, trong đó đặc biệt chú trọng tới việc đưa khởi nghiệp vào giảng đường đại học với các đề án quốc gia như Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”, Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh  viên khởi nghiệp”. Đây là chủ trương lớn, mang tính đột phá để thúc đẩy đào tạo khởi nghiệp trong các trường đại học ở Việt Nam. 

 Từ những phân tích trên, có thể thấy, việc xây dựng và phát triển môi trường đào tạo khởi nghiệp tại các trường đại học, cao đẳng để giáo dục kiến thức, tinh thần khởi nghiệp cho sinh viên, trao cho sinh viên nhiều cơ hội khởi nghiệp, kết nối xã hội, thực tập va chạm thực tế là một trong những yêu cầu cần thiết đối hệ thống giáo dục hiện nay nói riêng và toàn xã hội nói chung; vấn đề liên kết quốc tế trong hoạt động đào tạo khởi nghiệp cũng đã được chú trọng. Tuy nhiên, vấn đề này mới được giải quyết ở trong quy mô nhỏ, chưa có mô hình đồng bộ để tham khảo và áp dụng trên phạm vi quốc gia. Do vậy, Trường Đại học Ngoại thương tiến hành triển khai đề tài “Hỗ trợ hoạt động của các tổ chức huấn luyện, bồi dưỡng kiến thức nâng cao về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo” do PGS.TS Lê Thị Thu Thuỷ làm chủ nhiệm. Đề tài được triển khai với mục tiêu Thúc đẩy triển khai các chương trình huấn luyện, bồi dưỡng kiến thức nâng cao, chuyên sâu về khởi nghiệp ĐMST trong lĩnh vực cụ thể (giáo dục, y tế, du lịch, nông nghiệp, công nghiệp trong bối cảnh CMCN lần thứ 4) và liên kết hoạt động với các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp; Nâng cao chất lượng nhóm/doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST thông qua việc huấn luyện, bồi dưỡng kiến thức nâng cao về các mô hình kinh doanh, phương thức gọi vốn và các kỉến thức, kỹ năng, công cụ cần thiết khác cho các nhóm/doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST trong lĩnh vực cụ thể. Nhóm nghiên cứu tập trung nghiên cứu những nội dung sau:

(1) Hoạt động đào tạo khởi nghiệp ở các trường đại học trên thế giới: Về nội dung, các khóa đào tạo về khởi nghiệp được chia thành ba loại: khóa đào tạo chính quy; khóa học về các giai đoạn của vòng đời kinh doanh; (3) khóa học về chức năng kinh doanh bao gồm các vấn đề liên quan đến quản lý (ví dụ: đặc điểm của doanh nhân, quản lý đổi mới, xây dựng nhóm) và/hoặc về tài chính, kế toán và thuế, luật và tiếp thị. Về hình thức, các khóa đào tạo được tổ chức dưới dạng chương trình chính quy, cấp bằng hoặc khóa học ngắn hạn. Giáo dục khởi nghiệp kết hợp với hoạt động ngoại khóa: nhằm tạo cơ hội khám phá chuyên sâu hơn, chẳng hạn như câu lạc bộ sinh viên và chuỗi trình diễn để tăng khả năng tiếp cận với khởi nghiệp và các hoạt động tăng cường kinh nghiệp thực tế, chẳng hạn như các cuộc thi lập kế hoạch kinh doanh và thực tập để khuyến khích phát triển hơn nữa các kỹ năng khởi nghiệp.

Khoá đào tạo nâng cao, chuyên sâu về khởi nghiệp.

(2) Hoạt động đào tạo khởi nghiệp ở các trường đại học của Việt Nam: Theo báo cáo của 120 trường đại học, 115 trường cao đẳng hoạt động khởi nghiệp và hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp tại các nhà trường hầu như mới chỉ được chính thức triển khai sau khi có đề án 1665 của Bộ Giáo dục. Hiện tại các trường có một số ít các sinh viên đang tham gia Chương trình Khởi nghiệp quốc gia do Báo Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức dưới sự chỉ đạo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh với các hoạt động cụ thể như đào tạo, tư vấn khởi nghiệp và tổ chức các cuộc thi sáng tạo khởi nghiệp, các hoạt động này vẫn chỉ là các hoạt động nhỏ lẻ và chưa tạo được động lực thúc đẩy thực sự đối với sinh viên. (Nguồn báo cáo dự án 1665- MOET)

Ở Việt Nam, thành phố Hồ Chí Minh là thành phố tiên phong về đào tạo khởi nghiệp trong trường đại học. Từ năm 2017, Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh đã mở chuyên ngành mang tên Quản trị khởi nghiệp - thuộc khoa Quản trị. Đây được coi là quyết định kịp thời đáp ứng xu hướng khởi nghiệp hiện nay của các bạn trẻ và sinh viên mới ra trường. Sinh viên ngành Quản trị khởi nghiệp sẽ được xây dựng năng lực, kiến thức, kĩ năng trong vấn đề phát triển các dự án kinh doanh, phát triển tư duy và tinh thần khởi nghiệp, nhận dạng và phát triển các cơ hội kinh doanh đáp ứng nhu cầu của kinh tế xã hội. Kiến thức của Quản trị khởi nghiệp có nhiều khác biệt với các kiến thức của chuyên ngành Quản trị, ví dụ như học phần tài chính khởi nghiệp, quản trị sáng tạo và đổi mới khởi nghiệp trong kinh doanh. Khi đi vào chuyên ngành, khối lượng kiến thức chuyên ngành phục vụ tư duy kinh doanh được truyền tải qua các môn học: Nhượng quyền thương hiệu, Lập kế hoạch trong kinh doanh, Marketing khởi nghiệp, Thương mại điện tử, Quản trị doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp gia đình. Ngoài ra, sinh viên học Quản trị khởi nghiệp có thể phát triển năng lực để làm công tác điều phối các dự án về khởi nghiệp của các tổ chức công lập hay doanh nghiệp Nhà nước, cố vấn cho các trung tâm bên ngoài, nhà đầu tư cho các dự án cho kinh doanh hay một nhà kinh doanh nội bộ khởi xướng kinh doanh trong chính tổ chức mà mình làm nhân viên. Hiện nay với nhu cầu kích thích vòng quay khởi nghiệp ở các tỉnh và địa phương, sinh viên cũng có thể hỗ trợ mô hình phát triển khởi nghiệp ở địa phương, vuờn ươm khởi nghiệp, làm trong các quỹ tài trợ và đầu tư khởi nghiệp.

(3) Hoạt động đào tạo khởi nghiệp ở các trường đại học của Việt Nam Theo báo cáo của 120 trường đại học, 115 trường cao đẳng hoạt động khởi nghiệp và hỗ trợ sinh viên khởi nghiệp tại các nhà trường hầu như mới chỉ được chính thức triển khai sau khi có đề án 1665 của Bộ Giáo dục. Hiện tại các trường có một số ít các sinh viên đang tham gia Chương trình Khởi nghiệp quốc gia do Báo Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức dưới sự chỉ đạo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh với các hoạt động cụ thể như đào tạo, tư vấn khởi nghiệp và tổ chức các cuộc thi sáng tạo khởi nghiệp, các hoạt  động này vẫn chỉ là các hoạt động nhỏ lẻ và chưa tạo được động lực thúc đẩy thực sự đối với sinh viên. (Nguồn báo cáo dự án 1665- MOET). Ở Việt Nam, thành phố Hồ Chí Minh là thành phố tiên phong về đào tạo khởi nghiệp trong trường đại học. Từ năm 2017, Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh đã mở chuyên ngành mang tên Quản trị khởi nghiệp - thuộc khoa Quản trị. Đây được coi là quyết định kịp thời đáp ứng xu hướng khởi nghiệp hiện nay của các bạn trẻ và sinh viên mới ra trường. Sinh viên ngành Quản trị khởi nghiệp sẽ được xây dựng năng lực, kiến  thức, kĩ năng trong vấn đề phát triển các dự án kinh doanh, phát triển tư duy và tinh thần khởi nghiệp, nhận dạng và phát triển các cơ hội kinh doanh đáp ứng nhu cầu của kinh tế xã hội. Kiến thức của Quản trị khởi nghiệp có nhiều khác biệt với các kiến thức của chuyên ngành Quản trị, ví dụ như học phần tài chính khởi nghiệp, quản trị sáng tạo và đổi mới khởi nghiệp trong kinh doanh. Khi đi vào chuyên ngành, khối lượng kiến thức chuyên ngành phục vụ tư duy kinh doanh được truyền tải qua các môn học: Nhượng quyền thương hiệu, Lập kế hoạch trong kinh doanh, Marketing khởi nghiệp, Thương mại điện tử, Quản trị doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp gia đình. Ngoài ra, sinh viên học Quản trị khởi nghiệp có thể phát triển năng lực để làm công tác điều phối các dự án về khởi nghiệp của các tổ chức công lập hay doanh nghiệp Nhà nước, cố vấn cho các trung  tâm bên ngoài, nhà đầu tư cho các dự án cho kinh doanh hay một nhà kinh doanh nội bộ khởi xướng kinh doanh trong chính tổ chức mà mình làm nhân viên. Hiện nay với nhu cầu kích thích vòng quay khởi nghiệp ở các tỉnh và địa phương, sinh viên cũng có thể hỗ trợ mô hình phát triển khởi nghiệp ở địa phương, vuờn ươm khởi nghiệp, làm trong các quỹ tài trợ và đầu tư khởi nghiệp.

Đại học Quốc gia Hà Nội, với vai trò là trung tâm đào tạo và nghiên cứu khoa học công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực chất lượng cao, đồng thời giữ vị trí tiên phong trong sự nghiệp đổi mới giáo dục, dạy học và phát triển khoa học công nghệ của đất nước, đã triển khai các khóa học đào tạo, bồi dưỡng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp cho sinh viên thông qua VNU - CSK. VNU - CSK đã tiến hành ký kết hợp tác cùng các đối tác: Đoàn Khối các cơ quan Trung ương, Vườn ươm doanh nghiệp công nghệ thông tin đổi mới sáng tạo Hà Nội, Hội Truyền thông số Việt Nam. Theo đó, các bên sẽ bắt tay phối hợp nhằm thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp cho sinh viên, mở ra cơ hội tổ chức các hoạt động thiết thực cho cộng đồng khởi nghiệp trong thời gian tới.

(4) Hoạt động đào tạo khởi nghiệp tại Trường Đại học Ngoại thương: Trường Đại học Ngoại thương là một trong các cơ sở đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực như kinh tế, kinh doanh, quản trị kinh doanh, tài chính-ngân hàng, luật, ngoại ngữ, sáng tạo và chuyển giao tri thức khoa học đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Từ nhiều năm nay, Nhà trường đã thực hiện nhiều chương trình đào tạo chính quy, đào tạo ngắn hạn về khởi  nghiệp, đổi mới sáng tạo và sở hữu trí tuệ. Tính thực tiễn và liên kết quốc tế trong đào tạo luôn được nhà trường chú trọng. Vì vậy, Trường Đại học Ngoại thương luôn tạo ra môi trường để phát huy tính sáng tạo của sinh viên, hỗ trợ sáng kiến khởi nghiệp của giới trẻ, ươm tạo và hỗ trợ thương mại hóa các sáng kiến đổi mới xã hội, v.v... thông qua hàng loạt các cuộc thi khởi nghiệp và chuyên môn, đã được cộng đồng khởi nghiệp và xã hội đánh giá cao.

Với mục tiêu tiếp cận và đưa tinh thần khởi nghiệp đến tất cả các bạn sinh viên cũng như các bạn trẻ, hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp, tiếp tục truyền lửa và lan toả nhiệt huyết khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, đồng thời tiếp tục hỗ trợ các nhóm sau cuộc thi có thể triển khai trên thực tế và kết nối đầu tư,  Trung tâm Sáng tạo và Ươm tạo FTU (Trung tâm FIIS) được thành lập vào năm 2017. Từ khi Trung tâm FIIS chính thức đi vào vận hành, nhà trường đã triển khai các hoạt động về khởi nghiệp theo định hướng quốc tế theo cách thức kết hợp nguồn nhân lực và kinh nghiệm của các đối tác quốc tế và phù hợp với điều kiện và đối tượng người học của Việt Nam.

Có thể nói hoạt động đào tạo khởi nghiệp đang dần được hoàn thiện tại trường Đại học Ngoại thương, góp phần đào tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp khởi nghiệp, góp phần thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam phát triển.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu nhiệm vụ  tại Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông Hải Phòng./.