Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Xây dựng mô hình sản xuất thương phẩm giống ngô nếp lai HN92 trên địa bàn tỉnh Hải Dương (nay là thành phố Hải Phòng) (12/12/2025)

Với thị trường rộng mở và bởi đặc tính thơm, ngọt, dẻo, bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe, ngô nếp khá dễ trồng, dễ thích nghi với nhiều loại đất cũng như dễ sinh trưởng phát triển trong nhiều điều kiện khí hậu ở nước ta. Tại Hải Dương (nay là Hải Phòng), ngô nếp đang là cây trồng được nông dân chú trọng quan tâm và phát triển. Trong khi đó, giống ngô nếp lai HN92 có nhiều ưu điểm như cây to, chắc khỏe, chống đổ ngã tốt, đặc biệt là sạch sâu bệnh, bắp ăn ngon, mềm, dẻo. Cây sinh trưởng khỏe thân mập, chống đổ ngã, bộ lá thoáng, màu xanh bền, kín lá bi, vỏ lá bi mỏng. Tiềm năng năng suất bắp tươi đạt 14-16 tấn/ha. Điểm đáng chú ý là được lai tạo trong nước và đặc biệt giống ngô nếp HN92 sạch sâu bệnh, có thể kháng được bệnh gỉ sắt, thân cây mập, chống đổ tốt trong mùa mưa bão. Giống ngô nếp lai HN92 có thể trồng được quanh năm trên đất tưới tiêu chủ động, tuy nhiên để đạt năng suất cao cần chọn thời vụ gieo trồng tránh cho ngô trỗ cờ phun râu vào các tháng quá khô, quá nóng, quá lạnh.Và theo đặc thù canh tác tại những huyện dự kiến khảo sát trong tỉnh Hải Dương nên đề tài đã chọn 2 vụ, với vụ Xuân có điều kiện thời tiết thuận lợi cho cây ngô phát triển, thường cho năng suất cao nhất ở miền Bắc và vụ Thu đông lại là vụ có thể trồng trên đất hai vụ lúa theo tập quán canh tác tại địa phương để gieo trồng thực hiện mô hình. Vì vậy mà đưa vào bổ sung giống cây trồng cho người dân có khả năng được ưa chuộng rất cao. Nhu cầu sử dụng ngô nếp trong tỉnh ngày càng tăng bởi đặc tính của giống, nhưng sản xuất ngô nếp tại các địa phương trong tỉnh lại gặp rất nhiều khó khăn về kỹ thuật canh tác cũng như quy trình kỹ thuật chưa phù hợp với điều kiện sinh thái,… Đặc biệt những giống ngô nếp mà người dân đang trồng phổ biến tại địa phương có nguồn gốc nhập từ nước ngoài với giá thành cao và không chủ động được nguồn giống gây khó khăn cho sản xuất. Các giống đang trồng phổ biến điểm yếu khả năng chống chịu bệnh gỉ sắt (Puccinia sorghi Schw.) kém gây thiệt hại đến năng suất, chất lượng bắp tươi nên hiệu quả kinh tế chưa được như mong đợi của người dân. Với giống ngô nếp lai HN92 được chọn tạo trong nước và có nhiều ưu điểm về tiềm năng năng suất cao, chất lượng tốt,… khả năng thích nghi rộng với điều kiện khí hậu của tỉnh. Ngoài ra, giống còn có ưu thế vượt trội kháng được bệnh gỉ sắt khắc phục được nhược điểm của giống cũ đang trồng phổ biến tại địa phương trong tỉnh. Xuất phát từ hiệu quả và giá trị của giống ngô đem lại, căn cứ vào nhu cầu thực tế và nhằm bổ sung giống cây trồng mới tại Hải Dương, Trung tâm Ứng dụng khoa học công nghệ và khảo nghiệm giống Hải Dương (nay là Trung tâm Đổi mới sáng tạo và Ứng dụng khoa học - công nghệ Hải Phòng) đề xuất đề tài "Xây dựng mô hình sản xuất thương phẩm giống ngô nếp lai HN92 trên địa bàn tỉnh Hải Dương" và được đưa vào Kế hoạch Khoa học và Công nghệ tỉnh năm 2024. KS. Bùi Công Hiển làm chủ nhiệm đề tài.

Ngô nếp lai HN92 ít sâu bệnh, cho giá trị kinh tế cao nên được khuyến khích mở rộng.

Ban chủ nhiệm đề tài đã lựa chọn được huyện Thanh Miện (nay là xã Thanh Miện, thành phố Hải Phòng) và huyện Tứ Kỳ (nay là xã Tân Kỳ, thành phố Hải Phòng) để triển khai xây dựng mô hình với 112 hộ tham gia, quy mô 30 ha, 15 ha/vụ. Thời vụ trồng là vụ thu đông 2024, vụ xuân 2025. Nghiên cứu sử dụng giống đối chứng là ngô nếp HN88 đang trồng phổ biến tại các địa phương triển khai. Quy trình áp dụng theo quy trình gieo trồng và chăm sóc trong Quyết định công nhận lưu hành giống ngô nếp lai HN92 số 110/QĐ-TT-CLT ngày 23/5/2022 của Cục Trồng Trọt - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Theo dõi mô hình sản xuất thương phẩm giống ngô nếp lai HN92 trong vụ thu đông năm 2024 tại Hải Dương cho thấy, tỷ lệ nảy mầm của giống ngô nếp lai HN92 ở các địa phương đều rất cao khoảng 97,0% cao hơn giống đối chứng HN88 là 95,0%; tỷ lệ sống đạt trên 95,0%; thời gian từ lúc gieo hạt đến lúc phun râu tại các địa phương tham gia mô hình của giống từ 52-53 ngày; thời gian từ gieo đến thu hoạch bắp tươi của giống nếp lai HN92 trong vụ thu đông năm 2024 là 75-76 ngày. Giống có thời gian sinh trưởng ngắn hơn so với giống đối chứng HN88 khoảng từ 4-5 ngày. Giống ngô nếp lai HN92 có chiều cao cây trung bình vụ thu đông năm 2024 là 175,8-179,2cm với chiều cao đóng bắp trung bình 65,8-67,8cm. Tại các điểm tham gia mô hình, giống ngô nếp lai HN92 nhiễm rất nhẹ sâu đục thân (số cây bị sâu <5%), nhiễm nhẹ hơn so với đối chứng HN88 (số cây bị sâu từ 5-19%). Giống ngô nếp lai HN92 có bộ thân to, khả năng chống đổ rễ, gẫy thân tốt. Đặc điểm của giống nếp lai HN92 có bộ rễ chân kiềng khỏe, khả năng chống đổ rễ tốt hơn so với giống đối chứng HN88 khả năng chống đổ rễ, gẫy thân mức khá thể hiện ở tỷ lệ bị đổ, dao động từ 5-15%, đây là ưu điểm của giống giúp hạn chế đổ ngã trong điều kiện mưa nhiều. Năng suất giống ngô nếp lai HN92 tại các điểm mô hình trong vụ thu đông 2024 cao hơn đối chứng HN88 từ 1,5-2,1 tấn/ha. Năng suất thực thu tại các điểm triển khai mô hình giống ngô nếp lai HN92 vụ thu đông 2024 từ 14,9- 15,5 tấn/ha cao hơn đối chứng HN88 là 1,8 tấn/ha (tăng 13,4%). Lãi thuần của giống ngô nếp lai HN92 đạt 113.500.000 đồng/ha, cao hơn so với lãi thuần của đối chứng HN88 (90.923.000 đồng/ha) là 22.577.000 đồng/ha.

Về mô hình sản xuất thương phẩm giống ngô nếp lai HN92 trong vụ xuân năm 2025, tỷ lệ nảy mầm khoảng 95,5% cao hơn giống đối chứng HN88 là 95,0%; tỷ lệ sống đạt trên 94,5%; thời gian từ lúc gieo hạt đến lúc phun râu tại các địa phương tham gia mô hình của giống 59 ngày ở vụ xuân 2025; thời gian từ gieo đến thu hoạch bắp tươi của giống nếp lai HN92 trong vụ xuân 2025 là 83 ngày, ngắn hơn so với giống đối chứng HN88 là 4 ngày. Giống ngô nếp lai HN92 có chiều cao cây trung bình vụ xuân 2025 là 183,8 -185,2cm với chiều cao đóng bắp trung bình 69,7-70,7cm. Tại các điểm mô hình trong vụ xuân 2025 cho thấy, giống ngô nếp lai HN92 sinh trưởng phát triển tốt; cây cao trung bình, có độ thuần đồng ruộng tốt; thời gian trỗ cờ, phun râu ngắn và tập trung khoảng 3 ngày, sạch sâu bệnh; năng suất cao. Năng suất trung bình của giống nếp lai HN92 tại các điểm tham gia mô hình đạt từ 15,1-15,8 tấn/ha, cao hơn năng suất giống đối chứng HN88 (13,5 tấn/ha) là 1,9 tấn/ha tương đương 14,1%. Lãi thuần của giống ngô nếp lai HN92 đạt 105.040.000 đồng/ha, cao hơn so với lãi thuần của đối chứng HN88 (86.300.000 đồng/ha) là 18.740.000 đồng/ha.

Bên cạnh thành công trong việc triển khai xây dựng mô hình sản xuất thương phẩm ngô nếp lai HN92 quy mô 30ha, Ban chủ nhiệm đã tổ chức 02 hội thảo đầu bờ và các hình thức tuyên truyền khác nhằm nhân rộng mô hình tới đông đảo bà con quanh vùng triển khai dự án.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu đề tài tại Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông Hải Phòng./.