Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Nghiên cứu đề xuất giải pháp phát triển kinh tế số trên địa bàn thành phố Hải Phòng đến năm 2030 (22/10/2025)

Kinh tế số đang mở ra một kỷ nguyên phát triển mới cho thành phố Hải Phòng, không chỉ tạo ra động lực tăng trưởng bền vững mà còn giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế. Những thành tựu ban đầu về hạ tầng, chính quyền số và doanh nghiệp số cho thấy tiềm năng lớn, đồng thời phản ánh sự nỗ lực nghiêm túc của địa phương trong thực hiện chiến lược chuyển đổi số quốc gia. Tuy nhiên, chặng đường phía trước còn không ít khó khăn, đòi hỏi sự chủ động trong thể chế, sự linh hoạt trong điều hành, và sự đồng hành từ cộng đồng doanh nghiệp, các cơ sở giáo dục – đào tạo cũng như toàn thể người dân. Đặc biệt, việc xác định đúng trọng tâm – trọng điểm, triển khai các giải pháp một cách đồng bộ, và đảm bảo tính bao trùm sẽ là chìa khóa để Hải Phòng không chỉ bắt kịp mà còn có thể vươn lên nhóm dẫn đầu về kinh tế số tại Việt Nam vào năm 2030.

Theo công bố của Tổng cục Thống kê năm 2025, quy mô kinh tế số theo GRDP của Hải Phòng năm 2024 đạt 27,19% đứng thứ 4 toàn quốc. Tuy nhiên quy mô kinh tế số của Hải Phòng được cấu thành chủ yếu từ một số ngành chủ chốt và phần lớn đến từ doanh nghiệp FDI, đây là hệ quả của việc quy hoạch bài bản và chính sách thu hút hợp lý cộng với vị trí thuận tiện cho dịch vụ logistics. Ứng dụng công nghệ thông tin, và chuyển đổi số trong doanh nghiệp đã có sự tăng trưởng, nhưng vẫn còn rất hạn chế về quy mô, tính hệ thống và sự đồng bộ. Với mục tiêu đề xuất hệ thống giải pháp phát triển kinh tế số trên địa bàn thành phố Hải Phòng đến năm 2030. Năm 2024, Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng phê duyệt triển khai nhiệm vụ KH&CN cấp thành phố: “Nghiên cứu đề xuất giải pháp phát triển kinh tế số trên địa bàn thành phố Hải Phòng đến năm 2030”, đề tài do Trường Đại học Kinh tế Quốc dân chủ trì, thực hiện từ 08/2024-07/2025.

Thực trạng chất lượng lao động của thành phố Hải Phòng.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, Hải Phòng là một địa phương có hạ tầng số phát ttriển mạnh mẽ, mạng 4G và 5G đã bao phủ hầu hết địa giới hành chính. Nâng cao mức độ sử dụng dịch vụ trực tuyến được thực hiện trên cơ sở hạ tầng số hiện đại, đồng bộ cùng với nhận thức đầy đủ của người dân và doanh nghiệp về lợi ích của sử dụng dịch vụ trực tuyến. Hạ tầng số tốt kết hợp các chính sách phổ cập phương tiện số đã tạo điều kiện cho việc truy cập internet được dễ dàng và qua đó, mọi người sử dụng mạng xã hội như là một kênh truyền thông chính giúp kết nối các thành viên trong mạng lưới với nhau. Các mạng xã hội không còn chỉ là nơi chia sẻ thông tin mà còn được khởi tạo thành nơi quảng bá sản phẩm, dịch vụ và trở thành kênh bán hàng chính của nhiều cơ sở. Số lượng dịch vụ hành chính công trực tuyến toàn trình đang được hoàn thiện tạo sự thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp thực hiện các giao dịch. Phát triển hạ tầng kỹ thuật số đồng bộ, thông minh là giải pháp cốt lõi giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế số địa phương, thành phố vẫn cần tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng số tại các khu công nghiệp mới, khu đô thị ven biển, bảo đảm tất cả doanh nghiệp được tiếp cận mạng tốc độ cao và ổn định; quan tâm xây dựng và vận hành Trung tâm Dữ liệu vùng. Trung tâm này cần có năng lực kết nối với các tỉnh lân cận như Quảng Ninh, và Hưng Yên để hình thành trục liên kết trong logistics, y tế, giáo dục và quản lý môi trường. Ngoài ra cần hoàn thiện trung tâm điều hành an toàn thông tin (SOC), nhằm đồng bộ dữ liệu của các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân với kho dữ liệu điện tử quốc gia.

Phạm vi của kinh tế số.

Để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế số đến năm 2030 theo như Nghị quyết số 03/NQ-TU của Thành ủy thành phố Hải Phòng, việc nâng cao mức độ sử dụng dịch vụ trực tuyến cần được thúc đẩy trong thời gian tới. Đồng thời, kỹ năng số và nguồn nhân lực số là những yếu tố cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của hoạt động chuyển đổi số mà nó là nền tảng cho kinh tế số, xã hội số và chính quyền số. Hải Phòng có nhiều thế mạnh để phát triển kỹ năng số và phát triển nhân lực số. Trên địa bàn có các trường đại học và cao đẳng uy tín và thêm nữa thành phố có tới hơn 45% dân số trong độ tuổi lao động đây là những điểm lợi thế tuyệt với cho sự phát triển các chương trình đào tạo bổ sung kiến thức, cũng như đào tạo bằng cấp chuyên sâu.Tuy nhiên đề có thể cập nhật thêm các kiến thức mới, hiện đại của nhân loại, thành phố cần khuyến khích các cơ sở đào tạo liên kết với các trường lớn trên cả nước và quốc tế để đào tạo và xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, những người có thể đảm bảo vị trí chuyến gia và gánh trọng trách đào tạo nguồn nhân lực cho địa phương trong thời gian tới. Các chính sách thu hút nhân tài cũng là một vấn đề cần quan tâm và xây dựng cơ chế đủ thông thoáng để thu hút các nguồn lực chất lượng cao đến với Hải Phòng.

Phát triển kinh tế số đòi hỏi sự quyết tâm và vào cuộc của cả hệ thống chính trị để đạt được mục tiêu đã đề ra theo Quyết định số 411/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ “Phê duyệt Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. So với các địa phương khác trên cả nước, Hải Phòng còn nhiều dư địa để phát triển kinh tế số, do có lợi thế nằm ở cửa ngõ cảng biển của miền Bắc kết nối với toàn cầu. Tỉ lệ giá trị gia tăng kinh tế số của Hải Phòng trên GRDP thuộc tốp cao của cả nước. Quy mô kinh tế số của thành phố, phần lớn đóng góp bởi ngành kinh tế số lõi, trong đó tập trung vào ngành Công nghiệp chế biến chế tạo - ngành Sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học. Nhưng quy mô kinh tế số lan toả lại chưa xứng tầm với vị thế và quy mô phát triển kinh tế của Hải Phòng. Trên cơ sở những lợi thế và tiềm lực, báo cáo này đã chỉ ra những giải pháp để Hải Phòng có thể nghiên cứu áp dụng làm gia tăng sự đóng góp của kinh tế số trong GRDP thành phố, hoàn toàn có khả năng đạt được mục tiêu kinh tế số chiếm 35% GRDP vào năm 2025 và tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong những năm tiếp theo.

Thành công của việc phát triển kinh tế số tại Hải Phòng phụ thuộc vào sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp và người dân. Cần có sự đầu tư chiến lược vào hạ tầng số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và tạo ra môi trường thuận lợi để các doanh nghiệp công nghệ phát triển. Bốn ngành trọng điểm được xác định - công nghiệp chế tạo và cảng biển thông minh, thương mại điện tử, dịch vụ logistics thông minh và công nghệ thông tin - có tiềm năng lớn để trở thành những trụ cột của nền kinh tế số Hải Phòng. Việc triển khai đồng bộ các giải pháp đã đề xuất sẽ giúp thành phố không chỉ đạt được các mục tiêu kinh tế mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân và tăng cường vị thế cạnh tranh trong khu vực.

Nghiên cứu đã phân tích toàn diện thực trạng phát triển kinh tế số tại thành phố Hải Phòng và xác định được những thế mạnh, hạn chế cũng như tiềm năng phát triển. Kết quả cho thấy Hải Phòng có nhiều lợi thế về vị trí địa lý, hạ tầng giao thông và quyết tâm chính trị, tuy nhiên vẫn gặp khó khăn về nguồn nhân lực, tài chính và cơ chế chính sách. Hệ thống 5 nhóm giải pháp được đề xuất tập trung vào các trọng tâm: hoàn thiện cơ chế chính sách, phát triển hạ tầng số, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số và xây dựng các ngành kinh tế số ưu tiên. Các giải pháp này được thiết kế đồng bộ, có tính khả thi cao và phù hợp với điều kiện thực tế của Hải Phòng. Để triển khai thành công các giải pháp, thành phố cần có lộ trình rõ ràng với 3 giai đoạn: giai đoạn 2024-2025 tập trung xây dựng nền tảng pháp lý và hạ tầng cơ bản; giai đoạn 2026-2028 đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện; giai đoạn 2029- 2030 hoàn thiện hệ sinh thái kinh tế số và nâng cao năng lực cạnh tranh. Các giải pháp được đề xuất tập trung vào 6 trụ cột chính: giáo dục-đào tạo phân tầng, truyền thông đa kênh, xây dựng hạ tầng hỗ trợ, thúc đẩy ứng dụng thực tế, đảm bảo an toàn bảo mật và lộ trình triển khai bài bản.

Mặc dù Hải Phòng đã có được những bước tiến nhanh trong phát triển kinh tế số, nhưng có thể nhận thấy vẫn còn nhiều điểm nghẽn để đảm bảo an toàn thông tin. Hạ tầng viễn thông và công nghệ thông tin vẫn phải nỗ lực hơn nhằm đáp ứng được yêu cầu phát triển nhanh của thành phố. Hệ thống các cơ sở dữ liệu dùng chung chưa đạt được như kỳ vọng. Hệ thống cơ sở dữ liệu của thành phố tuy vượt trội nhiều địa phương, xong còn cần nhiều điều chỉnh để phục vụ công tác quản lý điều hành được sát với thực tế. Việc quản lý, khai thác và sử dụng cơ sở dữ liệu cần được chuẩn hoá với những quy định rõ ràng để tránh rò rỉ thông tin nhạy cảm, thông tin mang tầm chiến lược. Nhân lực số có yếu và thiếu, việc nâng cao số lượng và chất lượng nhân lực công nghệ thông tin cho thành phố là điều tiên quyết phải làm. Song song với đó là việc rà soát và xây dựng hệ thống thông tin đồng bộ, có các quy chuẩn và tiêu chuẩn rõ ràng. Công tác đánh giá rủi ro và quy trình xử lý cần được thực hiện một cách thường xuyên. Thành phố cũng cần thiết lập, duy trì với các tổ chức, cá nhân chuyên gia về an toàn thông tin.

Tựu chung lại, chuyển đổi số toàn diện trên cả ba trụ cột Chính quyền số, Kinh tế số, Xã hội số là con đường tất yếu để Việt Nam nói chung và Hải Phòng nói riêng bứt phá trong kỷ nguyên 4.0. Chính quyền số hiệu lực sẽ tạo môi trường thuận lợi và niềm tin cho doanh nghiệp và người dân; Kinh tế số phát triển sẽ mang lại thịnh vượng kinh tế và động lực cải thiện dịch vụ công; còn Xã hội số văn minh sẽ đảm bảo mọi người dân được hưởng lợi, đóng góp tích cực vào tiến trình chuyển đổi. Thực tiễn tại Hải Phòng cho thấy, khi có quyết tâm chính trị cao, hành động đồng bộ và sự tham gia của toàn dân, địa phương có thể vươn lên nhóm dẫn đầu về chuyển đổi số, tạo nền tảng cho phát triển bền vững. Ba trụ cột số gắn kết chặt chẽ như kiềng ba chân – thiếu một chân sẽ không vững. Vì vậy, bài học rút ra là cần đầu tư đồng đều, tăng cường mối liên kết giữa Chính quyền số, Kinh tế số và Xã hội số để hình thành một hệ sinh thái số hài hòa và toàn diện.

Việc sáp nhập địa phương mở rộng cơ hội phát triển kinh tế - xã hội cho các đơn vị hành chính mới thành lập. Hải Phòng có thêm cơ hội mở rộng quỹ đất để phát triển các khu công nghiệp, khu kinh tế và khu đô thị mới và mang thêm cả văn hoá và lực lượng lao động. Tuy nhiên, sự sáp nhập này hoà loãng quy mô kinh tế số theo GRDP. Đề tài đã chỉ ra một số ngành kinh tế có quy mô kinh tế số theo GRDP ngành cao và một số ngành lợi thế của Hải Phòng để lãnh đạo thành phố cân nhắc xây dựng các chiến lược phát triển cho địa phương đạt được các mục tiêu tăng trưởng như chính phủ kỳ vọng.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu tại Trung tâm Công nghệ thông tin và truyền thông Hải Phòng.