Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Nghiên cứu chọn tạo giống lạc có hàm lượng dầu cao (18/11/2024)

Đề tài “Nghiên cứu chọn tạo giống lạc có hàm lượng dầu cao” do Viện Nghiên cứu Dầu và Cây có dầu chủ trì thực hiện, TS. Lê Công Nông làm chủ nhiệm, được thực hiện ở các tỉnh phía Nam (Long An, Tây Ninh và Bình Thuận), các tỉnh phía Bắc (Hà Nội, Vĩnh Phúc và Nghệ An) từ năm 2019 đến năm 2023.

Triển khai đề tài, nhóm tác giả tiến hành nghiên cứu chọn tạo giống lạc có hàm lượng dầu cao >50%; nghiên cứu xây dựng quy trình kỹ thuật gieo trồng giống lạc mới và xây dựng mô hình sản xuất giống lạc mới. Theo đó, đã tiến hành đánh giá tập đoàn 50 mẫu dòng/giống tại phía Nam, đã tuyển chọn được vật liệu 5 giống bố và 4 giống mẹ tiến hành lai hữu tính. Qua đánh giá, chọn lọc và so sánh, đã xác định được 4 dòng lạc lai triển vọng gồm L1904-30, L1915-41, L1917-47, L1904-32 có hàm lượng dầu >50%. Từ đó nghiên cứu tiếp tục tiến hành khảo nghiệm diện hẹp, diện rộng và chọn được dòng lạc VD11 (đặt tên từ dòng L1904-32) có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt, thích nghi với vùng sinh thái, năng suất đạt từ 3,51-3,81 tấn/ha, cao hơn giống lạc đối chứng ở các địa phương 19-23,3%, hàm lượng dầu đạt trung bình 54,47%, phù hợp đưa vào sản xuất tại các tỉnh Tây Ninh, Long An và Bình Thuận.

Chọn lọc dòng lai có hàm lượng dầu >50% thế hệ F2 năm 2020 tại thị xã Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.

Ở phía Bắc, tiến hành đánh giá tập đoàn 60 mẫu dòng/giống, chọn được 5 giống lạc xử lý đột biến. Quá trình chọn lọc, đánh giá, so sánh, đã xác định được 6 dòng lạc đột biến triển vọng có hàm lượng dầu >50% gồm L14-180/2, L27-220/2, L27-250/3, L29-200/4, SL-220/2 và TQV74-250/1. Từ đó tiến hành khảo nghiệm diện hẹp, diện rộng và chọn được dòng lạc LDT3 (đặt tên từ dòng L27-220/2) có đặc điểm hình thái, sinh trưởng phát triển tốt. Số quả 3 hạt chiếm tỷ lệ cao >80%, năng suất thực thu đạt 3,65-3,92 tấn/ha, vượt giống đối chứng L14 từ 12-17,7%, hàm lượng dầu đạt 51,19%, phù hợp để đưa vào sản xuất tại các tỉnh thành Vĩnh Phúc, Nghệ An, Hà Nội.

Nghiên cứu tiếp tục xây dựng biện pháp kỹ thuật canh tác cho giống lạc VD11 ở các tỉnh phía Nam trong vụ Đông Xuân 2022-2023 và Hè Thu 2023; xác định thời điểm gieo thích hợp ở vụ Đông Xuân từ 01/12 - 17/12 và vụ Hè Thu từ 02/5 - 18/5, mật độ 25-30 cây/m² (gieo 1 hạt/hốc) với công thức phân bón gồm 50 kg N/ha  + 105 kg P₂O₅/ha + 90 kg K₂O/ha, thích hợp cho canh tác tại 3 tỉnh Long An, Tây Ninh và Bình Thuận đạt năng suất cao và hiệu quả kinh tế nhất. Xây dựng biện pháp kỹ thuật canh tác cho giống lạc LDT3 thời điểm gieo thích hợp ở vụ Xuân từ 10/02 - 20/02; vụ Hè Thu từ 01/6 - 30/6, mật độ 35 cây/m² (gieo 1 hạt/hốc) và công thức phân bón 50 kg N/ha +  90 kg P₂O₅/ha + 75 kg K₂O/ha cho canh tác tại 3 tỉnh thành Vĩnh Phúc, Nghệ An và Hà Nội đạt năng suất cao và hiệu quả kinh tế nhất.

Theo Ban chủ nhiệm nhiệm vụ, kết quả nghiên cứu đề tài đã xây dựng được 3 mô hình sản xuất giống lạc VD11 ở 3 tỉnh phía Nam (Long An, Tây Ninh và Bình Thuận) với quy mô diện tích 15ha (5ha/mô hình) năng suất đạt 3,54 - 3,71 tấn/ha, cao hơn so với mô hình giống lạc phổ biến tại địa phương (2,83 - 3,10 tấn/ha), đạt hiệu quả kinh tế hơn và phù hợp với điều kiện nông hộ. Lợi nhuận từ việc canh tác giống lạc VD11 đạt 62.922.000 - 76.942.000 đồng/ha/vụ, cao hơn so với giống đối chứng canh tác theo quy trình tại địa phương từ 20.213.000 - 21.983.000 đồng/ha/vụ. Xây dựng 3 mô hình sản xuất giống lạc LDT3 ở 3 tỉnh thành phía Bắc (Hà Nội, Vĩnh Phúc và Nghệ An) đạt năng suất thực thu từ 3,60 - 3,70 tấn/ha, vượt giống đối chứng L14 (3,10 - 3,25 tấn/ha), lợi nhuận đạt từ 70.825.000 - 73.825.000 đồng/ha/vụ, cao hơn so với giống đối chứng canh tác theo quy trình tại địa phương từ 12.000.000 - 15.000.000 đồng/ha/vụ.

Nghiên cứu cũng ban hành 02 quy trình canh tác cho giống lạc mới, gồm: “Quy trình canh tác giống lạc VD11 cho các tỉnh vùng Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long và Duyên hải Nam Trung Bộ” theo Quyết định số 69/QĐ-VD-KH ngày 8/11/2023 và “Quy trình kỹ thuật thâm canh giống lạc LDT3 cho các tỉnh phía Bắc” theo Quyết định số 290/QĐ-VDTKH ngày 30/11/2023. Đã đào tạo được 01 thạc sỹ chuyên ngành Khoa học cây trồng tại Trường Đại học Nông lâm TP HCM. Tên đề tài: “Khảo nghiệm 10 giống đậu phộng (Arachis hypogaea L.) có triển vọng và xác định khoảng cách trồng thích hợp tại tỉnh Tây Ninh”. 

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu dự án tại Trung tâm Thông tin, Thống kê khoa học và công nghệ Hải Phòng hoặc Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia./.