Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Nghiên cứu, đề xuất Chương trình Phát triển khoa học và công nghệ biển thành phố Hải Phòng đến năm 2030 (15/08/2025)

Là một trong những thành phố cảng biển lớn của cả nước, có vị thế địa lý, chính trị quan trong bậc nhất trong công cuộc bảo vệ an ninh quốc gia và phát triển kinh tế đất nước, ngoài việc quán triệt và thực hiện các chỉ thị, nghị quyết chung, Hải Phòng đã và đang thực hiện Nghị quyết 45 của Bộ Chính trị về Xây dựng và phát triển Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, với nhiều nội dung liên đến phát triển kinh tế biển. Trong thời gian qua, thành phố đã có nhiều bước đi đột phá, quyết liệt, dần khẳng định vị thế và vai trò trong sự phát triển kinh tế - xã hội chung của cả nước. Bao gồm cả việc xúc tiến thực hiện các chương trình khoa học và công nghệ, làm cơ sở cho các quyết sách để phát triển thành phố. Trước yêu cầu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ Cách mạng Công nghiệp 4.0, việc nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ vào các ngành kinh tế biển của thành phố cần được mở rộng, phát triển, quan tâm đầu tư thích đáng, toàn diện về cả bề rộng, chiều sâu, mang lại hiệu quả thiết thực hơn. Điều đó cho thấy cần có một chương trình hành động bài bản nhằm hiện thực hóa các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, phương hướng về phát triển khoa học, công nghệ biển mà Nghị quyết 36 và Nghị quyết 45 đã đề ra, nhận thức đúng vị trí, vai trò, tầm quan trọng của khoa học, công nghệ đối với phát triển kinh tế biển; thúc đẩy đổi mới, sáng tạo, ứng dụng các thành tựu khoa học, công nghệ tiên tiến, khoa học, công nghệ mới vào quá trình nghiên cứu, hoạt động ở các lĩnh vực liên quan đến biển và hải đảo của thành phố.

Để khoa học và công nghệ (KH&CN) biển trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội của thành phố nhằm đưa Hải Phòng trở thành thành phố công nghiệp, hiện đại, thông minh, bền vững tầm cỡ khu vực Đông Nam Á, Hải Phòng phải từng bước trở thành trung tâm nghiên cứu, ứng dụng và phát triển KH&CN biển của cả nước; trung tâm quốc tế dẫn đầu khu vực về đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng và phát triển khoa học - công nghệ với các lĩnh vực (1) điều tra cơ bản, sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; năng lượng biển; ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai; (2) kinh tế hàng hải (hàng hải, đóng tàu, cảng biển, dịch vụ cảng biển, logistics…); (3) thủy sản (nuôi trồng, khai thác, chế biến hải sản...); (4) Du lịch biển; văn hóa biển; quản lý, hoạch định phát triển bền vững kinh tế biển; quốc phòng – an ninh, đối ngoại liên quan tới biển, đảo; động lực biển, chăm sóc sức khỏe nhân dân, công nghiệp ven biển, năng lượng tái tạo công nghiệp hóa chất biển, dược phẩm biển, sử dụng nước biển,... vào năm 2030. Như vậy, việc triển khai đề tài Nghiên cứu, đề xuất Chương trình Phát triển khoa học và công nghệ biển thành phố Hải Phòng đến năm 2030 là bước đi quan trọng, là cơ sở góp phần đưa khoa học, công nghệ biển phát triển lên tầm cao mới, thật sự là phương tiện, động lực phát triển kinh tế biển, bảo vệ môi trường, bảo đảm an toàn, chăm sóc sức khỏe nhân dân và bảo vệ chủ quyền biển, đảo của thành phố nói riêng và cả nước nói chung. Đề tài do Trường Đại học Hàng Hải Việt Nam chủ trì thực hiện, PGS.TS. Nguyễn Thanh Sơn làm chủ nhiệm.

Bên cạnh nghiên cứu tổng quan về phát triển kinh tế biển, KH&CN biển và phát triển KH&CN biển; các nghiên cứu quốc tế và trong nước về xây dựng, triển khai các chương trình phát triển KH&CN biển; nhóm nghiên cứu tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng các hoạt động liên quan đến nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ biển. Theo đó, nghiên cứu tiến hành ở lĩnh vực điều tra cơ bản, sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và phòng chống thiên tai; lĩnh vực kinh tế hàng hải; lĩnh vực thủy sản và các lĩnh vực khác. Về đánh giá thực trạng các hoạt động ứng dụng, đổi mới, chuyển giao công nghệ trong các lĩnh vực kinh tế biển được thực hiện ở các lĩnh vực: kinh tế hàng hải, nuôi trồng và khai thác hải sản, công nghiệp ven biển, năng lượng tái tạo và các ngành kinh tế biển mới. Nghiên cứu cũng thực hiện phân tích số liệu điều tra, đánh giá thực trạng tiềm lực KH&CN biển, trong đó đã thống kê được 52 tổ chức có hoạt động KH&CN trên địa bàn thành phố; 38 phòng thí nghiệm, thử nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc gia VILAS; nhân lực KH&CN biển có 4.801 cán bộ, từng bước được trẻ hóa. Kinh phí đầu tư cho lĩnh vực KH&CN biển được chú trọng và liên tục tăng qua các năm. Việc phân tích, đánh giá thực trạng hợp tác quốc tế về KH&CN biển ở các trường đại học, cao đẳng; viện nghiên cứu, tổ chức KH&CN và các cơ quan quản lý, các hội, hiệp hội cũng được nhóm nghiên cứu triển khai.

Nghiên cứu cũng tiến hành phân tích bối cảnh và những yêu cầu đặt ra với KH&CN biển thành phố Hải Phòng đến năm 2030 gồm những yêu cầu về nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ biển; phát triển thị trường, thúc đẩy đổi mới, chuyển giao công nghệ, tăng cường hoạt động đổi mới sáng tạo trong các lĩnh vực kinh tế biển; tăng cường tiềm lực KH&CN biển; phát triển tổ chức KH&CN biển; phát triển nhân lực KH&CN biển; phát triển thông tin KH&CN biển; hợp tác quốc tế về KH&CN biển. Nghiên cứu đề xuất quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển KH&CN biển thành phố Hải Phòng đến năm 2030. Trong đó, mục tiêu tổng quát được nhóm nghiên cứu xác định là: KH&CN biển trở thành một trong các động lực quan trọng phát triển kinh tế - xã hội của thành phố nhằm góp phần đưa Hải Phòng trở thành trung tâm kinh tế biển hiện đại, mang tầm quốc tế, hàng đầu Đông Nam Á, trung tâm quốc tế về đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng và phát triển KH&CN biển. Thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và bảo đảm tính bền vững trong phát triển KH&CN biển tại Hải Phòng, xây dựng thương hiệu biển; tạo được sự bứt phá về khai thác, sử dụng hiệu quả, hợp lý các vùng biển, ven biển và hải đảo; bảo đảm tính khả thi trong huy động và sử dụng nguồn lực, phù hợp với bối cảnh quốc tế và trong nước. Các nhiệm vụ phát triển KH&CN biển thành phố Hải Phòng đến năm 2030 được nhóm nghiên cứu đưa ra gồm: nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ biển; nhiệm vụ ứng dụng, đổi mới, chuyển giao công nghệ trong các lĩnh vực kinh tế biển chủ yếu; nhiệm vụ phát triển tiềm lực KH&CN biển; hợp tác quốc tế về KH&CN biển.

Bên cạnh đó, 06 giải pháp được nhóm nghiên cứu đề xuất gồm: Giải pháp xây dựng cơ chế chính sách hoàn thiện môi trường pháp lý hỗ trợ phát triển KH&CN biển (xây dựng mô hình quản lý nhà nước về phát triển KH&CN của Hải Phòng; giải pháp về chính sách khuyến khích nghiên cứu phát triển KH&CN biển; chính sách thu hút đầu tư cho phát triển KH&CN biển); Giải pháp phát triển thị trường, thúc đẩy đổi mới, chuyển giao công nghệ, tăng cường hoạt động đổi mới sáng tạo trong các lĩnh vực kinh tế biển (nâng cao năng lực nghiên cứu; phát triển thị trường KH&CN; nâng cao khả năng hấp thụ, làm chủ và nhu cầu đổi mới công nghệ ở các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực liên quan đến biển; các giải pháp về cơ chế chính sách hỗ trợ đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực kinh tế biển); Giải pháp tăng cường tiềm lực KH&CN biển (phát triển tổ chức KH&CN biển; phát triển nhân lực KH&CN biển; phát triển thông tin KH&CN biển); Giải pháp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong xây dựng, quản lý, khai thác dữ liệu biển phục vụ phát triển bền vững kinh tế biển (nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics thông qua định hướng về chuyển đổi số nhằm thúc đẩy xuất nhập khẩu, lưu thông hàng hóa; thúc đẩy ứng dụng công nghệ tiên tiến trong quản lý, điều tra, sử dụng hiệu quả tài nguyên biển tại các vùng biển Hải Phòng; thúc đẩy ứng dụng công nghệ tiên tiến trong cảnh báo và dự báo ở vùng biển Hải Phòng; thúc đẩy ứng dụng công nghệ tiên tiến trong cảnh báo và dự báo sự cố môi trường biển, ứng phó với biến đổi khí hậu); Giải pháp tăng cường, đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư phát triển KH&CN biển (khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân tham gia vào nghiên cứu và phát triển thông qua các dự án đối tác công tư; hình thành các mối quan hệ đối tác công tư; phát triển cơ sở hạ tầng nghiên cứu; tạo môi trường kinh doanh thuận lợi; khuyến khích đầu tư nước ngoài; sử dụng công nghệ số để kết nối nhà đầu tư) và Giải pháp thúc đẩy tăng cường hợp tác quốc tế về KH&CN biển (khuyến khích hợp tác quốc tế; thu hút vốn đầu tư nước ngoài để phát triển KH&CN biển tại Hải Phòng). Kết quả nghiên cứu cũng bao gồm Dự thảo Chương trình phát triển KH&CN biển thành phố Hải Phòng đến năm 2030 với các nội dung: các căn cứ xây dựng Chương trình; mục tiêu, nội dung Chương trình; dự kiến sản phẩm, chỉ tiêu đánh giá và tổ chức thực hiện Chương trình.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu dự án tại Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông Hải Phòng./.