Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ trên địa bàn thành phố Hải Phòng đến năm 2030 (29/10/2025)

Hằng năm, trên địa bàn thành phố Hải Phòng có khoảng 2.500 quân nhân hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương. Đây là lực lượng dự bị động viên quan trọng, có vai trò chiến lược trong việc sẵn sàng huy động, bổ sung cho lực lượng thường trực khi có yêu cầu; đồng thời là nguồn nhân lực tiềm năng, góp phần nâng cao chất lượng xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, gắn kết giữa thế trận quốc phòng toàn dân với thế trận an ninh nhân dân trên địa bàn thành phố. Quán triệt sâu sắc các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và Quân đội về thực hiện chính sách hậu phương quân đội, các cấp ủy đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội thành phố Hải Phòng đã tích cực lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ đào tạo nghề, giới thiệu việc làm cho quân nhân xuất ngũ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy tỷ lệ quân nhân xuất ngũ trên địa bàn thành phố có việc làm ổn định còn tương đối thấp. Phần lớn quân nhân sau khi xuất ngũ chưa có công việc phù hợp, ổn định, đời sống còn gặp nhiều khó khăn, thiếu định hướng lâu dài. Nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ nhiều yếu tố: trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp của một bộ phận quân nhân xuất ngũ còn hạn chế; công tác đào tạo nghề còn chưa gắn kết hiệu quả với nhu cầu của thị trường lao động và yêu cầu của doanh nghiệp; chính sách hỗ trợ học nghề, tạo việc làm cho quân nhân xuất ngũ còn thiếu đồng bộ, chậm điều chỉnh theo thực tiễn; các cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn gặp khó khăn về ngân sách, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học; công tác tuyên truyền, tư vấn hướng nghiệp cho quân nhân xuất ngũ còn thiếu thống nhất, chưa phát huy được vai trò kết nối thông tin, hỗ trợ người lao động…

Thực trạng đó đặt ra yêu cầu cấp thiết cần Nghiên cứu đề xuất các giải pháp đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ trên địa bàn thành phố Hải Phòng đến năm 2030. Đây cũng chính là đề tài do Hội Cựu chiến binh thành phố Hải Phòng chủ trì, Thiếu tướng Lưu Xuân Cải - Chủ tịch Hội làm chủ nhiệm.

Đề tài đã hệ thống hóa và luận giải cơ sở lý luận một cách đầy đủ, rõ ràng về đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ, bao gồm các khái niệm liên quan, vai trò, đặc điểm và sự cần thiết phải triển khai công tác này trong bối cảnh hiện nay. Qua đó, góp phần bổ sung cơ sở khoa học cho việc xây dựng và triển khai chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho lực lượng quân nhân xuất ngũ - nguồn lao động có kỷ luật, kỹ năng và tiềm năng phát triển cao.

Đã khảo sát, đánh giá toàn diện, khách quan thực trạng đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ tại thành phố Hải Phòng giai đoạn 2020-2024 trên nhiều khía cạnh: nhu cầu, chính sách, cơ sở đào tạo, nhận thức của các cấp, liên kết hệ thống… Theo đó, giai đoạn 2020-2024, công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ trên địa bàn thành phố Hải Phòng đã đạt được những kết quả bước đầu tích cực, góp phần quan trọng vào quá trình tái hòa nhập cộng đồng, phát triển nguồn nhân lực và bảo đảm an sinh xã hội. Việc tổ chức đào tạo nghề cho quân nhân xuất ngũ ngày càng được chú trọng cả về quy mô, nội dung và hình thức, với sự tham gia của nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp và tổ chức xã hội. Số lượng quân nhân xuất ngũ được hỗ trợ học nghề có xu hướng tăng qua các năm, phản ánh hiệu quả của các chính sách hỗ trợ do các cấp chính quyền triển khai.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, quá trình triển khai cũng còn tồn tại không ít hạn chế. Chất lượng đào tạo chưa thực sự đồng đều giữa các cơ sở; một số ngành nghề đào tạo chưa sát với nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động; tỷ lệ quân nhân xuất ngũ có việc làm ổn định sau đào tạo vẫn còn khiêm tốn. Cơ chế phối hợp giữa các đơn vị quân đội, cơ sở đào tạo nghề và doanh nghiệp còn thiếu chặt chẽ, chưa hình thành được chuỗi liên kết hiệu quả trong đào tạo - giới thiệu việc làm. Công tác tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho quân nhân xuất ngũ trước khi rời quân ngũ vẫn còn mang tính hình thức, chưa thật sự phát huy hiệu quả…

Nguyên nhân của những hạn chế này xuất phát từ nhận thức chưa đầy đủ của một bộ phận cán bộ, cơ quan quản lý và chính quân nhân xuất ngũ về vai trò của đào tạo nghề trong quá trình tái hòa nhập xã hội; nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất còn hạn chế; cơ chế, chính sách chưa đồng bộ... Thực trạng đó đặt ra yêu cầu cấp thiết đòi hỏi thành phố cần thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ.

Từ dự báo bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và xu hướng thị trường lao động đến năm 2030, đề tài đã xác định các yêu cầu đặt ra đối với công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ trong thời gian tới. Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu đề xuất hệ thống 07 nhóm giải pháp đồng bộ và có tính khả thi cao bao gồm:

Một là, tuyên truyền nâng cao nhận thức. Trong đó Về nội dung tuyên truyền, cần bám sát thực tiễn, phù hợp với nhu cầu của quân nhân xuất ngũ. Về hình thức tuyên truyền, cần đa dạng, linh hoạt và phù hợp với từng nhóm đối tượng, từng giai đoạn cụ thể. Về tổ chức thực hiện, phải được triển khai đồng bộ, phù hợp với đặc thù tâm lý, hành vi của quân nhân xuất ngũ (với các nội dung trọng tâm: xây dựng kế hoạch truyền thông chuyên biệt dành cho quân nhân xuất ngũ; tăng cường sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành và chính quyền thành phố trong công tác tuyên truyền; bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ tuyên truyền và tư vấn nghề nghiệp; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông số trong tổ chức tuyên truyền).

Hai là, phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, các đơn vị quân đội, chính quyền các địa phương và đội ngũ quân nhân xuất ngũ. Để thực hiện hiệu quả, thành phố Hải Phòng cần triển khai đồng bộ một số nội dung trọng tâm (phát huy vai trò lãnh đạo của cấp ủy Đảng các cấp; phát huy trách nhiệm điều phối và thực thi chính sách của chính quyền địa phương; nâng cao vai trò lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện của các cấp ủy, chỉ huy đơn vị quân đội; khuyến khích tinh thần tự lực, tự cường và phát huy nội lực của quân nhân xuất ngũ).

Ba là, nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ, trong đó: hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách về đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ; nâng cao năng lực bộ máy thực thi chính sách; phát huy dân chủ trong thực thi chính sách; thiết lập hệ thống giám sát, đánh giá và phản hồi cơ chế, chính sách trên nền tảng dữ liệu số hiện đại, có sự tham gia của các bên liên quan.

Bốn là, thường xuyên chú trọng, tích cực nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo nghề cho quân nhân xuất ngũ, trong đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về đào tạo nghề cho quân nhân xuất ngũ; phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, nghệ nhân, chuyên gia và cán bộ quản lý đào tạo nghề của thành phố; đẩy nhanh chuyển đổi số, chuẩn hóa các điều kiện bảo đảm chất lượng trong hoạt động đào tạo nghề cho quân nhân xuất ngũ; đẩy mạnh gắn kết chặt chẽ đào tạo nghề với doanh nghiệp và thị trường lao động; tăng cường nguồn lực và hiệu quả đầu tư trong đào tạo nghề cho quân nhân xuất ngũ; chủ động và nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế về đào tạo nghề cho quân nhân xuất ngũ.

Năm là, giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ thông qua việc: tăng cường kết nối cung - cầu lao động cho quân nhân xuất ngũ; mở rộng liên kết giữa cơ sở đào tạo nghề với doanh nghiệp tuyển dụng quân nhân xuất ngũ; phát triển mô hình khởi nghiệp, lập nghiệp và tự tạo việc làm theo hướng linh hoạt, phát huy tính chủ động, sáng tạo của quân nhân xuất ngũ; hoàn thiện chính sách và nâng cao hiệu quả thông tin, truyền thông về việc làm cho quân nhân xuất ngũ; tạo cơ hội việc làm cho quân nhân xuất ngũ thông qua hình thức xuất khẩu lao động.

Sáu là, phối hợp, liên kết của các cơ quan quản lý, đơn vị đào tạo nghề trong giải quyết việc làm và việc làm công nghệ cao cho quân nhân xuất ngũ: hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành trong đào tạo nghề và giải quyết việc làm công nghệ cao cho quân nhân xuất ngũ; tăng cường liên kết giữa cơ sở đào tạo nghề với doanh nghiệp; thiết lập hạ tầng thông tin hiện đại hỗ trợ kết nối cung - cầu lao động chất lượng cao; phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội, hiệp hội nghề nghiệp; tăng cường chính sách hỗ trợ trong đào tạo nghề công nghệ cao.

Bảy là, xây dựng mô hình đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ trên địa bàn thành phố Hải Phòng, trong đó triển khai đồng bộ các giải pháp sau: xây dựng Đề án tổng thể cho mô hình đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn đến năm 2045; thiết kế và phát triển mô hình chuyên biệt phù hợp với đặc thù của quân nhân xuất ngũ; thành lập Quỹ hỗ trợ học nghề và khởi nghiệp dành riêng cho quân nhân xuất ngũ; huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực từ Nhà nước, doanh nghiệp và xã hội.

Các giải pháp này được xây dựng trên cơ sở tổng hợp kinh nghiệm thực tiễn từ các địa phương như Hà Nội, Bắc Ninh, Quảng Ninh, kết hợp với điều kiện thực tiễn của thành phố Hải Phòng.

Nhìn chung, công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ không chỉ là nhiệm vụ mang tính nhân văn, mà còn là giải pháp chiến lược thúc đẩy phát triển con người, bảo đảm an ninh trật tự và tăng trưởng kinh tế địa phương. Đây là nội dung quan trọng cần được tiếp tục quan tâm và hoàn thiện trong chính sách phát triển lâu dài.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu đề tài tại Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông Hải Phòng./.