Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Nghiên cứu đề xuất định hướng và giải pháp phát triển Trung tâm Thông tin, Thống kê khoa học và công nghệ đến năm 2030 (15/03/2024)

Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập quy định, Trung tâm Thông tin, Thống kê khoa học và công nghệ (Trung tâm) là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) thành phố Hải Phòng, hoạt động theo cơ chế tự đảm bảo một phần kinh phí chi thường xuyên. Theo Quyết định số 3360/QĐ-UBND ngày 07/10/2022 của Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng về việc giao quyền tự chủ tài chính cho Trung tâm giai đoạn 2022-2026, Trung tâm phải đảm bảo một phần chi thường xuyên từ 10% đến dưới 30%. Tuy nhiên thực tế hiện nay, bên cạnh hoạt động chuyên môn, hoạt động phát triển dịch vụ của Trung tâm còn ít, nguồn thu từ dịch vụ còn hạn chế. Trung tâm gặp nhiều khó khăn do chưa đảm bảo đầy đủ cơ chế hoạt động, nhân lực còn thiếu, năng lực còn hạn chế, điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị chưa đáp ứng đầy đủ để triển khai thực hiện nhiệm vụ và cung cấp dịch vụ cho các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trên địa bàn thành phố. Nhằm nâng cao năng lực hoạt động, bên cạnh thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, phục vụ công tác quản lý nhà nước của Sở KH&CN, đồng thời đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ, đảm bảo tự chủ tài chính, nâng cao thu nhập và phúc lợi cho cán bộ viên chức và người lao động, năm 2023, Trung tâm đã chủ trì triển khai Đề án cấp cơ sở “Nghiên cứu đề xuất định hướng và giải pháp phát triển Trung tâm Thông tin, Thống kê khoa học và công nghệ đến năm 2030”.

Lãnh đạo Sở KH&CN chụp ảnh lưu niệm cùng cán bộ Trung tâm Thông tin, Thống kê KH&CN năm 2020.

Đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của Trung tâm giai đoạn 2020 đến tháng 8/2023 cho thấy, các nhiệm vụ của Trung tâm tập trung vào: truyền thông KH&CN; thông tin tư liệu KH&CN; thống kê KH&CN; nghiên cứu, tư vấn, phản biện, đào tạo, bồi dưỡng, dịch vụ; công nghệ thông tin và chuyên trách về công nghệ thông tin của Sở, ngành KH&CN và các nhiệm vụ khác. Trong đó, hoạt động truyền thông của Trung tâm là một trong những hoạt động chính, là nhiệm vụ có tầm quan trọng hàng đầu, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao. Hoạt động này bao gồm 6 lĩnh vực, trong đó mỗi lĩnh vực đều đòi hỏi nhân lực phải có trình độ chuyên môn và kỹ năng nhất định. Bên cạnh đó, hoạt động Truyền thông cũng nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Sở, Ban Lãnh đạo Trung tâm; sự phối hợp của các Phòng, đơn vị thuộc Sở cũng như các Phòng thuộc Trung tâm, góp phần tạo điều kiện thuận lợi trong việc cập nhật kịp thời các tin tức về hoạt động KH&CN và hoàn thành các nhiệm vụ được giao.

Hoạt động thông tin tư liệu và nghiên cứu cung cấp thông tin KH&CN phục vụ quản lý nhà nước, phục vụ nghiên cứu, triển khai, phục vụ sản xuất và đời sống, tuy nhiên vẫn còn những hạn chế nhất định như: nguồn lực thông tin KH&CN của Trung tâm, nhất là nguồn lực thông tin dạng điện tử còn rất nhỏ bé; số lượng tài liệu KH&CN nghèo nàn, thiếu hẳn mảng tài liệu nước ngoài; các tài liệu phát sinh trong quá trình nghiên cứu triển khai KH&CN cấp cơ sở tại các đơn vị trong thành phố chưa được kiểm soát. Những hạn chế trên bắt nguồn từ công tác xây dựng nguồn lực thông tin KH&CN, phát triển cơ sở dữ liệu, tài liệu dạng in mà chưa quan tâm đến nhu cầu của người dùng trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0. Thêm nữa, kinh phí chi cho phát triển nguồn lực thông tin KH&CN còn hạn chế.

Hoạt động thống kê KH&CN bao gồm 3 hoạt động mang tính nghiệp vụ: Tổ chức và thực hiện xử lý, phân tích, tổng hợp và cung cấp số liệu thống kê KH&CN thuộc lĩnh vực thống kê KH&CN; Tham gia tổ chức thực hiện các cuộc điều tra thống kê KH&CN. Nhìn chung những hoạt động này thời gian qua đã được thực hiện khá tốt mặc dù nhân lực trong lĩnh vực này còn thiếu và yếu, chưa được đào tạo bài bản về chuyên môn. Song với sự nỗ lực vươn lên, tự học hỏi, Trung tâm đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Hoạt động nghiên cứu khoa học, tư vấn phản biện, tổ chức các cuộc hội thảo, tập huấn nghiệp vụ... giúp đa dạng hóa các hoạt động của Trung tâm trong những năm qua. Điều đó chứng tỏ, ngoài những nhiệm vụ chính, Trung tâm còn có khả năng thực hiện thêm một số nhiệm vụ khác nếu được Sở KH&CN thành phố quan tâm đầu tư thêm cơ sở vật chất và nguồn nhân lực. Mặt khác cũng chứng minh rằng, muốn mở rộng phạm vi và thực hiện có hiệu quả các hoạt động, việc phối hợp, liên doanh, liên kết với các cơ quan, đơn vị để triển khai các hoạt động là hết sức cần thiết trong điều kiện hiện nay.

Hoạt động công nghệ thông tin và chuyển đổi số vốn dĩ là những hoạt động mang tính kỹ thuật nhiều hơn. Để những hoạt động này có hiệu quả, nhất thiết phải có 2 nguồn lực cơ bản là con người và các phương tiện, máy móc và thiết bị kỹ thuật. Tuy nhiên trong thời gian qua, với sự cố gắng của đội ngũ cán bộ viên chức Trung tâm, những nhiệm vụ do Sở KH&CN và thành phố giao cho Trung tâm thực hiện đều hoàn thành với những mức độ khác nhau. Đây là kết quả bước đầu đáng ghi nhận. Nghiên cứu chỉ ra, để hoạt động này đi vào chiều sâu và có tính bền vững, trong thời gian tới, Trung tâm cần thực hiện: đào tạo, bồi dưỡng nhân lực chuyên sâu về công nghệ thông tin; bồi dưỡng những kỹ năng, kiến thức chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo cho toàn thể đội ngũ cán bộ, viên chức trung tâm vàquan tâm đầu tư cơ sở vật chất, máy móc và các phương tiện kỹ thuật.

Về hoạt động dịch vụ, hoạt động này được thực hiện trên 3 lĩnh vực chính: Hoạt động dịch vụ lĩnh vực truyền thông KH&CN; Hoạt động dịch vụ Thống kê - Tư liệu và nghiên cứu và Hoạt động dịch vụ Công nghệ thông tin. Các hoạt động dịch vụ tuy mới bước đầu được triển khai, song với những kết quả đã đạt được cho thấy, đây là cơ sở, tiền đề để trong thời gian tới, Trung tâm xúc tiến các hoạt động dịch vụ có thu nhằm đảm bảo thực hiện mục tiêu từng bước tự chủ về tài chính. Tuy nhiên, dịch vụ truyền thông vốn là thế mạnh của Trung tâm nhưng lại khai thác chưa có hiệu quả, còn rất khiêm tốn. Nguyên nhân là các hoạt động này đều nằm trong các kế hoạch thực hiện nhiệm vụ hàng năm và được ngân sách nhà nước hỗ trợ kinh phí. Hoạt động dịch vụ công nghệ thông tin tuy mới được triển khai, song hiệu quả không cao, chủ yếu phục vụ cho các hoạt động tác nghiệp của Sở, chưa mở rộng ra bên ngoài. Điều này xuất phát từ nhân lực công nghệ thông tin, nhất là nhân lực có chuyên môn cao còn rất thiếu. Đội ngũ nhân lực công nghệ thông tin hiện nay không thể đảm đương được những nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi trình độ chuyên môn cao. Thêm vào đó, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho hoạt động công nghệ thông tin rất lạc hậu, đã xuống cấp do không được đầu tư trong nhiều năm qua. Đây chính là những nguyên nhân cơ bản, hạn chế đến hiệu quả hoạt động dịch vụ công nghệ thông tin.

Bên cạnh đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của Trung tâm giai đoạn 2020 đến tháng 8/2023, đề án cũng nghiên cứu định hướng, cơ hội, thách thức và yêu cầu đặt ra đối với việc phát triển Trung tâm đến năm 2030 trên cơ sở đánh giá bối cảnh trong nước và quốc tế từ tác động của cách mạng công nghiệp 4.0, KH&CN và kinh tế tri thức. Với định hướng trở thành đơn vị đi đầu trong việc áp dụng, giới thiệu, tư vấn các công nghệ, sản phẩm mới về chuyển đổi số, công nghệ thông tin, viễn thông, tự động hóa cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn thành phố; là nơi lưu trữ cơ sở dữ liệu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trung tâm chuyển đổi số cấp vùng; thực hiện tự chủ 70% đến năm 2030 theo Quyết định số 3360/QĐ-UBND ngày 07/10/2022 của Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng, Trung tâm cũng xây dựng định hướng phát triển tiềm lực thông tin, thống kê KH&CN cụ thể cho từng hoạt động: hoạt động tổ chức của Trung tâm; hoạt động truyền thông; phát triển nguồn lực thông tin; hoạt động công nghệ thông tin, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo; phát triển hoạt động liên kết, hợp tác; phát triển các sản phẩm và dịch vụ của Trung tâm.

Các nhiệm vụ và giải pháp phát triển Trung tâm đến năm 2030 đã được nhóm nghiên cứu đưa ra gồm: Hoàn thiện thể chế, chính sách liên quan đến tổ chức và hoạt động của Trung tâm; Tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy của Trung tâm, bảo đảm đủ năng lực hoàn thành nhiệm vụ được giao; Giải pháp phát triển tiềm lực của Trung tâm (xây dựng đội ngũ cán bộ, viên chức của Trung tâm đủ về số lượng, bảo đảm về chất lượng, không ngừng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Trung tâm; bảo đảm các điều kiện về kinh phí, cơ sở vật chất, phương tiện làm việc cho Trung tâm; phát triển hoạt động truyền thông; phát triển nguồn lực thông tin; phát triển hoạt động công nghệ thông tin, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo); Giải pháp phát triển hoạt động liên kết, hợp tác (ký kết các thỏa thuận liên kết, hợp tác với các cơ quan thông tin trung ương; đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động thông tin, thống kê KH&CN; tăng cường kết nối, tiếp cận với mọi nguồn thông tin, đặc biệt là nguồn thông tin chính thống, tổng hợp, phân loại thành từng chủ đề, nâng cao hiệu quả của việc tìm kiếm thông tin; kết nối để khai thác thông tin KH&CN qua mạng VISTA; liên kết, tham gia mạng VinaREN; tiếp tục mở rộng mạng lưới thông tin KH&CN; tăng cường các cuộc hội thảo, tập huấn nghiệp vụ; tổ chức các đợt tham quan, tìm hiểu, trao đổi kinh nghiệm với các trung tâm thông tin, thống kê của các địa phương) và giải pháp phát triển các sản phẩm và dịch vụ của Trung tâm. 

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài tại Trung tâm Thông tin, Thống kê khoa học và công nghệ Hải Phòng./.