Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Nghiên cứu đề xuất giải pháp hoàn thiện dịch vụ hành chính công ở thành phố Hải Phòng (16/01/2024)

Quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế đòi hỏi đất nước ta phải tiến hành những sự thay đổi lớn, trong đó có sự thay đổi về cải cách hành chính (CCHC) với trọng tâm là dịch vụ hành chính công (DVHCC). DVHCC có tác dụng chủ yếu là: dẫn đường, quản chế, phục vụ và giúp đỡ. Trong điều kiện Việt Nam đang tiến hành xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, vai trò của nhà nước là phát huy năng lực quản lý công cộng mang tính quyền uy, cưỡng chế để xử lý, điều hòa các quan hệ xã hội và lợi ích xã hội, đảm bảo cho xã hội vận hành tốt, không chệch hướng xã hội chủ nghĩa. Mặt khác, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế đi đôi với đảm bảo sự công bằng, các chính sách an sinh xã hội, “Nhà nước kiến tạo, nhà nước của dân, do dân và vì dân” trở thành động lực cho sự phát triển, tạo điều kiện khẳng định tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa. DVHCC còn có tác dụng giúp đỡ, là sự giúp đỡ của nhà nước đối với các địa phương nghèo, những người có hoàn cảnh khó khăn, như giúp đỡ người nghèo, cứu tế xã hội, phúc lợi xã hội, bảo hiểm xã hội, y tế.

Với thành phố Hải Phòng, việc cung ứng DVHCC có một số tiến bộ, đáp ứng yêu cầu cơ bản cho sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. Nhân dân và doanh nghiệp được tạo thuận lợi và dễ dàng hơn trong việc giải quyết với cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, việc cung ứng DVHCC ở Hải Phòng vẫn còn nhiều vấn đề phải giải quyết để tiến tới mục tiêu xây dựng DVHCC trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Theo đó, Trường Chính trị Tô Hiệu Hải Phòng đã chủ trì thực hiện đề tài: "Nghiên cứu đề xuất giải pháp hoàn thiện dịch vụ hành chính công ở thành phố Hải Phòng", được tư vấn, đánh giá kết quả thực hiện tại Sở Khoa học và Công nghệ thành phố vào tháng 12/2022.

Hải Phòng phấn đấu 100% TTHC đủ điều kiện triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 4.

Trong một số lĩnh vực, các thủ tục và quy trình cung ứng DVHCC chưa được công khai, minh bạch, gây trở ngại cho người dân và doanh nghiệp. Công khai, minh bạch là yếu tố quan trọng của một nền hành chính công, vươn tới mục tiêu phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân. Cách thức tổ chức bộ máy hành chính chưa khoa học, còn cồng kềnh, vẫn còn những biểu hiện tập trung quan liêu và phân tán. Chưa tạo ra được những cơ chế, chính sách tài chính phù hợp với hoạt động của cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, tổ chức làm cung ứng DVHCC. Đồng thời vẫn không phát huy được tính tích cực, tự giác của các cơ quan tổ chức hành chính và cán bộ công chức. 

Nghiên cứu đánh giá thực trạng DVHCC ở thành phố Hải Phòng cho thấy, chất lượng DVHCC ở thành phố Hải Phòng trong thời gian qua đã có sự chuyển biến và đem lại kết quả: Đã thực hiện phân cấp quản lý kịp thời và có hiệu quả giữa thành phố, quận, huyện, xã, phường trong giải quyết các vấn đề về DVHCC; Đã thực hiện áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO vào hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước; Thực hiện cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” ở các sở, quận, huyện, xã, phường. Điều này đã góp phần tạo bước chuyển căn bản trong quan hệ và thủ tục giải quyết công việc giữa cơ quan hành chính nhà nước với tổ chức, công dân, giảm phiền hà cho các tổ chức, công dân, hạn chế tệ quan liêu, tham nhũng, cửa quyền của cán bộ, công chức, được đông đảo nhân dân đồng tình, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước được nâng cao. Kết quả kiểm tra tại các cơ quan, đơn vị cho thấy, 100% các cơ quan, đơn vị trên địa bàn thành phố đã công khai quy trình, TTHC, quyền và nghĩa vụ của công dân, tổ chức, doanh nghiệp, danh sách cán bộ, công chức có trách nhiệm giải quyết công việc. 100% cán bộ, công chức đeo thẻ khi tiếp công dân. 100% các đơn vị có đường dây nóng, hộp thư góp ý để tiếp nhận phản ánh, thắc mắc, kiến nghị. Có thể khẳng định việc thực hiện cơ chế “một cửa” và “một cửa liên thông” là biện pháp hữu hiệu để cải cách TTHC nhằm góp phần giảm các hiện tượng tiêu cực, nhũng nhiễu của cán bộ, công chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của chính quyền, từng bước đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển kinh tế - xã hội thành phố.

Quy trình thực hiện dịch vụ công trực tiếp và trực tuyến tại Hải Phòng.

Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, chất lượng DVHCC ở thành phố Hải Phòng vẫn còn những hạn chến như: Tổ chức và công dân phải đi đến nhiều nơi để nộp hồ sơ, thủ tục về DVHCC cần giải quyết; Một số TTHC liên quan đến các DVHCC cấp huyện vẫn chưa được thống nhất và phù hợp với thực tiễn; Một số bất cập trong đội ngũ công chức làm việc tại Bộ phận một cửa. Nguyên nhân của những hạn chế này là do cơ cấu tổ chức và cơ chế cung ứng DVHCC còn nhiều hạn chế, gây khó khăn đối với tổ chức và công dân; chất lượng đội ngũ công chức cung ứng DVHCC vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của tổ chức và công dân, động lực thúc đẩy công chức làm việc vẫn còn hạn chế; hoạt động cung ứng DVHCC chưa bắt kịp với sự thay đổi ngày càng mạnh mẽ của xã hội; quá trình tiếp cận mô hình Chính phủ điện tử còn chậm so với các quốc gia trên thế giới nói chung và các địa phương phát triển ở nước ta nói riêng.

Từ thực trạng chất lượng DVHCC tại thành phố Hải Phòng, để đáp ứng yêu cầu phát triển thành phố trong thời gian tới, nhóm nghiên cứu đã đưa ra các nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện DVHCC ở thành phố giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030 gồm:

Một là, giải pháp về cơ chế, chính sách, vấn đề lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp. Trong đó, cần tiếp tục xây dựng và hoàn thiện thể chế hành chính nhà nước đồng bộ, hiện đại trên tất cả các lĩnh vực, trọng tâm là thể chế về tổ chức bộ máy, về quản lý cán bộ, công chức, viên chức; tiếp tục quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có tính chuyên nghiệp cao, năng lực sáng tạo, phẩm chất đạo đức tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng; có chính sách đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước, phát triển chính phủ điện tử, hướng tới chính phủ số nhằm bảo đảm hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn và là tiền đề nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong hội nhập quốc tế; phát huy dân chủ trong quy trình hoạch định chính sách…

Hai là, giải pháp hoàn thiện quy trình cung ứng DVHCC. Việc hoàn thiện quy trình cung ứng DVHCC phải đáp ứng yêu cầu: đảm bảo quy định của pháp luật; dễ thực hiện và phối hợp thực hiện của cơ quan hành chính; thuận tiện, công khai, minh bạch, không chồng chéo; tiết kiệm thời gian cho tổ chức và công dân; đáp ứng được yêu cầu sử dụng các trang thiết bị, công nghệ hiện đại.

Ba là, giải pháp hoàn thiện tổ chức nhân sự và nâng cao tinh thần trách nhiệm, trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức tham gia vào quá trình cung ứng DVHCC. Mở rộng áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO trong cung ứng DVHCC; tăng cường áp dụng khoa học, công nghệ nhằm hoàn thiện và tiếp tục đổi mới phương thức tổ chức và quản lý nhân sự, số hóa hoạt động quản lý nhân sự tại bộ phận một cửa; tăng cường phân cấp, phân quyền; khuyến khích xã hội hóa DVHCC nhằm tinh gọn tổ chức nhân sự cung ứng DVHCC; nghiên cứu thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công thành phố; nghiên cứu mô hình phi địa giới hành chính trong thực hiện TTHC.

Tạo động lực làm việc cho đội ngũ cán bộ, công chức; đảm bảo mức tiền lương khoa học, hợp lý; đảm bảo phân công công việc hợp lý, phù hợp với khả năng, năng lực và sở trường của cán bộ, công chức; tạo cơ hội thăng tiến cho cán bộ, công chức; xây dựng môi trường làm việc hiệu quả; công nhận những đóng góp của cấp dưới.

Xây dựng các quy định về chuẩn mực cần thiết khi thi hành công vụ; tiếp tục nghiên cứu đổi mới hình thức tuyển dụng, đánh giá cán bộ, công chức; đổi mới phương thức và nội dung các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức; tăng cường, mở rộng và quản lý tốt việc hợp tác quốc tế về đào tạo, bồi dưỡng; có chính sách hỗ trợ cán bộ, công chức đi đào tạo, bồi dưỡng; đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong chỉ đạo nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức.

Bốn là, giải pháp về điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật, hạ tầng công nghệ thông tin. Tập trung đầu tư đồng bộ, thống nhất, dứt điểm phương tiện, máy vi tính, phần mềm cho các cơ quan từ Thành phố đến xã, phường, thị trấn để phục vụ cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4. Xây dựng Trung tâm dữ liệu Thành phố; thực hiện việc tích hợp cơ sở dữ liệu về dân cư, kiến trúc, quy hoạch, đầu tư, hạ tầng kỹ thuật đô thị (điện, cấp thoát nước…) để phục vụ chính quyền điện tử. Rà soát và vận hành hiệu quả hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2015 tại tất cả các cơ quan, đơn vị theo hướng ứng dụng CNTT. Tiếp tục đầu tư xây dựng trụ sở (cấp xã, phường), cung cấp trang thiết bị đồng bộ, hiện đại cho các xã, phường, thị trấn đáp ứng yêu cầu CCHC.

Năm là, giải pháp về sự hợp tác của tổ chức, công dân. Nâng cao nhận thức của người dân về quyền và trách nhiệm tham gia vào hoạt động quản lý chất lượng DVHCC. Mở rộng hoạt động trao đổi thông tin, nhận xét, đánh giá, phê phán, bình luận, đối thoại, đề xuất, kiến nghị về các vấn đề của đời sống xã hội, của cộng đồng, giúp phát huy tiềm năng sáng tạo, tính tích cực, chủ động của con người…

Sáu là, giải pháp về chuyển đổi số trong cung ứng DVHCC với giải pháp về tuyên tuyền, nâng cao nhận thức; về cơ chế chính sách; phát triển hạ tầng, nền tảng số; phát triển dữ liệu; hoàn thiện hệ thống một cửa dịch vụ công trực tuyến đáp ứng yêu cầu; tiếp tục thực hiện một số thủ tục hành chính thực hiện bằng hình thức chỉ tiếp nhận trực tuyến theo Kế hoạch 128/KH-UBND ngày 27/5/2022 của UBND thành phố.

Những giải pháp khoa học mà nhóm nghiên cứu đề xuất dựa trên những cơ sở lý luận và thực trạng DVHCC giai đoạn 2016 - 2021 tại thành phố Hải Phòng và nghiên cứu kinh nghiệm của một số tỉnh, thành phố, có tính khả thi cao. 

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Dự án tại Trung tâm Thông tin, Thống kê khoa học và công nghệ Hải Phòng./.