Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ logistics trên địa bàn thành phố Hải Phòng đến năm 2030 (13/08/2025)

Với vai trò là một trong những thành phố cảng lớn nhất Việt Nam, lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của Hải Phòng chiếm khoảng 98% tổng khu vực phía Bắc và khoảng 25% lượng hàng hóa thông qua cảng biển cả nước. Mặc dù có lợi thế lớn nhờ cảng nước sâu Lạch Huyện cùng hệ thống giao thông kết nối đường bộ, đường sắt, đường hàng không hiện đại, nhưng năng lực cung ứng dịch vụ logistics của các doanh nghiệp tại đây vẫn còn nhiều hạn chế. Theo báo cáo của Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), chi phí logistics của Việt Nam chiếm khoảng 16-20% GDP, cao hơn so với mức trung bình thế giới từ 10-12%, trong đó Hải Phòng là một trong những địa phương chịu áp lực lớn từ chi phí này. Việc nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ logistics tại Hải Phòng là một yêu cầu cấp thiết để đáp ứng sự tăng trưởng mạnh mẽ của thương mại quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh các hiệp định thương mại tự do như RCEP, EVFTA đã có hiệu lực, mở ra cơ hội lớn cho ngành xuất nhập khẩu nhưng đồng thời cũng gia tăng áp lực cạnh tranh.

Kinh doanh dịch vụ logistics tại Việt Nam nói chung hay tại Hải Phòng nói riêng đang có nhiều thuận lợi như thị trường nằm ở vị trí chiến lược, có nhiều cảng quốc tế, có sức tiêu thụ lớn, xu hướng thương mại điện tử đang phát triển mạnh... Bởi vậy, những năm gần đây, Hải Phòng đã đạt được những thành tựu không nhỏ trong ngành logistics và ngày càng nhiều người lựa chọn ngành logistics cũng như lựa chọn Hải Phòng làm nơi khởi nghiệp. Tuy nhiên, sự phát triển của dịch vụ logistics của Hải Phòng vẫn còn những điểm tồn tại, hạn chế. Một trong những nguyên nhân chủ yếu là tồn tại trong vấn đề năng lực và chất lượng của các doanh nghiệp logistics trên địa bàn Hải Phòng. Số lượng doanh nghiệp logistics hoạt động trên địa bàn thành phố ngày càng nhiều nhưng chất lượng và năng lực cung cấp dịch vụ chưa đạt yêu cầu. Số lượng doanh nghiệp đăng ký hoạt động trong lĩnh vực logistics tuy đông nhưng hoạt động của các doanh nghiệp logistics Hải Phòng chủ yếu tập trung tại công tác vận chuyển, đưa rút hàng khỏi cảng. Chi phí dịch vụ logistics cao do tổ chức vận tải chưa hợp lý (chủ yếu bằng đường bộ), tổ chức giao nhận, các thủ tục hành chính còn rườm rà, chất lượng kho bãi không đồng đều, số lượng kho bãi thuê, sử dụng sai mục đích,... chiếm tỷ lệ lớn. Trước thực tế đó, Trung tâm Dữ liệu và Phân tích Kinh tế - Xã hội thực hiện đề tài Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ của các doanh nghiệp logistics trên địa bàn thành phố Hải Phòng, TS. Lê Khánh Cường làm chủ nhiệm.

Cơ cấu lao động theo các ngành dịch vụ logistics theo khảo sát của nhóm nghiên cứu.

Nghiên cứu đã thực hiện 600 phiếu điều tra trên 05 nhóm đối tượng (các chuyên gia và nhà quản lý, các doanh nghiệp logistics, các doanh nghiệp sử dụng dịch vụ logistics và từ các cá nhân sử dụng dịch vụ logistics) nhằm đánh giá năng lực cung ứng dịch vụ logistics trên địa bàn thành phố Hải Phòng thông qua các yếu tố: năng lực cấu thành, năng lực nhận biết và đáp ứng nhu cầu khách hàng, năng lực tác nghiệp, năng lực quản lý thông tin, năng lực tích cực và kết nối. Kết quả nghiên cứu cho thấy, doanh nghiệp logistics tại Hải Phòng có năng lực đáp ứng nhu cầu khách hàng tốt nhờ đầu tư vào vận tải, kho bãi và dịch vụ đa dạng như dịch vụ hỗ trợ thủ tục hải quan và tư vấn; năng lực tác nghiệp được đánh giá cao về thông tin thông suốt, nhưng cần cải thiện thời gian giao hàng và an toàn hàng hóa; quản lý thông tin đạt mức khá với hệ thống bảo mật và phần mềm hiệu quả; tích hợp trọn gói và tối ưu chi phí giúp nâng cao sự hài lòng. Tuy nhiên, các doanh nghiệp logistics tại Hải Phòng còn hạn chế trong việc nhận biết và đáp ứng nhu cầu khách hàng, với sự chênh lệch lớn trong đánh giá từ khách hàng và tự đánh giá; năng lực quản lý thông tin và kết nối nội bộ chưa hiệu quả, chất lượng dịch vụ không đồng đều. Nghiên cứu đã chỉ ra, nguyên nhân của những hạn chế này là do khả năng kết nối nội bộ và tích hợp dịch vụ còn yếu, áp lực cạnh tranh trong hoạt động cung ứng dịch vụ logistics ngày càng lớn.

Bên cạnh nghiên cứu thực trạng, nhóm tác giả phân tích bối cảnh trong nước và thế giới thời gian tới ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ logistics. Các yêu cầu đặt ra đối với việc nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ của doanh nghiệp logistics trên địa bàn thành phố Hải Phòng trong thời gian tới cũng được nghiên cứu xác định, bao gồm: đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số trong lĩnh vực cảng biển, logistics, phát triển dịch vụ logistics hàng không và logistics thương mại điện tử; tăng cường thu hút đầu tư, xúc tiến thương mại, hình thành các chuỗi dịch vụ logistics chuyên sâu, có giá trị gia tăng cao và liên kết vùng; quy hoạch và xây dựng các khu logistics tập trung, có quy mô lớn, gắn với hệ thống cảng biển, cảng hàng không, khu công nghiệp, khu kinh tế, có kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại và thông minh.

Những nghiên cứu trên là cơ sở để nhóm nghiên cứu đề xuất 04 nhóm giải pháp nhằm nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ của doanh nghiệp logistics trên địa bàn thành phố Hải Phòng đến năm 2030, gồm:

(1) - Đề xuất các bộ tiêu chí đánh giá, trong đó bộ tiêu chí đánh giá năng lực cung ứng dịch vụ logistics của doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng (các tiêu chí: năng lực nhận biết và đáp ứng nhu cầu khách hàng; năng lực tác nghiệp; năng lực quản lý thông tin; năng lực tích hợp và kết nối); bộ tiêu chí đánh giá cơ sở hạ tầng trong cung ứng dịch vụ logistics của thành phố Hải Phòng (các tiêu chí quan trọng: chất lượng hệ thống vận tải đường bộ; chất lượng hệ thống vận tải đường sắt; chất lượng hệ thống cảng biển; chất lượng cơ sở hạ tầng hàng không; chất lượng cơ sở hạ tầng kho bãi; chất lượng công nghệ thông tin); bộ tiêu chí đánh giá chính sách quản lý và hỗ trợ cung ứng dịch vụ logistics của thành phố Hải Phòng (các tiêu chí: hiệu quả hoạt động của các cơ quan quản lý; sự phối hợp của chính quyền; chính sách pháp luật); bộ tiêu chí đánh giá hệ thống hải quan trong cung ứng dịch vụ logistics của thành phố Hải Phòng (02 tiêu chí chính: kiểm tra và kiểm sát hải quan cùng với đổi mới và thay đổi); bộ tiêu chí đánh giá chi phí logistics của thành phố Hải Phòng.

(2) - Đề xuất một số giải pháp về cải thiện các yếu tố môi trường vĩ mô (hoàn thiện cơ sở hạ tầng phục vụ cung ứng dịch vụ logistics; hoàn thiện cơ chế và chính sách hỗ trợ đối với dịch vụ logistics, hoàn thiện hệ thống thủ tục hải quan; hoàn thiện tổ chức, bộ máy quản lý hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp logistics, nâng cao năng lực, trình độ đội ngũ cán bộ nhân viên tại doanh nghiệp cung ứng dịch vụ logistics, cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, công nghệ; cải thiện mối quan hệ, văn hóa doanh nghiệp và thương hiệu doanh nghiệp; hoàn thiện khung pháp lý và giải pháp về chính sách tài chính và ưu đãi đầu tư.

Kết quả nghiên cứu của đề tài là cơ sở để UBND thành phố và các cơ quan quản lý chuyên ngành đưa ra các chính sách phù hợp, góp phần tạo môi trường thuận lợi để các doanh nghiệp logistics nâng cao năng lực cung ứng. Từ đó, Hải Phòng sẽ không chỉ tận dụng được lợi thế sẵn có mà còn phát triển trở thành một trung tâm logistics hiện đại, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế của vùng và cả nước.

 Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu dự án tại Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông Hải Phòng./.