Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Nghiên cứu đề xuất giải pháp phát triển công nghiệp hỗ trợ thành phố Hải Phòng giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (24/06/2024)

Phát triển công nghiệp hỗ trợ (CNHT) đang là mối quan tâm của toàn Đảng, Chính quyền và nhân dân thành phố Hải Phòng để Thành phố phát triển đạt được mục tiêu của Báo cáo Chính trị tại Đại hội Đảng bộ thành phố Hải Phòng lần thứ 16 là: Đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của toàn Đảng bộ; phát huy truyền thống "Trung dũng - Quyết thắng", sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; phát triển bứt phá; cơ bản hoàn thành sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa vào năm 2025, trở thành thành phố công nghiệp hiện đại, văn minh bền vững vào năm 2030; khẳng định vai trò động lực phát triển của đất nước.

Thực hiện chủ trương chính sách của Trung ương, Đảng bộ Hải Phòng, HĐND và UBND TP Hải Phòng thời gian qua đã quan tâm chỉ đạo phát triển ngành công nghiệp nói chung, trong đó có phát triển ngành CNHT theo hướng “hiện đại hóa và chuyên môn hóa, gắn với hội nhập kinh tế quốc tế”, bằng nhiều quyết định, chủ trương và giải pháp cụ thể. Tuy nhiên, trong thực tế, phát triển CNHT của Hải Phòng còn khiêm tốn, có rất ít doanh nghiệp tham gia sản xuất CNHT trong một số ngành nghề hạn chế. Theo số liệu của cơ quan quản lý, Hải Phòng có khoảng 130 doanh nghiệp sản xuất CNHT trong các lĩnh vực như: Vải dệt đã được ngâm tẩm hoặc ép với plastic (6.094m2/quý); Thanh que sắt hoặc thép không hợp kim được cán nóng (170.000 tấn/quý); Dây cách điện đơn dạng cuộn bằng đồng (5.000 tấn/quý - Niên giám thống kê Hải Phòng năm 2018). Số lượng doanh nghiệp và sản phẩm CNHT nghèo nàn như vậy cho thấy thực trạng phát triển của ngành CNHT trên địa bàn rất yếu kém, trong bức tranh yếu kém chung sản xuất CNHT của cả nước.

Gần đây, VinFast (thuộc tập đoàn VinGroup) đang đẩy mạnh xây dựng khu CNHT và nhà máy sản xuất ô tô lớn nhất Việt Nam và Đông nam Á tại cảng Đình Vũ - Hải Phòng. Khu công nghiệp có diện tích 335 ha với tổng vốn đầu tư 3,5 tỉ USD. VinFast đã hợp tác công nghệ và kỹ thuật với các nhà sản xuất ô tô và linh kiện phụ tùng lớn của châu Âu như BMW, Siemens AG và Robert Bosch GmbH của Đức, công ty Magna Steyr của Áo, và hãng thiết kế Pininfarina của Ý, hợp tác liên doanh sản xuất thân vỏ xe với Aapico Hitech của Thái Lan. Dự kiến, trong thời gian đầu, các mẫu ô-tô của Vinfast sử dụng nhiều linh kiện nhập ngoại, nhưng sau đó Công ty có kế hoạch tăng dần tỷ lệ nội địa hóa linh kiện theo một lộ trình thời gian nhất định. Hy vọng Vinfast và khu CNHT ô tô Đình Vũ sẽ tạo đột phá thúc đẩy phát triển ngành CNHT Việt Nam nói chung và ở Hải Phòng nói riêng.

Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24 tháng 01 năm 2019 của Bộ Chính trị khóa XII về xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã xác định rõ mục tiêu: Xây dựng và phát triển Hải Phòng trở thành thành phố đi đầu cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa; động lực phát triển của vùng Bắc Bộ và của cả nước; có công nghiệp phát triển hiện đại, thông minh, bền vững; kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại kết nối thuận lợi với trong nước và quốc tế bằng cả đường bộ, đường sắt, đường biển, đường hàng không; trọng điểm logistics; trung tâm quốc tế về giáo dục, đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng và phát triển khoa học – công nghệ, kinh tế biển;... Mục tiêu cụ thể đến năm 2030 là trở thành thành phố công tâm dịch vụ logistics quốc tế hiện đại bằng cả đường biển, đường hàng không, đường bộ cao tốc, đường sắt tốc độ cao;...

LG Display Việt Nam góp phần thúc đẩy phát triển CNHT Hải Phòng.

Tuy nhiên, vẫn còn những rào cản thể chế và môi trường kinh doanh chưa thật sự thông thoáng tạo điều kiện cho phát triển CNHT trên địa bàn, trong khi các cơ chế chính sách của TW chậm được cụ thể hóa, vận dụng vào Thành phố Hải Phòng. Nếu so sánh với các địa phương như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai… đều đã triển khai trên thực tế các đề tài nghiên cứu, chương trình, đề án và quy hoạch phát triển CNHT tại địa phương, thì Thành phố Hải Phòng vẫn đang trong quá trình chuẩn bị các đề tài và nhiệm vụ về phát triển CNHT. Do vậy, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên đã tiến hành triển khai nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu đề xuất giải pháp phát triển công nghiệp hỗ trợ thành phố Hải Phòng giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, do TS Nguyễn Quốc Tuấn làm chủ nhiệm. Đề tài được triển khai nhằm mục đích phát triển CNHT và đồng thời tăng cường thu hút, liên kết với doanh nghiệp có vốn FDI trên địa bàn giai đoạn tới năm 2020-2030, góp phần phát triển Hải Phòng thành một trung tâm kinh tế, động lực tăng trưởng của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Nhóm nghiên cứu đã tiến hành triển khai nghiên cứu và hệ thống hóa cơ sở lý luận về giải pháp phát triển CNHT bao gồm: Khái niệm và đặc điểm của CNHT, phát triển CNHT; Vai trò của CNHT trong nền kinh tế; Phát triển CNHT, Yêu cầu phát triển CNHT trong quá trình hội nhập quốc tế. Các điều kiện phát triển CNHT như: hạ tầng nền công nghiệp; thị trường và các doanh nghiệp nòng cốt; công nghệ và nguyên vật liệu; thể chế và môi trường; nguồn nhân lực... Đề tài đã đúc kết kinh nghiệm phát triển CNHT ở một số nước trên thế giới, cũng như một số tỉnh, thành phố trên cả nước cho giải pháp phát triển CNHT thành phố Hải Phòng như sau: xác định rõ các ngành, sản phẩm CNHT cần ưu tiên, thu hút các doanhnghiệp FDI; xoá bỏ khoảng cách giữa chính sách và thực thi chính sách; chủ động tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu và nâng cao năng lực canh tranh của các doanh nghiệp nội địa; Thời gian tới, thành phố Hải Phòng cần tập trung ưu tiên nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp CNHT trên địa bàn thành phố: Hỗ trợ doanh nghiệp trở thành nhà cung cấp cho các công ty đa quốc gia; công nhận doanh nghiệp CNHT đạt chuẩn; hỗ trợ doanh nghiệp CNHT áp dụng các hệ thống tiêu chuẩn và công cụ quản lý chất lượng quốc tế; hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, phát triển nguồn nhân lực…

Nhóm nghiên cứu đánh giá thực trạng phát triển công nghiệp nói chung và CNHT nói riêng trên địa bàn thành phố Hải Phòng giai đoạn 2015-2020 như: Thực trạng về doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo, CNHT Thành phố Hải Phòng thu được kết quả như sau: Kết quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp chế biến chế tạo năm 2018 cho thấy, có 8 trong tổng số 25 nhóm ngành đạt được doanh thu, lợi nhuận và nộp ngân sách. Trong đó 02 ngành sản phẩm từ kim loại đúc sẵn và phương tiện vận tải khác còn thua lỗ. Đây cũng là các nhóm ngành người lao động có việc làm ổn định và thu nhập bình quân khá cao. Trong đó, cao nhất là ngành điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hòa không khí với doanh thu đạt trên 20.387,42 tỷ đổng, nộp ngân sách 1,85 tỷ đồng và thu nhập doanh nghiệp đạt 576.056,4 triệu đồng. Ngành sản xuất sản phẩm từ cao su và plastic với doanh thu đạt 22.035,24 tỷ đổng, nộp ngân sách gần 58 tỷ đồng và thu nhập doanh nghiệp đạt 799.633,5 triệu đồng.

Thực trạng về quy hoạch, quỹ đất phục vụ phát triển CNHT; quản lý nhà nước, các cơ chế, chính sách và triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển CNHT; cơ sở hạ tầng kỹ thuật, giao thông phục vụ phát triển CNHT; mối liên kết giữa doanh nghiệp CNHT và thị trường cung ứng nguyên liệu đầu vào và tiêu thụ sản phẩm CNHT; Tình hình về thu hút vốn đầu tư và công nghệ phục vụ phát triển CNHT; phân tích kết quả điều tra ý kiến chuyên gia cũng như khảo sát doanh nghiệp cũng với các nhân tố ảnh hưởng tác động đến phát triển CNHT để phân tích đánh giá đưa ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế tác động đến phát triển CNHT thành phố Hải Phòng.

Nghiên cứu định hướng, mục tiêu phát triển CNHT của thành phố Hải Phòng và nhóm nghiên cứu đã đưa ra  nhóm giải pháp có tính chất dài hạn và cả ngắn hạn có cơ sở khoa học, thực tiễn và khả thi để phát triển CNHT thành phố Hải Phòng trong thời gian tới. Cụ thể là: Đổi mới, nâng cao nhận thức về công nghiệp, CNHT, vai trò của công nghiệp, CNHT trong điều kiện CNH, HĐH và trong điều kiện Hải Phòng trở thành thành phố công nghiệp hiện đại vào năm 2025; Hoàn thiện quy hoạch phát triển công nghiệp đến 2030, tầm nhìn đến 2045 và quy hoạch các nhóm ngành, sản phẩm trong phát triển công nghiệp; Hoàn thiện cơ chế, chính sách cho phát triển công nghiệp, khu công nghiệp, CNHT thành phố Hải Phòng: Đề xuất cơ chế, chính sách hỗ trợ; giải pháp về đất đai, đầu tư cơ sở hạ tầng; nâng cao năng lực khoa học và công nghệ cho doanh nghiệp và phát triển nhân lực; thu hút đầu tư hạ tầng các cụm công nghiệp; mối quan hệ liên kết giữa doanh nghiệp CNHT và thị trường cung ứng nguyên liệu đầu vào, tiêu thụ sản phẩm; tăng cường năng lực, nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp CNHT; Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao tại địa phương và một số giải pháp khác cho phát triển CNHT giai đoạn đến năm 2025, tầm nhìn tới năm 2030. 

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu dự án tại Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ./.