Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị đối với cán bộ, đảng viên trong doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng đến năm 2030 (26/08/2025)

Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, XIII và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố Hải Phòng lần thứ XVI về phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Thành phố Hải Phòng đã đạt được nhiều thành tựu to lớn và ngày càng xứng tầm một thành phố văn minh, hiện đại. 

Mô hình 4 tại chỗ trong quản trị an ninh phi truyền thống, an ninh môi trường.

Là Thành phố Cảng, là một trong những đầu tàu thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực Bắc bộ, Thành phố Hải Phòng có vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp phát triển KTXH trong khu vực và cả nước. Tuy nhiên, trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, cùng với việc đẩy mạnh phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, Việt Nam nói chung, Thành phố Hải Phòng nói riêng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là những mối đe dọa ANPTT, trong đó có vấn đề ANMT biển tác động, ảnh hưởng tiêu cực đến sự ổn định và PTBV của Thành phố cũng như cả nước. 

Trong những năm qua, vấn đề ANMT biển và tác động, ảnh hưởng của nó đối với an ninh, TTATXH và PTBV đã được quan tâm nghiên cứu. Tuy nhiên, việc nghiên cứu này mới ở phạm vi hẹp và chưa toàn diện. Đặc biệt, những vấn đề về lý luận và thực tiễn phòng ngừa, ứng phó với những nguy cơ đe doạ, khủng hoảng, thảm họa ANMT biển chưa được chú trọng, nhất là đối với một địa bàn của một địa phương cụ thể. Với tính chất đặc thù và quan trọng của Thành phố Hải Phòng rất nhạy cảm với những vấn đề ANMT biển cũng như việc phòng ngừa, ứng phó với những nguy cơ đe dọa, khủng hoảng ANMT biển. 

Trong những năm qua, hoạt động phòng ngừa, ứng phó với các nguy cơ đe dọa, khủng khoảng ANMT biển trên địa bàn Thành phố Hải Phòng đã được quan tâm, chú trọng, nhất là trong việc thực hiện các Đề án bảo vệ môi trường nên đã đạt được nhiều kết quả tích cực.  Tuy vậy, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động phòng ngừa, ứng phó với các nguy cơ đe dọa, khủng khoảng ANMT biển trên địa bàn Thành phố Hải Phòng còn bộc lộ các hạn chế, thiếu sót như: Thành phố chưa có các kế hoạch, phương án khung về phòng ngừa, ứng phó các nguy cơ đe dọa, khủng khoảng ANMT biển; các kế hoạch, phương án mới chỉ tập trung ở một số lĩnh vực và chủ yếu dành cho các ngành như Công an, Y tế, Tài nguyên và Môi trường,... Chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu về thực tiễn các hoạt động phòng ngừa, ứng phó các nguy cơ đe dọa, khủng khoảng ANMT biển trên địa bàn Thành phố Hải Phòng.  Lý luận và thực tiễn xây dựng, triển khai các phương án phòng ngừa, ứng phó với các nguy cơ đe doạ, khủng khoảng và thảm họa ANMT biển trên địa bàn cả nước nói chung, Thành phố Hải Phòng nói riêng trong tiến trình đổi mới quản trị quốc gia cần được nghiên cứu, hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu hoạt động thực tiễn. Xuất phát từ yêu cầu cấp thiết trên phương diện lý luận và thực tiễn nêu trên,Viện An ninh phi truyền thống, Trường Quản trị và Kinh doanh, Đại học Quốc gia Hà Nội  thực hiện nhiệm vụ khoa học ““Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phòng ngừa, ứng phó các nguy cơ đe doạ an ninh môi trường biển trên địa bàn thành phố Hải Phòng”.

Đề tài nghiên cứu tập trung vào một số nội dung chủ yếu: An ninh môi trường biển liên quan đến các xung đột xã hội (kiến nghị, phản đối  của nhân dân, gây rối trật tự công cộng,v.v...) biển, hải đảo và cảng biển; An ninh môi trường biển liên quan đến các sự cố môi trường biển vượt tầm  kiểm soát liên quan đến các sự cố tràn dầu, sự cố hoá chất, cháy nổ và tai nạn hàng hải trên biển; An ninh môi trường biển liên quan đến xử lý chất thải rắn, chất thải nguy hại biển không đúng quy trình kỹ thuật, quy định của pháp luật bảo vệ môi trường liên quan đến nạo vét, duy tu luồng và công trình hàng hải;  An ninh môi trường biển liên quan đến ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng liên quan đến rác thải biển (liên quan đến ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng liên quan đến các khu công nghiệp ven biển, các khu dân cư ven biển, khai thác, nuôi trồng thuỷ/hải sản và du lịch biển) và rác thải nhập lậu ở cảng biển; An ninh môi trường biển liên quan đến ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng liên quan đến bảo tồn và duy trì đa dạng sinh học; An ninh môi trường biển liên quan đến biến đổi khí hậu và các thảm hoạ thiên tai biển; An ninh môi trường biển liên quan đến vi phạm pháp luật và tội phạm về môi trường biển.

Ban chủ nhiệm đã tập trung nghiên cứu, giải quyết 3 nội dung lớn, kết quả đạt được qua các nội dung cụ thể như sau:

- Nghiên cứu khung lý luận về phòng ngừa, ứng phó với các nguy cơ đe dọa, khủng khoảng ANMT biển:phân tích, xây dựng được khái niệm, nội dung, đặc điểm ANMT dưới cách tiếp cận của khoa học ANPTT. Trong phần nghiên cứu này, trên cơ sở phân tích làm rõ các luận điểm của các tổ chức quốc tế, các nhà nghiên cứu, các trường phái nghiên cứu về an ninh, từ đó chỉ rõ đặc trưng cơ bản nhất của ANMT biển thuộc lĩnh vực ANPTT; xây dựng khung phân tích về ANMT biển...; Đề tài đã phân tích, luận giải lý luận về mối đe dọa, khủng hoảng ANMT biển; làm rõ nhận thức về quản trị ANMT biển dưới góc độ quản trị ANPTT; Đề tài đã nêu, phân tích quan điểm, tư duy lý luận của Đảng về ANQG, an ninh truyền thống và ANPTT, trong đó tập trung làm rõ những quan điểm về ANMT biển; chỉ ra cơ sở pháp lý về bảo đảm ANMT biển ở nước ta và thành phố Hải Phòng hiện nay. Những phân tích lý luận là bộ công cụ lý luận quan trọng, làm cơ sở để tiến hành khảo sát và rút ra các kết luận khoa học về thực trạng tình hình ANMT biển và quản trị ANMT biển trên địa bàn thành phố Hải Phòng, từ đó xác lập cơ sở khoa học cho việc đưa ra các dự báo và hệ thống các giải pháp kiến nghị của đề tài.

- Nghiên cứu phân tích thực trạng và hoạt động phòng ngừa, ứng phó các nguy cơ đe doạ ANMT biển trên địa bàn Thành phố Hải Phòng: Đã làm rõ những yếu tố tác động, ảnh hưởng đến ANMT biển dưới góc độ ANPTT trên địa bàn Thành phố Hải Phòng như đặc điểm về địa lý, dân cư, kinh tế, xã hội của Thành phố Hải Phòng, qua đó có cơ sở để đánh giá những nguy cơ, thách thức, mối đe dọa xảy ra khủng hoảng ANMT biển trên địa bàn Thành phố. Đề tài đã làm rõ thực trạng tình hình ANMT trên địa bàn Thành phố Hải Phòng, trong đó tập trung vào một số loại ANMT biển: Các nguy cơ đe doạ an ninh môi trường biển liên quan đến các xung đột xã hội (kiến nghị, phản đối của nhân dân, gây rối trật tự công cộng,v.v...) biển, hải đảo và cảng biển; Các nguy cơ đe doạ an ninh môi trường biển liên quan đến các sự cố môi trường biển vượt tầm kiểm soát liên quan đến các sự cố tràn dầu, sự cố hoá chất, cháy nổ và tai nạn hàng hải trên biển; Các nguy cơ đe doạ an ninh môi trường biển liên quan đến xử lý chất thải rắn, chất thải nguy hại biển không đúng quy trình kỹ thuật, quy định của pháp luật bảo vệ môi trường liên quan đến nạo vét, duy tu luồng và công trình hàng hải; Các nguy cơ đe doạ an ninh môi trường biển liên quan đến ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng liên quan đến rác thải biển (liên quan đến các khu công nghiệp ven biển, các khu dân cư ven biển, khai thác, nuôi trồng thuỷ/hải sản và du lịch biển) và rác thải nhập lậu ở cảng biển; Các nguy cơ đe doạ an ninh môi trường biển liên quan đến ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng liên quan đến bảo tồn và duy trì đa dạng sinh học; Các nguy cơ đe doạ an ninh môi trường biển liên quan đến biến đổi khí hậu, nước biển dâng và các thảm hoạ thiên tai biển; Các nguy cơ đe doạ an ninh môi trường biển liên quan đến vi phạm pháp luật và tội phạm về môi trường biển; Tác động ANMT biển trên địa bàn Thành phố Hải Phòng. Kết quả khảo sát, đánh giá thực trạng ANMT trên địa bàn Thành phố Hải Phòng là cơ sở thực tiễn để đề tài nghiên cứu, đề xuất những giải pháp, xây dựng những phương án, “kịch bản” khung với những tình huống ANMT biển điển hình nhằm chủ động phòng ngừa, ứng phó với các nguy cơ đe dọa ANMT biển, phục vụ sự phát triển KTXH của Thành phố trong thời gian tới.

Đề tài đã đề xuất 02 nhóm giải pháp: các giải pháp chung gồm các giải pháp cụ thể và nhóm giải pháp riêng gồm các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động phòng ngừa, ứng phó với các nguy cơ đe doạ an ninh môi trường biển trên địa bàn Thành phố Hải Phòng. Đồng thời, Đề tài đã đề xuất 3 nhóm phương án, phương án, “kịch bản” khung với những tình huống khủng hoảng ANMT biển điển hình nhằm chủ động phòng ngừa, ứng phó với các thách thức, mối đe dọa ANMT biển, phục vụ sự phát triển KTXH của Thành phố trong thời gian tới, trong dó có đề xuất Bộ chỉ số Quản trị an ninh môi trường. Ban chủ nhiệm đề tài đã xây dựng được 05 phương án, kịch bản khung về bảo đảm ANMT biển trên địa bàn Thành phố: (1 ) các phương án, kịch bản khung về bảo đảm ANMT biển trong điều kiện hiện nay trên địa bàn Thành phố: Xây dựng phương án, kịch bản khung cấp thành phố, cấp quận, huyện trong phòng ngừa, ứng phó với các nguy cơ đe dọa ANMT biển trên địa bàn Thành phố Hải Phòng; Xây dựng phương án, kịch bản khung ứng phó với bão mạnh, siêu bão, mưa lụt lớn xảy ra trên địa bàn Thành phố Hải Phòng; (2) các phương án, kịch bản khung về bảo đảm ANMT biển trong tình huống khẩn cấp trên địa bàn Thành phố: Xây dựng phương án, kịch bản phòng ngừa, ứng phó với các XĐXH có nguyên nhân từ mất ANMT biển và hải đảo, cảng biển dẫn đến đình công, biểu tình, gây rối trật tự công cộng, bạo loạn, khủng bố trên địa bàn Thành phố Hải Phòng; Xây dựng phương án, kịch bản phòng ngừa, ứng phó sự cố tràn dầu cảng biển Thành phố Hải Phòng giai đoạn 2024-2030. Đây là những phương án khung có tác dụng tăng cường hoạt động phòng ngừa, ứng phó với các mối đe dọa, khủng khoảng ANMT biển trên địa bàn Thành phố Hải Phòng.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu nhiệm vụ  tại Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông Hải Phòng./.