Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị Lễ hội Ngũ Linh Từ trên địa bàn huyện Tiên Lãng (02/10/2023)

Theo thống kê, Hải Phòng hiện có 463 lễ hội truyền thống. Bên cạnh những lễ hội đã được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia còn có những lễ hội nổi tiếng được thực hành và duy trì từ bao đời nay như: lễ hội Mò Đá, đền Kỳ Sơn, Kiến Thụy; lễ hội núi Voi, An Lão; lễ hội Vật cầu Kim Sơn, Kiến Thụy và không thể không nhắc tới lễ hội Ngũ Linh Từ, Tiên Lãng. Đây là lễ hội có quy mô lớn, đặc sắc, duy nhất ở Hải Phòng thực hiện việc đảo vũ, cầu mưa, mong cho mùa màng tốt tươi, nhân khang vật thịnh. Tuy nhiên, trải qua biến động của lịch sử, sau năm 1945, lễ hội Ngũ Linh Từ bị gián đoạn, mãi đến năm 2013, lễ hội được phục dựng, hiện nay được tổ chức 5 năm một lần.

Quang cảnh lễ hội Ngũ Linh Từ.

Bên cạnh những mặt tích cực, hiện nay không ít lễ hội phát triển xa dần nội dung truyền thống hoặc bị thương mại hóa, công tác quản lý Nhà nước bất cập hoặc buông lỏng. Do vậy, việc nhận diện nội dung, giá trị của lễ hội truyền thống ở Hải Phòng nói chung, lễ hội Ngũ Linh Từ nói riêng, đề xuất các giải pháp bảo tồn, quản lý, phát huy giá trị lễ hội truyền thống Ngũ Linh Từ trên địa bàn huyện Tiên Lãng là vấn đề quan trọng, cấp thiết. Trước thực trạng đó, Ủy ban nhân dân huyện Tiên Lãng thực hiện đề tài: “Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị Lễ hội Ngũ Linh Từ trên địa bàn huyện Tiên Lãng", được Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Hải Phòng tổ chức Hội đồng tư vấn, đánh giá kết quả thực hiện cuối tháng 12/2022. 

Đề tài đã đánh giá thực trạng hệ thống các di tích Ngũ Linh Từ (đền Canh Sơn, đền Bì, đền Để Xuyên, đền Hà Đới) và đình Cựu Đôi, từ nguồn gốc hình thành, nhân vật được thờ, kiến trúc, không gian thờ tự, lễ hội của 5 ngôi đền thiêng và đình Cựu Đôi cũng như lễ hội Ngũ Linh Từ, qua đó đánh giá giá trị di sản của hệ thống di tích cũng như lễ hội thuộc Ngũ Linh Từ. Thực trạng bảo tồn lễ hội Ngũ Linh Từ được nhóm nghiên cứu phân tích, làm rõ thông qua các hoạt động lễ hội, bảo tồn di tích, không gian tổ chức lễ hội, công tác kiểm kê, lập hồ sơ khoa học di tích và các lễ hội thuộc Ngũ Linh Từ. Về thực trạng quản lý, nhóm nghiên cứu đánh giá trên các mặt: công tác chỉ đạo, ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về lễ hội; các cơ chế, chính sách, mô hình tổ chức lễ hội Ngũ Linh Từ; công tác thanh - kiểm tra, quản lý tài chính trong lễ hội. Thực trạng phát huy giá trị lễ hội nhấn mạnh sự tham gia của cộng đồng đối với lễ hội Ngũ Linh Từ; công tác tuyên tuyền, quảng bá lễ hội và phát huy giá trị lễ hội gắn với phát triển du lịch, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện.

Rước hội Ngũ Linh Từ.

Từ những nghiên cứu về thực trạng lễ hội Ngũ Linh Từ, đề tài đưa ra các nhóm giải pháp về bảo tồn, quản lý và phát huy giá trị lễ hội trên địa bàn huyện Tiên Lãng, trong đó các giải pháp quản lýbao gồm: giải pháp về cơ chế chính sách, quy định về tổ chức lễ hội; giải pháp xây dựng hồ sơ đề nghị đưa lễ hội Ngũ Linh Từ vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; giải pháp về công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại và xử lý vi phạm trong hoạt động lễ hội; giải pháp về đầu tư, quản lý sử dụng tài chính, cơ sở vật chất trong tổ chức lễ hội; giải pháp về mô hình tổ chức lễ hội Ngũ Linh Từ và giải pháp về công tác bảo đảm an toàn trật tự xã hội, vệ sinh môi trường, kinh doanh hàng hóa, thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội.

Với các giải pháp về bảo tồn, nhóm nghiên cứu đề xuất: quán triệt sâu sắc và toàn diện về chủ trương, đường lối và cơ chế chính sách của Đảng và nhà nước đối với công tác bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội truyền thống, trong đó có lễ hội Ngũ Linh Từ; bảo tồn nội dung, nghi thức, nghi lễ của lễ hội Ngũ Linh Từ; huy động các nguồn lực, nhân lực bảo tồn lễ hội.

Với các giải pháp phát huy giá trị lễ hội Ngũ Linh Từ trên địa bàn huyện Tiên Lãng, nhóm nghiên cứu đưa ra 03 nhóm giải pháp gồm:giải pháp về công tác tuyên truyền quảng bá giá trị lễ hội; giải pháp phát huy giá trị lễ hội Ngũ Linh Từ gắn với phát triển du lịch, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện Tiên Lãng (giải pháp về cơ chế, chính sách; đào tạo nguồn nhân lực; đa dạng hóa sản phẩm du lịch văn hóa); giải pháp phát huy vai trò chủ thể, đoàn kết cộng đồng để phát huy giá trị Lễ hội Ngũ Linh Từ, trong đó nhấn mạnh nguyên tắc tôn trọng vai trò của cộng đồng, nghệ nhân, đặc biệt là nghệ nhân dân gian - những người rất quan trọng trong việc bảo tồn di sản.

Bên cạnh các nhóm giải pháp quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị lễ hội Ngũ Linh Từ trên địa bàn huyện Tiên Lãng, nhóm nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp đặc thù, cấp thiết cho công tác bảo tồn, quản lý, phát huy giá trị lễ hội truyền thống trên địa bàn huyện.

Với việc hoàn thiện kết quả nghiên cứu, đề tài là cơ sở lý luận và thực tiễn cho các cán bộ quản lý ở các địa phương thuộc huyện Tiên Lãng, nơi diễn ra lễ hội nói chung cũng như các địa phương thực hành lễ hội Ngũ Linh Từ nói riêng trong việc bảo tồn, quản lý, phát huy giá trị lễ hội truyền thống, từ đó góp phần phát triển kinh tế du lịch tại địa phương, tạo công ăn việc làm cho cộng đồng dân cư nơi diễn ra lễ hội.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài tại Trung tâm Thông tin, Thống kê khoa học và công nghệ Hải Phòng./.