Thông tin kết quả nhiệm vụ KH&CN

Sản xuất thử nghiệm tôm thẻ chân trắng thương phẩm bằng công nghệ lọc tuần hoàn (RAS) tại Hải Phòng (26/09/2025)

Trước bối cảnh chất lượng nguồn nước ngày cành có nhiều rủi ro ô nhiễm, diện tích nuôi thu hẹp, giá đất tăng cao thì một trong các giải pháp khả thi nhất để nâng cao năng suất và sản lượng nuôi tôm thẻ chân trắng là giải pháp ứng dụng công nghệ RAS vào nuôi tôm. Công nghệ lọc tuần hoàn (RAS) được định nghĩa là công nghệ nuôi thủy sản mà môi trường nước nuôi được tái sử dụng nhờ hệ thống lọc sinh học (FAO), hay là hệ thống nuôi thủy sản có tỷ lệ trao đổi nước tối đa ít hơn hoặc bằng 10% tổng thể tích nước mỗi ngày. Khác với công nghệ nuôi truyền thống, RAS là công nghệ mà chất lượng môi trường nước nuôi được duy trì nhờ chạy qua các mô-đun xử lý để loại bỏ các chất ô nhiễm và tái tuần hoàn vào bể nuôi. Công nghệ này có ưu điểm vượt trội là nước nuôi ít thải ra ngoài mà được đưa qua hệ thống lọc và tái tuần hoàn vào bể nuôi nên ít phụ thuộc vào nguồn nước cấp, không gây ô nhiễm môi trường. Môi trường nuôi được kiểm soát một cách chủ động nên hạn chế các sự cố trong quá trình nuôi dẫn đến ít phải sử dụng nhiều hóa chất đắt tiền và đặc biệt là các loại kháng sinh do đó sẽ cho ra sản phẩm sạch và không có dư lượng kháng sinh, năng suất ổn định. Công nghệ nuôi cũng cho phép hạn chế tối đa sự phụ thuộc vào yếu tố bên ngoài như yêu tố nguồn nước cấp và khí hậu nên có thể tăng số vụ nuôi từ 2 vụ/năm thành 7-8 mẻ/năm do vậy nâng cao năng suất nuôi.

Dự án “Sản xuất thử nghiệm tôm thẻ chân trắng thương phẩm bằng công nghệ lọc tuần hoàn (RAS) tại Hải Phòng” là nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp thành phố tại Hải Phòng. Dự án do Viện Tài nguyên và Môi trường biển (nay là Viện Khoa học công nghệ năng lượng và môi trường) chủ trì, thực hiện từ tháng 11/2022 đến 10/2024.

Dự án được xây dựng dựa trên kết quả nghiên cứu của Đề tài “Nghiên cứu xây dựng mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng bằng công nghệ lọc tuần hoàn (RAS) phù hợp với điều kiện vùng ven biển Hải Phòng” thuộc chương trình nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế thành phố Hải Phòng, lĩnh vực Nông, Lâm nghiệp, Thủy sản do Viện Tài nguyên và Môi trường biển chủ trì, nghiệm thu kết quả thực hiện năm 2021. Từ những kết quả đạt được của đề tài, nhóm nghiên cứu đã tiếp tục kế thừa các kết quả đạt được về quy trình công nghệ và thiết kế của mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng quy mô 50 m³/bể bằng công nghệ lọc tuần hoàn RAS, dự án “Sản xuất thử nghiệm tôm thẻ chân trắng thương phẩm bằng công nghệ lọc tuần hoàn (RAS) tại Hải Phòng” được triển khai để mở rộng quy mô bể nuôi từ 50m³/bể lên quy mô 300m³/bể, tăng thời gian lưu nước trong hệ thống để nâng cao khả năng xử lý ô nhiễm nitơ và tính toán sử lý vật liệu lọc sao cho giảm chi phí đầu tư mà vẫn đạt hiệu quả xử lý cao nhất.

Ảnh sưu tầm.

Dự án tiến hành thử nghiệm hoàn thiện hệ thống RAS nuôi tôm thẻ chân trắng, quy mô sản xuất 300 m³/bể; Thử nghiệm sản xuất tôm thẻ chân trắng quy mô 300 m³/bể; Hoàn thiện hệ thống quy mô 300 m³/bể. Trong thời gian 2 năm thực hiện, dự án đã đạt được một số kết quả như sau:

(1) Đã hoàn thiện Quy trình công nghệ sản xuất tôm thẻ chân trắng thương phẩm bằng công nghệ lọc tuần hoàn (RAS) tại Hải Phòng:

Quy trình sản xuất tôm thẻ chân trắng thương phẩm bằng công nghệ lọc tuần hoàn RAS quy mô 300m3/bể, 3 giai đoạn nuôi, năng suất 3,5 kg/m3/mẻ. Quy trình bổ sung các bước tương thích với hệ thống RAS là: bước vệ sinh, khử trùng và kích hoạt màng nitrat hóa hệ lọc sinh học; bước bổ sung khoáng và hóa chất để duy trình pH, kiềm và khoáng chất trong quá trình nuôi.

Hoàn thiện thiết kế, quy trình sử dụng, vận hành và bảo dưỡng hệ thống nuôi tôm thẻ chân trắng bằng công nghệ lọc tuần hoàn RAS quy mô 300m³/bể, 3 giai đoạn nuôi, công suất 14,7 tấn/năm. Tối ưu hóa thiết kế hệ lọc phù hợp cho từng giai đoạn nuôi đáp ứng hiệu quả xử lý nước, hiệu quả kinh tế và vận hành thuận tiện. Lựa chọn được thông số HRT 15h, tỷ lệ thể tích vật liệu lọc chiếm 30% thể tích hệ lọc.

Quy trình đảm bảo chất lượng nguồn nước đầu vào, hạn chế tối đa lây lan dịch bệnh giữa các mẻ nuôi

Quy trình cho phép duy trì các chỉ tiêu khoáng chất quan trọng trong giới hạn cho phép, hạn chế phát sinh mầm bệnh, tăng cường khả năng đề kháng và miễn dịch của tôm với mầm bệnh.

Quy trình cho phép nuôi với năng suất đạt tới 3,5 kg/m³, số mẻ nuôi có thể đạt tới 7 mẻ/năm.

(2) Hệ thống sản xuất tôm thẻ chân trắng thương phẩm bằng công nghệ lọc tuần hoàn RAS:

Dự án xây dựng mô hình nuôi tôm thẻ cho quy mô 300 m³ (bể nuôi). Mô hình bao gồm 4 hợp phần chính là (1) các ao cấp nước; (2) các bể nuôi; (3) các hệ lọc sinh học và (4) hố ga và ao chứa nước thải. Hệ thống sản xuất có thể duy trì các chỉ tiêu môi trường quan trọng trong giới hạn cho phép tôm sinh trưởng bình thường mà không cần thay nước.

Hệ thống sản xuất tôm đảm bảo nguồn nước phát thải đáp ứng tiêu chuẩn QCVN 02-19:2014/BNNPTNT.

Các hợp phần hệ thống đều có bản thiết kế chi tiết giúp cho nhà quản lý, người dân và doanh nghiệp có thể sử dụng.

Hệ thống sản xuất khi đưa vào hoạt động 100% công suất, năng suất có thể đạt 14,7 tấn/năm.

(3) Hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất tôm thẻ chân trắng bằng mô hình lọc tuần hoàn RAS

Quy trình nuôi tôm được sơ lược thành 8 bước chính theo thứ tự như sau: 1) chuẩn bị cơ sở vật chất; 2) chuẩn bị nước nuôi; 3) vệ sinh hệ thống nuôi; 4) kích hoạt mô-đun lọc sinh học; 5) Nuôi giai đoạn 1; 6) Nuôi giai đoạn 2; 7) Nuôi giai đoạn 3 và 8) Thu hoạch và bảo quản.

Người nuôi tôm thẻ chân trắng cần phải được tập huấn cẩn thận trước khi trước khi tiến hành sản xuất. Hệ thống mới sản xuất được tôm thẻ có kích cỡ khoảng 70 con/kg, để sản xuất tôm có kích thước lớn hơn cần có nghiên cứu đánh giá thêm.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu tại Trung tâm Công nghệ thông tin và truyền thông Hải Phòng.